کلاس‌های کنکور؛ خواب گرانقیمتی که تعبیرش همیشه «دانشگاه‌» نمی‌شود

الهه خانی، گروه اجتماعی- پیشتر تابستان، فرصتی برای گذراندن اوقات فراغت دانش‌آموزانی بود که پس از 9 ماه تلاش فرصت را برای یک استراحت 3ماهه مناسب می‌دیدند. به مرور زمان و با توجه به اهمیت روز افزون بالا بردن سطح علمی در بین دانش‌آموزان، سه ماه تعطیلی کم‌کم رنگ باخت و والدین تصمیم گرفتند به جای کلاس‌های تفریحی که روزگاری پای ثابت گذران وقت تابستان فرزندانش بود آنها را در این مقطع زمانی به کلاس‌های فوق‌برنامه درسی بفرستند تا در سال تحصیلی جدید با آمادگی کامل بر سر کلاس‌های درس حاضر شوند.

این تب‌و‌تاب والدین برای آماده‌سازی درسی هر چه بهتر فرزندانشان بازار کلاس‌های آموزشگاه‌های آزاد را به شدت رونق بخشید، آموزشگاه‌هایی که در فصل تابستان بعضا از دانش‌آموز لبریز می‌شوند و بر سر هر کلاس درس بیش از 60 نفر حضور دارند.

بر اساس گفته حسین توکلی مشاور عالی سازمان سنجش آموزش کشور اولین کنکور در سال 48 با شرکت 47 هزار و 773 داوطلب برگزار شد البته تا پیش از این دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به صورت جداگانه دانشجو می‌پذیرفتند.

البته در سالی که گذشت نمایندگان مجلس مصوب کردند که آخرین کنکور به شیوه فعلی سال ۹۳ برگزار شود و از سال ۹۴ به تدریج تاثیر سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی افزایش یابد.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ادامه بررسی طرح یک فوریتی سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، موادی از این طرح را پس از بحث و بررسی به تصویب رساندند.

بر اساس ماده 6 این قانون، سهمیه امتیازات مصوب مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها، به قوت خود باقی می‌ماند. ماده 6 این طرح با 165 رای موافق، هشت رای مخالف و هفت رای ممتنع از 240 نماینده حاضر در جلسه به تصویب رسید.

ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش کشور با تاکید بر اینکه باید در بحث افزایش سوابق تحصیلی ساز و کارها ایجاد شود،‌ می‌گوید: در حال حاضر سوابق فقط برای سال سوم متوسطه وجود دارد و نمی‌شود نمرات امتحانات داخلی دبیرستان را برای ورودی کنکور اعمال کرد. این فرآیند زمانبری است زیرا از یک طرف باید سوابق تحصیلی طبق تعریف قانون ایجاد و از طرف دیگر نیز وزن سوابق تحصیلی بیشتر شود تا بتوانیم کنکور را حذف کنیم. اگر قرار باشد نمره ای را صد در صد برای ورود در نظر گرفت ساز و کارهای کنکور هم در آنجا باید ایجاد شود که داوطلب احساس بی‌عدالتی نکند.

اگرچه هم‌اکنون تعداد صندلی خالی دانشگاه‌ها در برخی از رشته‌ها بیش از تعداد متقاضیان است اما رقابت برای ورود به رشته‌های برتر و دانشگاه‌های برتر همچنان ادامه دارد و امپراتوری‌ موسسات کنکور همچنان در حال دریافت هزینه‌های کلان از خانواده‌ها با وعده قبولی در رشته‌ها و دانشگاه‌ها برتر هستند.

در میدان انقلاب که به نوعی نمایشگاه بزک شده علم در پایتخت محسوب می‌شود، آموزشگاه‌های زیادی مشغول به کار هستند، بعضا با مجوز و برخی هم بدون مجوز پذیرای سیل خروشان دانش آموزانی هستند که برای کسب رتبه‌ای بهتر در کنکور سراسری و یا گرفن نمره‌ای بالاتر در امتحانات نهایی گرمای 45 درجه را به جان می‌خرند و بر سر کلاس‌ها حاضر می شوند. اگرچه سابقه این کلاس‌ها به دهه 60 باز می‌گردد اما در آن زمان هیچ‌گاه از رونق امروزی برخوردار نبودند.

