تمرین مدلینگ از دو سالگی!/ موج‌سواری مادران در صفحات کودکان+ تصاویر

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا - مهرو ماهر؛ ماجرا از عکس‌های معمولی که مادر از دختر کوچکش در فضای مجازی می‌گذاشت، شروع شد. «چه دختر بچه زیبا و شیرینی»، «خاله چقدر خوشگل پز میدی»، « قربونت برم که انقدر دلبری می‌کنی جلو دوربین» ،‌«لباستو کی برات ست کرده انقدر ماه شدی» این ها بخشی از جملاتی است که روزانه دوست و آشنا و هر رهگذری به آرشینا دختر 6 ساله می‌گویند. همین حرف‌ها، آنقدر تکرار شد که مادر آرشینا به فکر مدل کردن دخترش افتاد و عکس این کودک را برای چند موسسه مدلینگ ارسال کرد.

وی می‌گوید: از وقتی دیدم عکس‌‌های دخترم در اینستاگرام لایک های بسیاری می‌خورد و همه از زیبایی و نوع ست کردن لباس‌هایش تعریف می‌کنند، تصمیم گرفتم هر روز یک از او عکس بگیرم و در صفحه خودم منتشر کنم؛ این روند ادامه داشت تا جایی که روزی یکی از اقوام پیشنهاد کرد آرشینا را به عنوان مدل کودک به یکی از موسسات معرفی کنم.

مادر آرشینا که دید روز به روز به تعداد فالوئرهای صفحه‌اش افزوده می‌شود تصمیم گرفت، صفحه‌ای مجزا برای دخترش ایجاد کرده و عکس‌های این کودک را منتشر کند. البته در این بین گاهی هم عکس‌های دو نفره مادر دختری با لباس‌های ست در این پیج منتشر می‌کرد تا اینکه در روز کودک فراخوانی در مورد مدل کودک در اینستاگرام دید و تصمیم گرفت آرشینا را در جشن فرش قرمز شرکت دهد.

حالا این دختر 6 ساله با 39 هزار فالوئر مدل چندین برند لباس و کیف و کفش کودکان شده است و از این که جلوی دوربین پزهای مختلف را تجربه کند، لذت می‌برد و درآمدی هم از این راه کسب می‌کند.

شرکت در فراخوان مدل کودکان!

آنیکا ملکی 4 ساله هم یکی دیگر از مدل‌های کودک است که از دوسالگی پا به عرصه مدلینگ گذشته و هر روز با عکس‌های زیبا و جذاب لایک‌های بسیاری دریافت می‌کند و از سوی برندهای مختلف لباس و آتلیه‌های عکاسی از او درخواست می‌شود که با آنها همکاری کند.

بهاره پرتابیان، مادر آنیکا در مورد فعالیت اینستاگرامی و چگونگی جذب دخترش به مدلینگ می‌گوید: در صفحه اینستاگرام خودم عکس‌های آنیکا را منتشر می‌کردم تا اینکه در تولد دو سالگی دخترم یک روز به صورت خیلی اتفاقی با فراخوان یک موسسه که یکی از بهترین مدلینگ‌ کارهای ایران است، آشنا شدم و از من درخواست کردند یکی از عکس‌های آنیکا را برای شرکت در این فراخوان ارسال کنم.

چند روز پس از ارسال تصویر آنیکا از سوی موسسه با من تماس گرفتند و اعلام کردند که آنیکا در این فراخوان پذیرفته شده است و باید یک صفحه اختصاصی برای او ایجاد کنیم که فقط عکس‌های دخترم را در آن به اشتراک بگذاریم.

مادر آنیکا ثبت روزمره‌گی‌های دخترش را هدف اصلی راه‌اندازی صفحه عنوان می‌کند و می‌گوید: آنیکا از همان کودکی خیلی اجتماعی و خوش صحبت بود و خیلی زود با دیگران ارتباط اجتماعی برقرار می‌کرد در حالی که همه همسالان او در این سن حرف نمی‌زدند و جز با والدین و اقوام درجه یک با کسی ارتباط نداشتند و به کسب درآمد و کسب شهرت برای دخترم اصلا فکر نمی‌کردم.

