برنامه‌های واحد ابهر برای جذب درآمدهای غیرشهریه و توسعه رشته‌

دکتر کیان پهلوان افشاری سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا مختصری از تاریخچه راه اندازی این دانشگاه، برنامه دانشگاه برای گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان و کسب درآمد غیر شهریه، گزارشی از ریاست دوساله بر واحد ابهر و ... را تشریح کرد که در ادامه می خوانیم:

*مختصری از نحوه راه‌اندازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر را بیان کنید.

-واحد ابهر همانند سایر واحدهای دانشگاهی با پیگیری مسئولان و نماینده محترم وقت شهرستان 4 اسفند 1368 تاسیس و با پذیرش 87 دانشجو در رشته ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی آغاز به کار کرد.

در همان آغازین روزهای فعالیت با در اختیار گرفتن 30 هکتار زمین و در سال 1370 کلنگ احداث نخستین ساختمان آموزشی به زمین زده شد و افتتاح فاز نخست آن در مدت بسیار کوتاه نقطه عطفی در ادامه حیات این واحد دانشگاهی بود.

موقعیت منحصر به فرد جغرافیایی شهر ابهر، نزدیکی به پایتخت و عوامل متعدد دیگر از یکسو و وجود مسئولان دلسوز، آگاه و توانمند منطقه و دانشگاه از سوی دیگر باعث شد سال به سال بر تعداد دانشجویان متقاضی ادامه تحصیل در این واحد افزوده شود و با این رشد و توسعه نیاز به فضای آموزشی و رفاهی، بیشتر از گذشته احساس می‌‌شد که به همین منظور در 29 سال گذشته ساختمان‌های آموزشی، کارگاه ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز رفاهی و ورزشی زیادی در سایت اصلی و خارج از آن احداث شده است.

*یکی از مباحث بسیار مهم امروز دانشگاه های آزاد اسلامی در کشور کاهش دانشجو بوده که به تبع آن کاهش منابع درآمدی دانشگاه‌ها را درپی داشته است. در این رابطه واحد ابهر با چالشی مواجه بوده است؟

-همان‌گونه که استحضار دارید، شرایط فعلی دانشگاه آزاد اسلامی قابل قیاس با دهه‌های گذشته نیست. کاهش شدید تعداد داوطلبان متقاضی ورود و تاسیس دانشگاه‌های غیر انتفاعی متعدد در سال‌های گذشته، باعث کاهش معنی‌دار در منابع مالی دانشگاه شده است. در این شرایط، مدیریت دانشگاه با تکیه بر منابع شهریه بویژه در واحدهای خارج از مراکز استان‌ها با چالش جدی روبه‌روست.

روشن است رویکرد نوین در مدیریت و اتخاذ استراتژی‌های جدید با برنامه‌ریزی دقیق بر اساس اسناد بالادستی، مصوبات هیات امنای مرکزی دانشگاه و دستورالعمل‌ها و مصوبات رئیس دانشگاه و معاونت‌های سازمان مرکزی دانشگاه، باید مورد نظر مدیران جدید در واحدهای دانشگاهی قرار گیرد. در واحد ابهر نیز قطعا با این چالش مواجه بودیم و هستیم و تلاش‌های زیادی هم در این رابطه صورت گرفته است تا با تامین منابع مالی غیرشهریه‌ای و سیاست‌های مالی انقباضی و با رعایت صرفه‌جویی در هزینه‌ها، بتوانیم از این چالش‌ها به سلامت عبور کنیم.

*برای برون‌رفت از این چالش‌ها، سازمان مرکزی دانشگاه چه راهکارهایی را در نظر گرفته است؟

-بدون شک دغدغه همه استادان و کارکنان که به دلیل کاهش نقدینگی در سال‌های اخیر و مشکلات اقتصادی واحدها دچار نوعی اضطراب برای آینده شغلی خود شده‌اند، برون‌رفت از این وضعیت است. در این سال‌ها راهکارهای متعددی برای خروج از این شرایط در قالب بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها و راهبردهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تدوین و به مرحله اجرا گذاشته شده است که قطعا میزان موفقیت درباره هر کدام از آنها بستگی به اجرای آن دارد.

