المانتیور: لغو تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت چالش جدید 1+5

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، این پایگاه خبری در گزارش خود در این زمینه آورده است: این مسئله ممکن است تاثیر بسیار زیادی بر روی توانایی‌های دولت برای عمل به وعده‌هایش در زمینه‌های مختلف پس از دستیابی به توافق هسته‌ای بگذارد. مسئله‌ای که می‌تواند به پایان حمایت مردم از دولت روحانی منجر شود.

در واقع اگر مسئله زمان‌بندی برای لغو تحریم‌ها در صورت تحقق توافق هسته‌ای به خوبی مدیریت نشود، حسن روحانی مشکلات بسیاری را پیش روی خود خواهد دید.

بر اساس اطلاعات به دست‌آمده، توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 دارای سه مرحله خواهد بود، تصویب، عملیاتی کردن و اجرا. تصویب توافق در ابتدا در جریان مذاکرات هسته‌ای و سپس در نهادهای داخلی دو طرف انجام خواهد شد. عملیاتی کردن توافق نیز شامل این است که هر یک از طرفین ارزیابی‌های خود برای بررسی نحوه اجرای توافق را در زمان مقرر انجام خواهند داد. زمانی که این ارزیابی‌ها به سرانجام رسید، مرحله اجرای توافق آغاز خواهد شد که بخشی از آن شامل لغو تحریم‌های بانکی، اقتصادی و مالی ایران خواهد بود.

این مراحل مربوط به توافق هسته‌ای تاکنون به مردم ایران توضیح داده نشده است. چیزی که در این میزان واضح است این است که از مرحله لغو تحریم‌ها تا تاثیر آن بر اقتصاد و زندگی مردم دست‌کم یک سال زمان نیاز خواهد بود و این در حالی است که بسیاری از مردم ایران خواهان تاثیرگذاری سریع لغو تحریم‌ها بر زندگی خود هستند.

بر اساس نظرسنجی‌های انجام‌شده در دانشگاه مریلند آمریکا، ایرانیان با تمام وجود از توافق بر اساس تفاهم لوزان حمایت می‌کنند. با وجود این آنان نسبت به تاثیر لغو تحریم‌ها بر زندگی خود نگرانی دارند و انتظار دارند که این مسئله تاثیری قابل توجهی در زندگی آنان در کمتر از یک سال داشته باشد.

دلبستگی عاطفی آمریکا به ساختار تحریم و فراموش کردن این موضوع که تحریم‌ها یک ابزار ناکارآمد بوده است و تبدیل شدن آن به هدف مذاکرات مهمترین مانع پیشرفت مذاکرات است.

وابستگی شدید 1+5 به شورای امنیت و قطعنامه های آن مانعی است که طرف‌های مقابل ایران باید در مورد آن تصمیم شفاف بگیرند و رسیدن به توافق نیازمند اتخاذاین تصمیم مهم از سوی آنهاست. اتخاذ چنین تصمیمی مسیر مذاکرات فشرده جاری و رسیدن به توافق برد-برد را بسیار سرعت خواهد بخشید.

بنابراین مسئله لغو تحریم‌های ایران از سوی شورای امنیت نیز باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از مسائلی که حسن روحانی در دوران حضور خود در سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران قویا از آن دفاع می‌کند، جلوگیری از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت در آن دوران است. اکنون مسئله لغو تحریم‌های شورای امنیت است که بسیار برای ایران حیاتی است و در واقع تصویب این مسئله در شورای امنیت به اجرای تحریم‌ها مشروعیت بخشید.

بنابراین زمان‌بندی لغو تحریم‌های شورای امنیت از اهمیت بسیار زیادی برای دولت ایران برخوردار است تا این کشور بتواند از آن برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند. تاخیر در این روند باعث خواهد شد میانه‌روهای ایران در امر کنترل بازوی اجرایی این کشور با مشکلاتی مواجه شوند. اگر آنان نتوانند انتظارات را در کشور مدیریت کنند، در انتخابات پارلمانی فوریه 2016 (اسفند 94) گرفتاری‌های زیادی خواهند داشت. بنابراین مذاکره‌کنندگان ایرانی قطعا به اندازه کافی در این زمینه باهوش خواهند بود که در جهت لغو تحریم‌های شورای امنیت در سریع‌ترین زمان ممکن بکوشند تا سرانجام بتوانند این ادعا را مطرح کنند که بنیاد تحریم‌ها در هم شکسته و برنامه هسته‌ای ایران به روند طبیعی خود بازگشته است.

در واقع مذاکراه‌کنندگان ایرانی در این‌ زمینه بسیار دقیق عمل می‌کنند. مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران در این‌باره تاکید کرده است که تاخیر در لغو تحریم‌های شورای امنیت غیرقابل قبول خواهد بود. اما مسئله دیگر در این میان بحث تحریم‌های تسلیحاتی ایران است. به گفته یک مقام ارشد ایرانی، در توافق آمده است که هیچ نوع تحریم تسلیحاتی علیه ایران نباید باقی بماند زیرا هیچ مدرکی مبنی بر اینکه تحریم تسلیحاتی به مسئله هسته‌ای ارتباط دارد، وجود ندارد. بنابراین طبیعی است که ایران انتظار داشته باشد نتیجه مذاکرات این باشد: عدم وجود هر نوع تحریم تسلیحاتی علیه ایران.

به نظر می‌رسد اختلافات داخلی اعضای 1+5 مانعی بر سر راه تحقق این امر است. تخت‌روانچی در این‌باره تاکید دارد که موضع ایران در قبال تحریم‌های شورای امنیت مورد قبول اکثریت اعضای 1+5 هست. با وجود این آمریکا هنوز در این‌باره نتوانسته موضع واحدی بگیرد. اگرچه ایران به طور علنی در این‌باره اظهار نظر نکرده است، به نظر می‌رسد منظور تخت‌روانچی کشورهای روسیه و چین هستند.

با وجود اینکه تحریم تسلیحاتی مسئله‌ای است که به قضایای رخ‌داده در دنیا از جمله روابط آمریکا و روسیه ارتباط زیادی دارد، نه ایران و نه مسکو هیچ علاقه‌ای به اینکه به حاشیه رانده شوند، ندارند. به همین دلیل است که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در سخنان خود در روز پنجشنبه تاکید کرد: ما خواهان لغو تحریم‌های تسلیحاتی در سریع‌ترین زمان ممکن هستیم و از گزینه‌های مطرح‌شده ایران در این زمینه حمایت می‌کنیم.

در مجموع باید اشاره شود که گزینه‌هایی که وزیر امور خارجه ایران مد نظر خود دارد، باید بین مشکلات داخلی و مسائل رخ‌داده در منطقه تعادل ایجاد کند. اگر این اتفاق رخ ندهد، چه توافق بشود و چه نشود دولت ایران احتمالا به زودی با دشواری مواجه خواهد شد.