به گفته مادر آنیکا که حالا بیش از 17هزار فالوئر در اینستاگرام دارد، آنی خیلی دوست دارد که از او فیلم و عکس بگیرم ولی اگر حتی یک روز این کار را دوست نداشته باشد تا مدت‌ها این کار را نمی‌کنم، مواردی پیش آمده که از سوی یک آتلیه یا برند لباس تماس گرفتند و دعوت کردند اما چون آنیکا مایل نبود دعوت را نپذیرفته و نداشتن آمادگی آنیکا را به موسسات اعلام می‌کردم.

مادر آنیکا در مورد روزهایی که دخترش باید مدل لباس شود، می‌گوید: روزهایی که آنیکا باید برای مدل لباس آماده شود از صبح زود بیدار شده و با شور و شوق خاصی به کارهایش می‌رسد و خودش می‌خواهد که موهایش را سشوار بکشم اما بعد از اینکه در طول یک روز مجبور می‌شود 10 دست لباس بپوشد و عکس بگیرد طبیعتا کمی خسته می‌شود.

بسیاری از برندهای لباس برای تبلیغ پوشاک خود برای جذب مدل‌ها هزینه و درآمدی نیز برای مدل در نظر می‌گیرند به طوری که یکی از برندهای لباس بزرگسال برای هر روز بین 700 هزار تا 2 میلیون تومان در نظر می‌گیرد اما مادر آنیکا می‌گوید در مدلینگ کودک از این هزینه‌های میلیونی خبری نیست به طوری که به کودکان مدل حقوقی پرداخت نمی‌شود و شاید در انتها تعدادی از لباس‌های آن برند به کودک هدیه شود و ما تاکنون از برندهای لباس پولی بابت مدلینگ آنیکا دریافت نکرده‌ایم در حالی که گاهی حتی برای رفت و آمد و تهیه لوازم مورد نیاز آنیکا نیز شخصا هزینه می‌کنیم و اسپانسر نداریم.

وی ادامه می‌دهد برخی از خانواده‌ها می‌خواهند فرزندشان دیده شود به همین خاطر به سمت مدلینگ کودک گرایش پیدا می‌کنند البته برخی از والدین نیز بدون دریافت کامزد حاضر نیستند فرزندشان مدل یک برند شود اما چون دختر من به این کار علاقمند است به این کار ادامه می‌دهد و حقوق و هدیه ندادن برندهای لباس اهمیتی ندارد.

مادر آنیکا که آرزو دارد دخترش پا به عرصه بازیگری و سینما بگذارد، می‌گوید: دخترم تا به حال در دو تیزر تبلیغاتی هم بازی کرده است اما پولی از این کار دریافت نکرده البته وعده‌هایی در این زمینه داده‌اند اما پیگیری نکردیم، البته شنیده‌ام که برای بازیگران تیزرهای تبلیغاتی حدود 100 هزار تومان در نظر می‌گیرند با این که این پروژه‌ها یک روز کامل وقت کودک را به خود اختصاص می‌دهد.

مادر آنیکا که یک خانم خانه‌دار است، در مورد علایق و خواسته‌های آنیکا برای آینده می‌گوید: دخترم هنوز خیلی کوچک است و نمی‌تواند از الان راجع به آینده و اهدافش حرفی بزند اما از این که از او عکس می‌گیرند خوشش می‌آید البته پدرش به این کار رضایت ندارد زیرا معتقد است اینکه هربار به آنیکا می‌گویند زیبایی بچه به چشم می آید و اخلاق و رفتار و سبک زندگی‌اش تغییر می کند.

وی همچنین به پیشنهاد یکی از برنامه سازان برای بازی آنیکا در یک فیلم کوتاه اشاره می‌کند و می گوید: هنوز در این مورد به جمع بندی نرسیده‌ایم ولی باید نظر آنیکا را در این مورد جویا شویم.

مادر آنیکا با اشاره به سوء استفاده برخی افراد از عکس‌های دخترش ادامه می‌دهد: چندین بار دیدم که برخی از خانواده‌ها و صفحه‌های مدلینگ کودک، عکس دختر مرا بدون اجازه در صفحه خود منتشر کرده‌اند که از این کار آنها ناراحت شدم و تذکر دادم اما باز هم از سوی دیگران تکرار شده که کار درست و اخلاقی نیست.

