آیا ادعای غرب درباره محو آثار حمله شیمیایی در سوریه صحت دارد؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ کشورهای غربی همچنان بر ادعای خود پافشاری دارند و مدعی هستند که نظام سوریه از تسلیحات شیمیایی در دوما استفاده کرده است. البته پس از آنکه موضوع ورود بازرسان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی به غوطه شرقی محقق شد، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه و مقام‌هایی از انگلیس و آمریکا موضع خود را کمی تغییر دادند و با هدف برهم زدن معادله گفته‌اند که ممکن است نظام سوریه آثار حمله شیمیایی را از بین برده باشد.

دکتر علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل چندی پیش و یک روز قبل از حمله آمریکا، انگلیس و فرانسه به سوریه، به غوطه شرقی سفر کردند تا این پیام صریح و روشن را به دنیا مخابره کنند که این منطقه عاری از سلاح شیمیایی است. وی پس از این سفر و در حاشیه دیداری که با هیاتی از وزارت امور خارجه چین داشت، گفت: «در هر حمله شیمیایی آثار حمله تا مدت‌ها باقی می‌ماند و بازدید هیات ایرانی از منطقه غوطه شرقی حکایت از این داشت که هیچ سلاح شیمیایی در آن منطقه استفاده نشده است.»

باوجود این، سوال اینجاست که آثار حمله شیمیایی تا چه زمانی در منطقه باقی می‌ماند و آیا ادعاهای مطرح شده درباره از بین رفتن آثار حمله شیمیایی صحت دارد؟

حسن بهشتی پور، کارشناس امور هسته‌ای در این‌باره به خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا گفت: «واقعیت این است که اثر سلاح شیمیایی تا مدت‌ها بر روی برگ و تنه درختان، حیوانات، موجودات زنده، خاک، آب و مجروحانی که کلاه سفیدها ادعا می‌کند از آن‌ها تصویربرداری شده است باقی می‌ماند. طبعا آثار سلاح شیمیایی در مدت دو هفته از بین نمی‌رود. مهم این است که بررسی شود و ببیند که آثار گاز کلر که ادعا می‌شود با بشکه رها شده است، صحت دارد یا نه؟»

وی افزود: «ادعاهای غرب به این دلیل است که می‌بینند ممکن است گزارشی که بازرسان کمیته تحقیقات سازمان منع سلاح‌های شیمیایی که یک سازمان کاملا تخصصی در حوزه سلاح‌های شیمیایی است به زیانشان باشد و اعلام کنند که در دوما از سلاح شیمیایی استفاده نشده است. بازرسان بعد از این، باید بررسی کنند که چه کسی و کدام طرف مسئولیت این حمله شیمیایی را برعهده دارد.»

بهشتی‌پور تاکید کرد، به نظر می‌رسد این‌ها فضاسازی رسانه‌ای است تا اگر کمیته تحقیقات اعلام کرد حمله شیمیایی انجام نشده، ادعا کنند که در مدت دو هفته آثار حمله شیمیایی از بین رفته است.

همچنین کمیل نقی‌پور، کارشناس امور هسته‌ای و شیمیایی در این‌باره به خبرنگار آنا گفت: «آثار استفاده از سلاح شیمیایی حاوی گازهای کلر و سارین، در زمینی به ابعاد صدها هزار متر تا مدت‌ها باقی می‌ماند و همچنین می‌توان این آثار را از مواد سمی موجود در خاک و ساختمان‌های موجود در محل حمله مشاهده کرد. اگر کسی بخواهد همه این آثار را محو کند، باید دست‌کم همه محله‌های مسکونی را تخریب و ساکنانش را نابود و همه آن‌ها را در چاله‌ای به عمق چندین متر زیر زمین دفن کند.»

وی افزود: «کارشناسان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی که اکنون در غوطه شرقی هستند به‌زودی تحقیقات خود را آغاز، از اهالی منطقه پرس‌و جو و بر روی ساختمان‌های محل ادعایی حمله تحقیقات می‌کنند و بعید است کسی از آن‌ها چیزی درباره حمله شیمیایی بگوید یا بگوید که به‌عنوان نمونه نیروهای سوریه یا روسیه در حال محو آثار حمله شیمیایی بوده‌اند.»

انواع سلاح‌های شیمیایی و آثار آن‌ها بر محیط

از سلاح‌های شیمیایی که استفاده از آن طبق قوانین بین‌المللی ممنوع است برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی و یا ایجاد انواع معلولیت‌ها در مردم استفاده می‌شود که به برحسب اثرگذاری، سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:

- سلاح‌های که روی سیستم عصبی بدن تاثیر می‌گذارند مانند متیل فسفوبوتیوئیک اسید و گاز سارین: از این نوع سلاح‌ها قبل و در زمان جنگ جهانی دوم استفاده‌های زیادی شد. وقتی مواد شیمیایی این دسته وارد بدن شوند، غلظت استیل کولین را در بدن به بیش از حد لازم می‌رسانند. ریه‌ها و چشم‌ها به سرعت این مواد را جذب می‌کنند و در کمتر از یک دقیقه بر سیستم عصبی بدن تاثیرات قابل توجهی می‌گذارند. علائم آن به صورت آبریزش بینی، ترشح زیاد بزاق، تنگی قفسه سینه، کوتاهی تنفس، تنگی مردمک چشم، انقباض عضلانی یا حالت تهوع و انقباض شکم مشخص می‌شود.