*در مدت دو سال مدیریت خود در واحد ابهر چه اقدامات مهمی انجام داده‌اید؟

-نخستین گام برای برون‌رفت از این چالش‌ها در حوزه منابع انسانی بود. همان‌طور که می‌دانید با آنالیزهای صورت‌گرفته در بخش هزینه‌ها در اکثر واحدهای دانشگاهی حدود نود درصد و گاهی بیشتر، هزینه‌های حقوق و دستمزد( کارمند-هیات علمی) است. وارد بحث چرایی توسعه بیش از حد پرسنل در این دانشگاه نمی‌شوم و در خوشبینانه‌ترین حالت، نیاز دانشگاه به کارمندان را می‌توان دلیل این امر دانست.

در آغاز مدیریت اینجانب در مرداد 1395، تعداد 222 کارمند و 3200 دانشجو در واحد ابهر وجود داشت که بدون تردید کاهش تعداد پرسنل و کوچک‌سازی مجموعه منابع انسانی با رعایت همه جوانب عاطفی و سازمانی و به حد استاندارد رساندن حداقل نسبت یک کارمند به پنجاه دانشجو تنها راه برون‌رفت از این شرایط بود که در یک سال گذشته با تلاش‌های صورت گرفته، سعی کردیم با بازخرید 71 نفر از کارمندان با پرداخت سنوات بیش از 30 روز در 1396 نسبت به زمان مشابه سال 1395، کاهش هزینه‌های حقوق و دستمزد داشته باشیم و تا حدودی در حوزه منابع انسانی چابک سازی کنیم.

با توجه به ابلاغ قریب‌الوقوع چارت جدید سازمانی که بر اساس تعداد دانشجویان و رعایت استاندارد کارمند به دانشجو تدوین شده است در تلاش هستیم با اجرایی کردن قانون بازنشستگی پیش از موعد، جایگزین کردن بخشی از کارکنان در مدارس سما به عنوان دبیران و آموزگاران و اخذ مجوز بازخریدی بیش از 30 روز برای اختیاری کارکنان در حوزه منابع انسانی سازماندهی لازم انجام گیرد.

*در مورد اعضای هیات علمی وضعیت دانشگاه چگونه هست؟

-طبیعی است که با کاهش دانشجو در رشته‌های تحصیلی این واحد دانشگاهی موظفی گروهی از استادان تکمیل نمی‌شود و با کسر تدریس مواجه می‌شوند؛ در این راستا در سال 1396 در حوزه ساماندهی اعضای محترم هیات علمی با همه استادان بازنشسته سایر ارگان‌ها که استاد تمام وقت این دانشگاه شده بودند، قطع همکاری شد؛ طبق مقررات با استادان دوشغله‌ای که اشتغال همزمان آنها بر اساس مقررات و از مبادی ذی‌ربط اثبات شده بود نیز قطع همکاری شد.

*برنامه شما برای گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان و کسب درآمد چیست؟

-در این راستا اقدامات مؤثری درباره اخذ دو مرکز تحقیقاتی یکی در زمینه کشاورزی و علوم دامی و دیگری مرکز تحقیقات انرژی پاک و تجدیدپذیر انجام شده است که با فعالیت این دو مرکز و با توسعه بخش کشاورزی و دامپروری، تاسیس گلخانه‌های مدرن، ایجاد گاوداری صنعتی و مرکز پرورش گوسفند داشتی(آمیخته نژادبومی و رومانف) و نیز احداث نیروگاه خورشیدی، تجاری‌سازی دستگاه سیرکولیشن آب و برخی فعالیت‌های دیگر تلاش می‌کنیم گام مؤثری در کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای برداریم.

البته تاکنون نیز در این حوزه و با استفاده از ظرفیت‌های فعلی از جمله مجموعه ورزشی دانشگاه، ظرفیت بخش کشاورزی و باغبانی واحد و برگزاری دوره‌های کوتاه مدت، حدود 13 میلیارد ریال درآمد غیرشهریه‌ای داشتیم که این میزان قطعا باید رشد چشمگیری در سال 97 داشته باشد.

