توهین به چه افرادی جرم است؟

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا؛ بر این اساس، قانونگذار در ماده 608 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، مجازات توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک را چنانچه موجب حد قذف نباشد، شلاق تا 74 ضربه یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی تعیین کرده است.

اما اگر از موضوع توهین و مصادیق و انواع آن و نیز ارکان مادی، معنوی و قانونی این جرم صرف نظر کنیم، یکی از موضوعات قابل بحث در این خصوص، توجه قانونگذار به توهین به اشخاص مختلف و جرم‌انگاری آنها در قوانین است.

توهین به مقام معظم رهبری

در ماده 514 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 مقرر شده است: «هرکس به حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری، به ‌نحوی از انحا اهانت کند، به حبس از 6 ماه تا 2 سال محکوم خواهد شد.»

توهین به کارکنان و مقامات دولتی ایران

بر اساس ماده 609 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، «هر کس با توجه به سمت، به یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس‌جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین کند، به 3 تا 6 ماه حبس یا تا 74 ضربه شلاق یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»

با توجه به مضمون ماده فوق، افراد مورد حمایت در این ماده، ماموران دولتی هستند، نه سایر اشخاص؛ و نوع رابطه استخدامی آنها با دولت هم (رسمی، پیمانی، و غیره) مهم نیست.

توهین به رئیس کشور خارجی

قانونگذار در ماده 517 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 می‌گوید: «هر کس علنا نسبت به رئیس کشور خارجی یا نماینده‌ سیاسی آن که در قلمرو خاک ایران وارد شده است، توهین کند، به ‌یک تا سه ماه حبس محکوم می‌شود؛ مشروط به اینکه در آن کشور نیز در مورد مذکور نسبت به ایران معامله متقابل بشود.»

البته قانونگذار در تبصره این ماده، اعمال مقررات این فصل را منوط به تقاضای دولت مربوطه یا نماینده سیاسی آن دولت یا مطالبه مجنی‌علیه یا ولی او دانسته است همچنین در صورت استرداد، تقاضای تعقیب جزایی موقوف خواهد شد.

توهین به صاحبان حرف و مشاغل خاص

گاه در قوانین مختلف توهین به برخی صاحبان حرفه‌ها و مشاغل خاص جرم شناخته شده است. به عنوان مثال، در ماده 20 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب سال 1333، برای توهین به وکیل دادگستری حین انجام وظیفه وکالتی یا به سبب آن مجازات حبس از 15 روز تا 3 ماه تعیین شده است.

توهین به زنان و کودکان

قانون، زن بودن یا صغیر بودن قربانی توهین را موجب مجازات می‌داند.

بر اساس ماده 619 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، «هر کس در اماکن عمومی یا معابر، متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان شود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین کند، به حبس از 2 تا 6 ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

در این ماده منظور از «تعرض» دست‌درازی و ایجاد مزاحمت جسمانی است و منظور از «اطفال» هم کودکانی هستند که بر اساس ماده 1210 قانون مدنی، به سن بلوغ شرعی نرسیده‌اند.

توهین به دین مبین اسلام و مقدسات آن

بر اساس ماده 26 قانون مطبوعات مصوب سالی 1364، اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن توسط نشریات را ممنوع دانسته است. همچنین مطابق ماده 26 از همین قانون، هرگاه اهانت کننده عمداً و از روی سوء نیت نسبت به دین مبین اسلام و مقدسات آن توهین کند، مرتد محسوب شده و محکوم به اعدام است، زیرا توهین به مقدسات اسلام باعث تزلزل در حفظ ارکان و اساس اسلام می‌شود.

اما در صورتی که اعمال وهن‌آور در حدی نباشد که موجب ارتداد توهین‌کننده شود یا اینکه اهانت‌کننده بدون قصد، نسبت به دین اسلام و مقدسات آن با کلمات وهن‌آور اهانت کند و ثابت شود که این عمل در حدّی نیست که بتوان مرتکب را مرتد شناخت، مجازات او به صلاحدید حاکم شرع و بر اساس مقررات بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی تعیین می‌شود.

بر اساس ماده 513 این قانون، «هرکس به مقدسات اسلام یا هر یک از انبیای عظام یا ائمه طاهرین (ع‌) یا حضرت صدیقه طاهره (س‌) اهانت کند، اگر مشمول حکم ساب‌النبی باشد، اعدام می‌شود و در غیر این صورت‌ به حبس از یک تا 5 سال محکوم خواهد شد.»

توهین به اشخاصی که در قید حیات نیستند

برخی معتقدند توهین به اشخاصی که در قید حیات نیستند نیز مشمول ماده 608 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی می‌شود. به‌ نظر می‌رسد واژه «افراد» در ماده فوق به انسان‌های زنده اشاره دارد و در نتیجه توهین به مردگان تنها در صورتی می‌تواند مشمول ماده مذکور قرار گیرد که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود و در واقع آنان بزه‌دیده محسوب می‌شوند.

این موضع در تبصره 2 ماده 30 قانون مطبوعات نیز پذیرفته شده است که به موجب آن، «هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص متوفی بوده اما عرفاً هتاکی به بازماندگان وی به حساب‌ آید، هر یک از ورثه قانونی می‌تواند از نظر جزایی یا حقوقی طبق ماده و تبصره فوق اقامه دعوی کند.»

انتهای پیام/