جلوه گری مادران در صفحه کودکان

مصطفی آب‌روشن، جامعه شناس و عضو انجمن آسیب شناسی ایران در مورد خودنمایی برخی مادران در صفحه اینستاگرام کودکانشان ناشی از نوعی خلاء اجتماعی و نیاز به دیده شدن می‌داند و می‌گوید: برخی از مادران، دختران‌شان را به اشکال مختلف آرایش می‌کنند و تصاویر آنها را در شبکه‌های اجتماعی به نمایش می‌گذارند. باید گفت مادرانی که به لحاظ منع اجتماعی و قانونی خود نمی‌توانند به جلوه‌گری بپردازند، سعی می‌کنند از طریق به اشتراک گذاشتن زیبایی‌های فرزند به شکل ضمنی خود را متمایز و پسندیده جلوه دهند به عبارتی میل به دیده شدن را از این طریق به مخاطب به نمایش بگذارند.

وی معتقد است: این افراد علی‌رغم اینکه با ظاهری همراه با غرور و القای شایستگی ظاهر می‌شوند اما این نمایشگری‌های غیرمتعارف، کدهایی است که نشان از نیاز آنان به توجه و احترام دارد.

این جامعه شناس ادامه می‌دهد: اینستاگرام عرصه بازنمایی تصاویر خوش‌گذرانی‌ها و یا به رخ کشیدن نداشته‌های بزرگ یا چهره مدیریت شده‌ای است که تنها در تصویر خلاصه می‌شود زیرا با انتشار سبک زندگی متفاوت و لباس‌های فاخر سعی در نشان دادن موقعیت‌های ستایش برانگیز دارند تا به این وسیله به ارزش‌های خود بیافزایند.

خودشیفتگی و نازپروردگی کودکانی که مدل می‌شوند

مجید صفاری نیا، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی در مورد افزایش پدیده مدلینگ کودک در شبکه‌های مجازی می‌گوید: این پدیده جنبه‌های مثبت و منفی بسیاری دارد از جمله ایجاد اشتغال و کارآفرینی و حرفه و شغل برای عده‌ای مانند عکاس و تولیدکننده لباس فراهم می‌کند و همچنین حس زیبا شناسی، تنوع و لذت طلبی و حس متمایز بودن را برای عده‌ای که به نیازمندان این احساس ارضا می‌کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به برخی پیامدهای منفی پدیده مدلینگ کودک در کشور ادامه می‌دهد: متاسفانه اگر بچه به این سبک و شیوه تربیت شود منجر به نازپرودگی و خودشیفتگی می‌شود و می تواند فاصله فقیر و غنی را بیشتر کند و حتی می‌تواند عزت نفس یک بچه را در آینده بگیرد البته این درصورتی است که حس متمایز بودن کودک در موقعیت‌های اجتماعی تامین نشود احساس سرخوردگی می‌کند.

نبود مطالعات جامع در زمینه کودکانِ مدل، یکی از خلاءهای این پدیده است که به گفته صفاری نیا هیچ مطالعه‌ای در این زمینه نداریم تا بتوانیم نسبت به مزایا یا عواقب این پدیده بر شخصیت کودک تصمیم گیری کنیم به عنوان مثال تاکنون تحقیقی صورت نگرفته است که نشان دهد اگر کودکی در طول روز بازی نکند و در عوض چندین لباس پرو کند چه اتفاقی برای او می‌افتد و در آینده و بزرگسالی چه آسیب‌هایی می بییند.

این روانشناس معتقد است: وقتی بچه‌ای در 2 سالگی عکس خودش را روی قوطی شیرخشک یا روی مجله کودک می بیند ممکن است در 7 سالگی از این مساله بسیار خوشحال شود و دانستن این موضوع به او اعتماد به نفس و عزت نفس بدهد زیرا می داند که در کودکی زیبا بوده و از تصاویر او برای کالاهای مختلف استفاده شده است اما اگر این بچه مجبور باشد هر روز در طول سال به این کار بپردازد ممکن است مشکلاتی ایجاد کند اما اگر در طول سال چندین بار این اتفاق می افتد آسیبی برای کودک ندارد.