*درباره اخذ مجوز رشته‌های جدید که در افزایش دانشجو نیز می‌تواند مؤثر باشد چه اقدامی انجام گرفته است؟

-در بحث توسعه رشته‌ها و در سطح کلان عمیقاً اعتقاد دارم نگرش جذب دانشجو مجدداً باید مورد بازبینی قرار بگیرد و با ایجاد جذابیت و تاسیس رشته‌های بین رشته‌ای در مقاطع کارشناسی و حتی تغییر عنوان‌های بعضی رشته‌ها و تغییر سرفصل آنها و بویژه تاسیس و توسعه رشته های کاردانی مهارت‌محور مبادرت به جذب دانشجو کرد.

بنابراین ضروری است با تأسیس رشته‌های کاربردی و مهارتی و میل به سمت ایجاد دانشگاه نسل چهارم، جامعه هدف جذب دانشجو را از مقاطع دبیرستان به سمت جامعه شاغل جمعیتی سوق داد. برای همین منظور با تلاش‌های فراوان همکاران در حوزه معاونت آموزشی جزء چند واحد دانشگاهی هستیم که توانستیم پرتال جامع گسترش رشته‌ها را تکمیل کنیم و مصوبات استانی دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان را برای حدود 15 رشته در مقطع دکتری، 44 رشته در کارشناسی ارشد و 11 رشته در مقطع کارشناسی و 5 رشته در مقطع کاردانی اخذ شده است که حوزه معاونت آموزشی درحال آپلود مدارک مورد نظر هستند.

باید در نظر داشته باشیم بر اساس فلسفه وجودی این پرتال جامع گسترش رشته‌ها، فرآیند اخذ مجوز رشته‌های جدید واقعا دشوار شده است و حتما باید واحدهای دانشگاهی پتانسیل هیأت علمی استاندارد برای اخذ رشته را داشته باشند وگرنه حتی ارسال مدارک برای رشته‌های جدید غیرممکن است.

تاکنون مدارک یک رشته در مقطع دکتری(روانشناسی)، 7 رشته در مقطع کارشناسی ارشد و 2 رشته در مقطع کارشناسی تهیه و ارسال شده است و بقیه رشته‌ها نیز در حال ارسال هستند و در زیرمجموعه رشته‌های پیراپزشکی نیز مدارک مورد نیاز 4 رشته تکمیل شده است که همکاران حوزه معاونت آموزشی درحال مکاتبه برای اخذ مجوز این رشته‌ها هستند.

*یکی از رسالت‌های دانشگاه در کنار آموزش، پرداختن به مسائل فرهنگی بوده است در زمینه فرهنگی چه فعالیت‌هایی صورت گرفته است؟

-واحد ابهر افتخار دارد جزء واحدهای دانشگاهی بوده که میزبان سه شهید گمنام سرافراز است. بدون شک یکی از اصلی‌ترین رسالت‌های دانشگاه توسعه بعد فرهنگ اسلامی در دانشگاه آزاد اسلامی است. معتقدم اجرای کارهای فرهنگی در دانشگاه با یک رویکرد و کارکرد مستمر و دائمی باید جریان داشته باشد نه اینکه محدود به مناسبات تقویمی شود.

در این راستا معاونت دانشجویی و فرهنگی واحد ابهر با تشکیل کانون‌های دانشجویی متعدد در حوزه‌های مختلف دینی، فناوری، هنری و هلال احمر و همچنین نشر نشریات وزین دانشجویی که در جشنواره اخیر نشریات دانشجویی حائز رتبه شدند و تشکیل کرسی‌های نظریه‌پردازی فعالیت‌های مناسبی را انجام داده است.

برگزاری مراسم وزین و فاخر فرهنگی از جمله عزاداری سید و سالار شهیدان در داخل دانشگاه، برگزاری یادواره تدفین شهدای گمنام در واحد ابهر با حضور مسئولان ارشد کشوری و منطقه‌ای که مورد استقبال دانشجویان، استادان، کارکنان و مردم شریف منطقه شد از اهم فعالیت‌های حوزه فرهنگی دانشگاه است.