سازمان فضایی پیشنهادی با معیارهای شهرخلاق برای ساختارهای قلب طهران ارائه شد

به گزارش خبرگزاری آنا، مریم نیکنام آذر در تشریح ضرورت‌ها و نتایج این پژوهش گفت: «منطقه ۱۲ تهران به عنوان منطقه‌ای مهم و استراتژیک که از نظر پیشینه تاریخی در دوران صفویه، قاجاریه و پهلوی هسته مرکزی تهران بوده و بیشترین بناهای ارزشمند تهران در این منطقه قرار گرفته است به عنوان موضوع مورد مطالعه، مورد توجه محققان واحد علوم و تحقیقات قرار گرفت«.

وی با توجه به محدودیت فضای لازم برای جذب و نگهداشت گروه‌های شهری خلاق در منطقه ۱۲ تهران، افزود: «بر اساس نتایج تحقیق انجام شده، منطقه ۱۲ تهران خود را با شاخص‌های شهر خلاق انطباق نداده است؛ همچنین برنامه‌ریزی منسجمی برای احیا و تقویت عرصه‌های خلاق عمومی در این منطقه دیده نشده و ارزیابی توان‌های این منطقه تهران در شکل‌گیری شهر خلاق نیز تا کنون مورد پژوهش قرار نگرفته بود«.

محقق واحد علوم و تحقیقات درباره مبانی نظری که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است، اظهار کرد: «شهر با اصطلاحاتی چون شهر خلاق و طبقه خلاق که بیانگر اهمیت فرهنگ و هنر در بافت شهری است از میانه دهه ۱۹۹۰ به بعد در بریتانیا و آمریکا توسط ریچارد فلوریدا اقتصاددان و لندری نظریه‌پرداز شهری مفهوم‌سازی می‌شود و از آن زمان به بعد مفهوم شهر خلاق به یک پارادایم معمول در شهرسازی تبدیل شده است.

وی در تشریح مدل مفهومی مبانی نظری این تحقیق با توجه به ارکان، زیرساخت‌ها و شاخص‌های شهر خلاق، گفت: «مردم، بنگاه‌های اقتصادی، فضاها، پیوندها و ارتباطات و چشم‌انداز شهر خلاق به عنوان ارکان شهر خلاق در نظر گرفته می‌شوند. همچنین بسترهای دانش، صنایع با فناوری‌های بالا، بسترهای اجتماعی و هنر و فرهنگ نیز به عنوان زیرساخت‌های لازم برای شهر خلاق شناخته می‌شوند«.

نیکنام آذر در حالیکه از «منظر»، «هنر»، «فضاهای عمومی» و «آموزش عالی» به عنوان شاخص‌های مدنظر نظریه‌پردازان شهر خلاق برای این شهر نام برد، به ارتقای فضاهای همگانی فرهنگی هنری، جذب طبقه خلاق و پرورش تخیل و خلاقیت مردم شهر، افزایش سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی شهرها، افزایش جذابیت‌های محلی و شهری و ارتقای صنعت فرهنگی، تحکیم و تقویت کالبد هنری فرهنگی و پشتیبانی از هنرمندان و زیرساخت‌های نهادی به عنوان مولفه‌هایی پرداخت که ضرورت و اهمیت پژوهش در زمینه شهر خلاق را دوچندان می‌کنند.

این محقق واحد علوم و تحقیقات از «روش توصیفی- تحلیلی، روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی»، «پرسشنامه»، «ماتریس ارزیابی سوآت» و «روش AHP » به عنوان روش‌ها و ابزارهای استفاده شده در این تحقیق نام برد و گفت: «سطوح و نسبت کاربری‌های منطقه ۱۲ تهران از طرح تفصیلی این منطقه استخراج شد. سوالات پرسشنامه نیز به صورت ارزیابی ذهنی از مردم منطقه ۱۲ بر اساس شاخص‌ها و فعالیت‌های خلاق تدوین شده است. طبق نظریه ریچارد فلوریدا فعالیت‌های خلاق شامل ۱- فضای باز، همه شمول و مشارکتی، ۲- فعالیت‌های فرهنگی و هنری، ۳- فعالیت‌های مربوط به مکان‌های ویژه تفریح و سرگرمی و ۴- فعالیت‌های رستوران‌ها و غذاخوری‌ها است«.