در خیابان روبروی دانشگاه تهران که کعبه آمال بسیاری از دانش‌آموزان است، آموزشگاهی در یک ساختمان قدیمی و کوچک معرفی می‌شود. پله‌های باریک و تنگ آموزشگاه ختم می‌شود به باجه‌ای که دو پسر جوان پشت آن مشغول به کار هستند. در فضای کوچک انتظار چند پسر نوجوان منتظرند تا نوبت مشاوره به آنها برسد.

در نظر اول تصور می‌شود مشاوران باید افرادی سن و سال یا به اصطلاح کار کشته باشند اما پشت هر میز مشاوره یک پسر جوان که شاید در نهایت بیست‌و‌اندی سن داشته باشند در حال مشاوره دادن به چند دختر و پسر نوجوان هستند.

پسر جوانی که مشغول مشاوره دادن به یک دختر دوم دبیرستانی است، می‌گوید: «با توجه به معدلت که به نسبت مناسب است به نظرم باید جمع‌بندی دروس دوم دبیرستان را از همین تابستان شروع کنید. طی یک دوره از تیرماه تا شروع امتحانات ترم اول سال سوم دروس این سال را جمع بندی می‌کنیم و پس از امتحانات ترم اول شروع می‌کنیم به تشریحی درس خواندن تا نمرات امتحان نهایی شما ارتقا پیدا کند.»

آقای مشاور در ادامه توضیح می‌دهد:« البته شایعاتی به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه امسال قرار است درصد تاثیر نمرات امتحان نهایی سال سوم در کنکور سراسری به 30 درصد برسد.»

این جمله گویی دختر نوجوان را به دلشوره می‌اندازد چون بلافاصله می‌گوید: «خوب کلاس‌ها از کی شروع می شود؟ چقدر باید بابت کلاس‌ها بپردازم؟»

مشاور جوان پاسخ می‌دهد: «ما در این آموزشگاه کلاس برگزار نمی‌کنیم بلکه برای آموزش هر درس از دی وی دی استفاده می‌کنیم اگر شما مجموع تمام دروس را بخواهید چیزی حدود 2 میلیون تومان می‌شود. اگر هم دی ‌وی ‌دی‌های سال چهارم را هم بخواهید در مجموع قیمت تمام شده برای شما 5 میلیون تومان می‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «ما در آموزشگاه خود به طور مستمر مثل برخی از آموزشگاه‌ها نمی‌توانیم مشاور در اختیارتان قرار دهیم اما من شماره خودم را به شما می‌دهم و هر زمان که فکر کردید به راهنمایی نیاز دارید، می‌توانید با من تماس بگیرید.»

اما دختر دیگری که این آموزشگاه را معرفی کرده است، اظهاراتش کاملا عکس صحبت‌های مشاور جوان است. یاسمن دانش‌آموز سوم دبیرستان است.

او در این باره می‌گوید: «سال گذشته 6 میلیون تومان برای این دی وی دی ها پرداخت کردم به امید اینکه در کنار آنها بتوانم از راهنمایی‌های مشاور هم استفاده کنم اما در اواسط سال تحصیلی مشاور من را ترک کرد و هر چه با او تماس گرفتم دیگر پاسخ من را نداد وقتی برای شکایت به آموزشگاه مراجعه کردم هیچ کس پاسخگو نبود.»

او ادامه می‌دهد: «حدود چند ماه بعد با من تماس گرفتند و گفتند ما از میان دانش‌آموزان برتر منطقه تعدادی را انتخاب کردیم تا در طول سال تحصیلی به آنها مشاوره بدهیم تا بتوانند در کنکور رتبه عالی کسب کنند اما برای داشتن یک مشاور تمام وقت باید مبلغ 2 میلیون تومان بپردازید ولی چون من قبلا یک بار از این موضوع ضربه خورده بودم، پیشنهاد آنها را قبول نکردم.»

