دیالوگ‌نویسی در ایران یک مسئله پرچالش است
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری آنا، مراسم بررسی و رونمایی از چاپ دوم کتاب «دیالوگ؛ هنر کنش کلامی بر صفحه، صحنه و پرده» با حضور ایوب آقاخانی، مهتاب صفدری و علی یزدان دوست در سالن مشاهیر مجموعه تئاتر شهر برگزار شد.
ایوب آقاخانی؛ نمایشنامه‌نویس و مدرس ادبیات نمایشی درباره این کتاب تصریح کرد: دیالوگِ رابرت مک‌کی به باور من، یکی از کم نقص‌ترین و خاص‌ترین کتاب‌های آموزشی ترجمه شده در ایران است که نمی‌توان سهم مهتاب صفدری را در برگردانِ دقیق و روان کتاب نادیده گرفت.
وی ادامه داد: رابرت مک‌کی آنقدر نام بزرگ و شناخته شده‌ای است که نیازی به معرفی ندارد و کتاب «داستان» او که درباره فیلمنامه‌نویسی است، واقعا از پرمراجعه‌ترین آثار کاربردی و عملیاتی در حوزه آموزش فیلمنامه‌نویسی است که برای کارورزان و به ویژه فیلمنامه‌نویسان تازه کار، راه‌گشاست و بسیاری به آن رجوع می‌کنند.
آقاخانی با اشاره به اینکه جریان کتاب‌خوانی در ایران به مُد وابسته است، گفت: در دوره‌های مختلف، کتاب‌هایی پرمخاطب می‌شوند و دست به دست می‌گردند اما به همان سرعت‌هم فراموش می‌شوند و موج خواندنشان فروکش می‌کند. آنچه در تاریخ می‌ماند، کتاب‌های درستی است که به شیوه سنجیده‌ای برای آدم‌های جوینده و نه درگیر مدهای مطالعاتی، نوشته شده و می‌تواند رهنمای‌شان باشد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه فکر می‌کنم کتاب«دیالوگ» حتی از داستان هم کتاب پرقابلیت‌تری برای راهنمایی نویسندگان است، توضیح داد: اگر نوشتن حرفه‌ی ما باشد و به قول یکی از سطور کتاب، راه‌مان را گم کرده باشیم، کتاب دیالوگ حتما راهنمای بسیار خوبی برای ما خواهد بود.
ایوب آقاخانی اضافه کرد: دیالوگ‌نویسی در ایران یک مسئله پرچالش است و با وجود اینکه ما افرادی صاحب تاریخ پرتکلم و حرافی هستیم و این در تاریخ ادبیات ما، در ادبیات سیاسی و اجتماعی ما قابل مشاهده است، وقتی قرار است شخصیت های مان بر صحنه و یا پرده سینما حرف بزنند به مشکل می‌خوریم.
آقاخانی با اشاره به هنر دیالوگ‌نویسی «کوئنتین تارانتینو» یادآور شد: هنر کسی مثل تارانتینو که تحصیلاتی هم ندارد در دیالوگ‌نویسی آنچنان قابل توجه است که هزاری از تحصیل‌کرده‌های داخل و خارج رفته ما نمی‌توانند یک سطرش را بنویسند. از بدبختی ماست که در زندگی‌مان بسیار پرحرفیم و در لحظه‌ای که کاراکتر داستان‌مان باید با حرف زدن؛ پوست، گوشت، خون داشته باشد و باورپذیر جلوه کند، ناتوان و درمانده می‌شویم.
نویسنده نمایشنامه‌های «روزهای زرد» و «جنوب از شمال‌غربی» با بیان اینکه ما هرچقدر اندیشه‌های بزرگی داریم در حوزه ارائه اندیشه ضعف داریم، تاکید کرد: یکی از ضعف‌های اساسی ادبیات و ادبیات نمایشی ما دیالکتیک آثارمان در حوزه کلامی است. جالب است که در این کتاب، پاسخ هرآنچه که تاکنون منِ درگیر نوشتن به آن فکر کرده‌ام و یا دچار مسئله شده‌ام وجود دارد و اندک یا مفصل به آن پرداخته شده و این هیجان‌انگیزترین ویژگی کتاب دیالوگ برای من است.