- سلاح‌هایی که اثرات خود را روی پوست برجای می‌گذارند مانند گاز خردل و گوگرد خردل نیتروژن. این نوع سلاح‌های شیمیایی بر روی پوست تاول و سوختگی ایجاد می‌کنند و ماندگاری فراوانی در محیط دارند. این مواد روی چشم‌ها، پوشش مخاطی، ریه‌ها، پوست و اجزای خون اثر می‌گذارند و اگر به‌وسیله تنفس وارد ریه‌ها شوند، بر شدت تنفس اثرات منفی می‌گذارند و اگر با غذا بلعیده شوند، سبب اسهال و استفراغ می‌شوند.

- سلاح‌هایی که باعث اختلال سیستم تنفسی بدن می‌شوند مانند گازهای بی‌رنگ CG و DP، کلرین و فسفوکلرین. این نوع مواد به شدت به بافت ریه آسیب می‌رسانند. فسفوژن که خطرناک‌ترین عضو این گروه است، برای نخستین‌بار در سال 1915 استفاده شد. این ماده گازی بی‌رنگ است که در دمای 2.8 درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید، بنابراین بسیار فرار و ناماندگار است ولی چون غلظت بخار آن 4.3 برابر هوا است، به مدت طولانی در گودال‌ها و دیگر مناطق پست زمین باقی خواهد ماند. غلظت زیاد آن پس از چند ساعت سبب مرگ می‌شود، اما در غلظت‌های کم سبب سرفه، اختناق، احساس تنگی قفسه سینه، حالت تهوع و سردرد می‌شود.

ادعای غرب درباره محو آثار حمله شیمیایی غیر ممکن است

به گزارش آنا، غرب ادعا می‌کند که در این حمله شیمیایی بسیاری از مردم منطقه کشته، مجروح و مبتلا به امراض شده‌اند. آن‌ها این ادعای خود را مستند به فیلم‌های ادعایی کلاه سفیدهایی کرده‌اند که انگلیس برای اهداف مبهم خود در سوریه مستقر کرده است. بهشتی‌پور در این‌باره می‌گوید: «حمله شیمیایی ادعایی در دوما دست‌کم باید گروهی از مردم را به امراض شیمیایی مبتلا کرده باشد، در این اوضاع امکان پنهان کردن همه افراد مبتلا به امراض شیمیایی وجود ندارد و نیز پزشکان و شاهدان عینی نمی‌توانند این احتمال را مطرح کنند که همه آن‌ها در مدت کمتر از دو هفته بهبود یافته‌اند. علاوه بر این دفتر نمایندگی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی از همه افراد نمونه خون برای آزمایش می‌گیرد و امکان اینکه بتوان آثار مواد شیمیایی را محو کرد، محال است.»

انگلیس، آمریکا و فرانسه در تلاشند تا با پروپاگاندای رسانه‌ای از اهمیت نتیجه تحقیقات کارشناسان سازمان منع تسلیحات شیمیایی بکاهند. این در حالی است که طبق نظر کارشناسان سلاح شیمیایی، محو آثار حمله شیمیایی در مدت 10 روز از لحاظ علمی و عملی بسیار بعید و موضوعی غیرممکن است. به‌عنوان نمونه اگر کسی بخواهد چنین اقدامی انجام دهد باید از لحاظ اجرایی دستورالعمل سختی را دنبال کند، ازجمله اینکه دست به اصلاح خاک منطقه مورد حمله بزند، بیمارستان‌ها را تخلیه کند، مبتلایان احتمالی به مواد شیمیایی را به مکان دیگری منتقل کند، بقایای مواد شیمیایی و سمی را محود کند، دیوارهای ساختمان‌های محل حمله را از هرگونه مواد شیمیایی به‌کار رفته پاک‌سازی کند و ... . طبعا انجام همه این کارها تنها در مدت یک یا دو هفته امکان‌پذیر نیست.

از سوی دیگر هیچ‌یک از شاهدان عینی و ساکنان محلی تاکنون ادعای آمریکا و غرب را درباره حمله شیمیایی تایید نکرده‌اند. بعید نیز به‌نظر می‌رسد که روسیه یا حتی نظامیان سوریه توانسته باشند در مدت کوتاهی همه اهالی منطقه را مجاب کرده باشند تا به بازرسان کمیته تحقیقات بگویند که «در این منطقه حمله شیمیایی انجام شده است.»

بنابراین و با توجه به استدلال‌های مطرح شده و نظر کارشناسان هسته‌ای ضعف اتهاماتی که آمریکا، فرانسه و انگلیس درباره محو سلاح‌های شیمیایی از سوی نظام سوریه و روسیه مطرح می‌کنند مشخص می‌شود. چه اینکه شبکه‌های غربی خود در مصاحبه با افرادی که ادعا می‌شود از حادثه حمله شیمیایی نجات یافته‌اند به این نکته پی برده‌اند که تحلیل‌های سردمداران غربی درباره حمله شیمیایی به غوطه شرقی اتهامی بیش نیست.