وی افزود: «برای هر کدام از ساختارهای شهر خلاق اعم از کاربری، زیست محیطی، اقتصادی -اجتماعی، شبکه ارتباطی و کالبدی، ماتریس ارزیابی سوآت طراحی شد و پس از ارزیابی، امتیاز منطقه ۱۲ تهران در حوزه هر کدام از این ساختارها در جدول ماتریس ارزیابی سوآت درج شد. با استفاده از روش AHP نیز مشخص شد که پتانسیل تاریخی- فرهنگی منطقه ۱۲ تهران نقش بارزی دارد«.

نیکنام آذر درباره نتیجه حاصل از تحقیق اظهار کرد: «در نتیجه این تحقیق، سازمان فضایی پیشنهادی طبق معیارهای شهر خلاق برای هر یک از ساختارهای کاربری، زیست محیطی، اقتصادی -اجتماعی، شبکه ارتباطی و کالبدی در منطقه ۱۲ تهران ارائه شد. سازمان فضایی پیشنهادی در واقع اهداف، راهبردها و سیاست‌های مربوط به شکل‌گیری شهر خلاق در منطقه ۱۲ تهران را با استفاده از ماتریس ارزیابی سوآت و پرسشنامه (ارزیابی ذهنی) به دست می‌دهد«.

ارائه سازمان فضایی پیشنهادی طبق معیارهای شهر خلاق برای ساختارهای منطقه ۱۲ تهران در قالب پایان‌نامه مریم نیکنام آذر دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری دانشکده عمران، معماری و هنر واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با عنوان «ارزیابی توان‌های منطقه ۱۲ تهران در شکل‌گیری شهر خلاق» به راهنمایی دکتر منوچهر طبیبیان صورت گرفته است.

محقق واحد علوم و تحقیقات برای پیاده‌سازی مؤلفه‌های شهر خلاق در منطقه ۱۲ تهران پیشنهاداتی ارائه کرد از جمله به کارگیری مبلمان شهری زیبا، یکپارچه و خلاق در سطح منطقه (نیمکت‌ها، آب‌نماها، تیرهای برق، درب دربچه‌های فاضلاب، سطل‌های زباله، کفپوش و کاربرد نقاشی دیواری و استفاده بهینه از فضاهای خالی رها رشده و مخروبه و تبدیل آنها به کاربری‌های فراغتی و متناسب با شهر خلاق (شامل فضاهای باز، همه‌شمول و مشارکتی؛ فضاهای مربوط به فعالیت‌های فرهنگی و هنری؛ فضاهای ویژه تفریح و سرگرمی؛ رستوران و غذاخوری‌ها) از جمله این سیاست‌های پیشنهادی است.

این محقق واحد علوم و تحقیقات با هشدار نسبت به در معرض تخریب بودن خانه‌های قدیمی و بناهای تاریخی منطقه ۱۲ تهران، از لزوم محافظت از بناهای ارزشمند تاریخی – فرهنگی و بافت شهری به جای مانده از گذشته به منظور ایجاد هویت و حس تعلق ساکنین، احیای دروازه‌های قدیمی و باغ‌های تاریخی، نورپردازی بناها و آزین‌بندی هنرمندانه پیاده راه‌های تاریخی ۱۵ خرداد، باب همایون و ۳۰ تیر، تدوین ضوابطی از سوی شهرداری به منظور نماسازی هماهنگ با بافت مرکز تاریخی و... به عنوان دیگر سیاست‌های پیشنهادی در خاتمه این تحقیق نام برد.

محقق واحد علوم و تحقیقات در این تحقیق در مجموع اهداف، راهبرد و سیاست‌ها را در پنج حوزه «ساختار کاربری‌ها»، «ساختارهای اقتصادی -اجتماعی»، «ساختارهای محیط زیستی»، «ساختار حمل و نقلی (شبکه ارتباطی)» و «ساختار کالبدی (سیما و منظر شهری)» ارائه کرده است.