مقصد بعدی یکی از آموزشگاه‌های معروف کشور است که آوازه‌اش را هر دانش‌آموز و پشت کنکوری شنیده است. دختر جوانی که به عنوان مسئول پاسخ‌گو است در خصوص نحوه آزمون‌ها و برگزاری کلاس‌ها می‌گوید: «با توجه به مقطعی که درس می‌خوانید تعداد آزمون‌ها متفاوت است به عنوان مثال اگر شما دانش‌آموز سال سوم دبیرستان باشید باید در 17 مرحله آزمون شرکت کنید که مبلغ در نظر گرفته شده برای این تعداد آزمون 570 هزار تومان است.»

مسئول ثبت‌نام تاکید می‌کند: «شرکت در کلاس‌های ما اجباری نیست اما اگر دانش‌آموزی در برخی از دروس ضعیف ظاهر شود شرکت در کلاس‌های درس مربوطه را به او پیشنهاد می‌کنیم.»

مادری که برای ثبت‌نام فرزند خود به این آموزشگاه آمده است، می‌‌‌گوید: «دخترم را از سال اول دبیرستان در کلاس‌های فوق برنامه تابستانی ثبت‌نام کردم خوشبختانه تا امروز که سال سوم دبیرستان است، نمرات خوبی داشته و جز شاگردان ممتاز بوده و امیدوارم امسال هم که سال سرنوشت ساز او است به خوبی بگذرد و او در کنکور رتبه خوبی کسب کند.»

او ادامه می‌دهد: «البته باید تاکید کنم که من دخترم را در آموزشگاه‌های متفرقه و بدون مجوز ثبت‌نام نکرده‌ام و پس از تحقیق بسیار یک آموزشگاه مناسب را برای او در نظر گرفتم.»

شاید بزرگترین مشکل در خصوص آموزشگاه‌های آزاد این است که خانواده‌ها بدون توجه به پیشینه قبلی آموزشگاه و بدون در نظر گرفتن اینکه آیا آموزشگاه مد نظرشان از آموزش و پرورش مجوز داد یا خیر نسبت به ثبت‌نام فرزندان خود اقدام می‌کنند.

مسعود ثقفی رئیس اداره روابط عمومی آموزش و پرورش شهر تهران در این باره به آنا می‌گوید: «در سایت آموزش و پرورش شهر تهران اسامی تمامی آموزشگاه‌هایی که آموزش و پرورش تاکید کرده به تفکیک منطقه و نوع فعالیتشان قابل رویت است. به تمامی آموزشگاه‌هایی که با مجوز آموزش و پرورش مشغول به فعالیت هستند قیمت کلاس‌ها ابلاغ شده است و باید در داخل موسسه تمامی شهریه‌ها در معرض دید مراجعه‌کنندگان قرار گیرد».

ثقفی رئیس اداره روابط عمومی آموزش و پرورش شهر تهران ادامه می‌دهد: «شهریه کلاس‌های مورد تایید آموزش و پرورش توسط شورایی در وزارت خانه آموزش و پرورش تعیین و این شهریه‌ها از طریق واحد غیر دولتی آموزش و پرورش به آموزشگاه‌ها ابلاغ می‌شود و اینکه آیا دریافت این شهریه‌ها در آموزشگاه‌ها رعایت می‌شود یا خیر توسط واحد‌های نظارتی آموزش و پرورش مورد بررسی قرار می‌گیرد.»

او می‌گوید: «اگر تخلفی در زمینه دریافت شهریه‌ها از طرف آموزشگاه‌ها صورت گیرد با توجه به نوع تخلف با آنها برخورد قانونی می‌شود که این برخورد الزاما پلمپ نیست. برخی تخلفات شامل جریمه می‌شود اما اگر تخلفات صورت گرفته سنگین باشد در آن زمان مجوز این موسسات لغو می‌شود و کسی که یک بار مجوزش لغو شده دیگر نمی‌تواند درخواست مجوز کند.»

به گفته ثقفی این موسسات اجازه برگزاری کلاس به صورت مختلط را ندارند.

آنچه از بررسی برخی از آموزشگاه‌ها به ذهن هر فرد خطور می‌کند این است که بازار داغ موسسات کنکور که در شرایط مدرک‌گرایی حاکم بر جامعه پول‌های کلانی را به جیب می‌زنند باید از سوی نهادهای نظارتی مورد توجه جدی‌تر قرار گیرد و برای برخورد با این موسسات نباید منتظر باشیم تا خانواده‌ای دست به شکایت بزند.