صفاری نیا بازیگری کودکان در سریال‌ها و تیزرهای تبلیغاتی را مورد توجه قرار داده و می‌گوید: کودکی می تواند از 4 سالگی فیلم تلویزیونی و سریال بازی کند، به عنوان مثال سریال قصه‌های مجید نوشته هوشنگ مرادی کرمانی و سریال هری پاتر را می‌توان در این بخش مقایسه کرد در حالی که بازیگر سریال قصه‌های مجید هم اکنون از جایگاه اجتماعی بالایی برخوردار است ولی بازیگر سریال هری پاتر هم اکنون یک معتاد و آسیب دیده اجتماعی است بنابراین بخشی از این وضعیت به شخصیت کودک و شیوه تربیتی خانوادگی او بستگی دارد.

این استاد دانشگاه مدلینگ کودک را یک شغل و پدیده مرسوم در دنیا می‌داند و می گوید: کودکان در کشورهای خارجی بیشتر به این حرفه مشغول هستند و شاید از هر 10 میلیون کودک شاید یکی از آنها از چنان جذابیت بصری برخوردار باشد که برندهای مختلف و سازندگان فیلم از او دعوت به همکاری کنند بنابراین کسب درآمدهای میلیونی از مدلینگ کودک بسیار نادر است و همه کودکان مدل نمی‌توانند از این کار به درآمدهای بالا دست پیدا کنند.

وی چشم و هم چشمی مادران در راه‌اندازی پیج مستقل برای کودکان و خودنمایی مادر در کنار کودک را یک رفتار ناهنجار اجتماعی می‌داند و می‌گوید: مدلینگ کودک به عنوان آسیب اجتماعی و روانی برای کودک شناخته نمی‌شود زیرا هیچ هجمه‌ای ایجاد نمی‌کند مثل بازیگران کودک که تعداد کمی از این جمعیت را تشکیل می‌دهند مدلینگ کودک هم آسیبی برای کودک به همراه ندارد چه بسا خانواده‌هایی که فرزندان خود را مدل می‌کنند به واسطه داشتن لابی‌های مختلف، حمایت‌های ویژه‌ای از کودکشان می‌کنند.

بازی کودکانه در آتلیه‌ها!

اگرچه زنان بسیاری در ایران به صورت زیر زمینی و غیرقانونی در زمینه مد فعالیت می‌کنند، اما موسسات بسیاری هستند که به واسطه ممنوعیت‌های قانونی و شرعی، ترجیح می‌دهند تا از کودکان به عنوان مدل در تبلیغات استفاده کنند؛ در این میان مادرانی هم هستند که در کنار کودکانشان، از این فرصت بهره برده، خودشان را هم در معرض دیده شدن قرار می‌دهند. اما حالا کار آنقدر بالا گرفته که خانواده‌های بسیاری با هدف کسب شهرت و ثروت، از این کار استقبال کرده و کودکان خود را در اختیار موسسات قرار می‌دهند. در این رهگذر، کودکانی هستند که به‌جای بازی‌های کودکانه، باید ساعت‌های کودکی خود را در اتاق‌های پرو، زیر آرایش‌های آنچنانی و جلوی دوربین آتلیه‌ها صرف کنند.

تعداد صفحات مدلینگ‌های کوچک در اینستاگرام روز به روز در حال افزایش است، به طوری که بسیاری از کودکان در این فضا بسیار مشهور بوده و فالوئرهای زیادی دارند مانند بارانا حاجیلی،‌ لیلی رز کاظم پور،‌ باران، رونیکا، حورا ماه، طنین توسلی، آلتین آی شفیع و عسل عزیزی که هر روز تصاویر جذابی از آنها در اینستاگرام منتشر می‌شود.

اما همچنان این سوال هست که چه آینده‌ای در انتظار این کودکان است؟ و چرا مادران به بهانه کودکان، اینقدر احساس آزادی می‌کنند تا بدون هیچ محدودیتی خود را مقابل دوربین قرار دهند و در قالب تصاویر مادرانه و دخترانه، عکس‌های بدون پوشش مناسب یا فیلم‌های از رقص خود را به نمایش گذارند!