آقاخانی با یادآوری اینکه کتاب «دیالوگ» در حالی که حجمی ندارد، کتاب جامع و کاملی در حوزه دیالوگ‌نویسی است، تصریح کرد: جامعیت کتاب برای من هیجان‌انگیز بود و بیش از آن زمانی به وجد آمدم که هیچ جایی مترجم به درک شخصیِ من، گاف نداده است. درکتاب‌های اینچنین، بویژه در مواردی که مترجم با حوزه تخصصی مورد بحث کتاب آشنا نیست، بدون وسواس واژه‌ها را به فارسی برمی‌گردانند اما در کتاب دیالوگ این اتفاق نیفتاده است.
وی درباره ویژگی‌های ترجمه مهتاب صفدری، گفت: ترجمه کتاب، بسیار روان است و در جاهایی که کوچک‌ترین علامت سئوالی برای خواننده پیش می‌آید، پانویس دقیق دارد و هیچ کجای اثر به لحاظ ترجمه، غیرقابل فهم و غیرقابل درک نیست و من به فهم خودم و در دنیای شخصی خودم، این ترجمه را بسیار موجه‌تر از ترجمه‌هایی نظیر برگردان کتاب داستان از محمد گذرآبادی می‌دانم. چراکه در مواجهه با کتاب داستان، مشکلاتی درباره گزارش ذهنی من به ازای انتخاب‌های گذرآبادی در ترجمه پیش می‌آمد و آنقدر این مسئله جدی بود که در یکی از سفرهایم، نسخه اصلی کتاب را خریدم.
آقاخانی با اشاره به اینکه وقتی برگردان فارسی یک کتاب پاسخگوی شما نباشد، مخاطب ناچار به تهیه نسخه اصلی می‌شود، گفت: فکر می‌کنم ترجمه مهتاب صفدری آنقدر دقیق و کم‌نقص است که هیچ وقت نیازی به خرید نسخه اصلی کتاب دیالوگ وجود نخواهد داشت. مقصود من از دقت مهتاب صفدری در ترجمه کتاب همین است و وقتی ایشان را اینجا دیدم و دریافتم که جوان هستند، بیشتر به وجد آمدم. امیدوارم خسته نشوند و آثار دیگری را به بازار نشر عرضه کنند.
مهتاب صفدری، مترجم کتاب دیالوگ، تصریح کرد: زمانی که کتاب را ترجمه می‌کردم، مواردی را درنظر گرفتم که خیلی دلم می‌خواست مخاطب فرهیخته‌ام متوجه‌شان شود و برای من ارزشمند است که هنرمند تحصیلکرده‌ای همچون ایوب آقاخانی آن‌ها را در ترجمه متوجه شده و به آن اشاره می‌کند.
وی ادامه داد: کتاب دیالوگ، اواسط سال ۲۰۱۶ میلادی و ۱۹ سال پس از کتاب داستان در جهان منتشر شد و رابرت مک‌کی در این بازه زمانی مشغول جمع‌آوری متریال مورد نیاز کتاب بود، مثال‌های کتاب با دقت و وسواس خاص مک‌کی از انواع و اقسام فیلم‌ها، تئاترها، سریال‌های تلویزیونی و داستان‌هاست و همین ویژگی، درک و کاربری کتاب را آسان‌تر و بیشتر می‌کند.
صفدری با بیان اینکه خوش اقبال بوده که به فاصله چندماه از انتشار دیالوگ و همزمان با ترجمه آن به زبان‌های مختلف؛ نسخه‌ای از آن به دستش رسیده، تاکید کرد: من از همان نخستین روزهایی که کتاب به دستم رسید، ترجمه را آغاز کردم. در این مدت کوشیدم تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن که کیفیت اثر هم حفظ شود، کتاب را به مخاطب فارسی زبان ارائه کنیم که خوشبختانه در مدت زمانی کوتاه‌تر از سه ماه نیز «دیالوگ» به چاپ دوم رسید.
علی یزدان دوست، روزنامه‌نگار و نمایشنامه‌نویس هم درباره‌ی ترجمه کتاب دیالوگ یادآور شد: یکی از ویژگی‌های قابل اشاره ترجمه مهتاب صفدری، آشنایی او به حوزه ادبیات، سینما و تئاتر است که در کنار دانستنِ زیرو‌بم‌های زبان انگلیسی، کمک می‌کند تا هیچ‌کجای اثر غیر قابل فهم نماند و مخاطب را از خرید کتاب به لحاظ ترجمه، راضی نگاه دارد.
انتهای پیام/