اقتصاد دانش‌بنیان بر پایه نوآوری، تمرکز و راهبری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی شکل می‌گیرد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا‌، دولت به نقل از مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری،‌ سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، در بازدید از دانشکده ها و بخش‌های گوناگون پردیس فنی دانشگاه تهران و با حضور رییس دانشگاه تهران و معاونین در جمع اساتید و دانشگاهیان، ضمن گرامی‌داشت شب‌های قدر و ماه مبارک رمضان، بر توجه ویژه دانشگاه ها و مراکز پژوهشی به درآمدزایی و کارآمدی پژوهش تاکید کرد و گفت: تا زمانی که از دل یک پژوهش اقتصاد حاصل نشود، به این معناست که اقتصاد دانش‌بنیان محقق نخواهد شد و اقتصاد نادرست نفتی، باعث شده با صرف هزینه‌های زیاد در حوزه پژوهش، شاهد نتیجه مطلوبی از دل پژوهش‌ها نباشیم.

درآمدزایی دانشگاه‌ها از طریق کمک به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان

معاون علمی و فناوری رییس جمهوری بر این موضوع که با پول دولتی، صنعت و پژوهش‌ ایجاد نمی‌شود، ضمن تاکید بر لزوم درآمدزایی دانشگاه‌ها به دانشگاه استنفورد اشاره کرد و افزود: دانشگاه استنفورد با بیش از 10هزار دانشجو و درآمد سالانه‌ی بیش از 4 میلیارد دلاری، تنها 10 درصد از درآمد خود را از محل شهریه‌های دانشجویان تامین می‌کند. لذا ضروری است دانشگاه‌های کشورمان نیز به‌جای آن‌که وابسته به پول دولتی باشند، بخش قابل توجهی از درآمدهای خود را از محل فروش فناوری، قراردادهای ارتباط با صنعت و شرکت‌های دانش‌بنیان تامین کنند.

وی افزود: در کشوری که به فکر خریدن نیازهای صنعتی خود بوده است، صنعت شکل نمی‌گیرد بلکه از او یک کارخانه‌دار می سازد. طبیعتا در چنین کشوری به افراد خلاق و نوآور، نیازی نبوده و با چند تکنسین، کارها پیش رفته است. ما در بسیاری از پژوهش ها راه را به اشتباه رفته‌ایم. آن چیزی که پژوهش را شکل می‌دهد تفکر، نیروی انسانی و نوآوری است که توسط نیروی انسانی خلاق و متفکر دانشگاهی شکل می‌گیرد. تجهیزات جزو فرعیات هستند و نوآوری، اساس کار پژوهشی کارآمد است.

ستاری مشکل اصلی پژوهش را در تفکر و فرهنگ پشت پژوهش دانست و تصریح کرد: تا زمانی که نتوانیم درآمدزایی از دل پژوهش را به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر بپذیریم، اقتصاد دانش‌بنیان نخواهیم داشت. در نتیجه چنین تفکری است که یک سرمایه‌گذار، به‌جای آن‌که روی ملک و سکه و ارز سرمایه‌گذاری کند، سرمایه خود را در پژوهش هزینه خواهد کرد و این اصلی ترین راه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان از محل درآمدزایی پژوهش‌هایمان است.

نایب رییس هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین ابراز کرد: باید بپذیریم دانشگاه بخشی از اقتصاد دانش‌بنیان نیست، بلکه اساس این اقتصاد است. ما نسبت به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی خود مسئولیم و به‌مدت حداقل یک تا دوسال، باید فارغ‌التحصیلان دانشگاه را هدایت و راهبری و حمایت کنیم.

وی ادامه داد: اکنون فارغ‌التحصیل دانشگاهی به‌جای آن‌که یک فرصت برای اقتصاد کشور باشد، به تهدید تبدیل شده است، چراکه در دانشگاه به آن‌ها نواوری و کارآفرینی نمی‌آموزیم. شیوه‌های نادرست آموزشی که بر مبنای اقتصاد نفتی شکل گرفته، خلاقیت و نوآوری این جوانان را از بین می‌برد.

تمرکز کامل، راهبری و تربیت فارغ‌التحیلان راه اصلی اقتصاد دانش‌بنیان

ستاری، اصلاح فرهنگ آموزشی و پژوهشی کشور از راه تمرکز ، ایجاد زمینه برای نوآوری و راهبری، فارغ‌التحصیلان راه اصلی اقتصاد دانش‌بنیا دانست و افزود: آدرس‌دهی‌های نادرست در حوزه آموزش و پژوهش و این تفکر که اغلب مدیران فکر می‌کنند پژوهش محلی است که باید صرفا پول در آن صرف شود بدون آن‌که نتیجه بخش باشد، از پیامدهای اقتصاد نفتی است.

وی افزود: این تفکر نه تنها در کشورما، بلکه در تمامی کشورهایی که بر منابع زیرزمینی خود وابسته هستند، مفهومی وجود دارد و پایه آن این نگرش است که با پول، همه چیز حتی صنعت و دانشگاه قابل خریداری است.

رییس بنیاد ملی نخبگان، با اشاره به تعریف نکردن مشتری پژوهش، به عنوان یکی از عارضه‌های نتیجه‌بخش نبودن پژوهش‌ها عنوان کرد: ما به عنوان دولت، تحویل‌گیرنده نتایج پژوهش نیستیم بلکه تحویل‌گیرنده نتایج پروژه ‌ها و طرح‌های پژوهشی؛ بخش خصوصی است.

رییس هیئت امنای صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور با بیان این که ایجادکنندگان شرکت‌های قدرتمند صاحب نوآوری در دنیا هنوز به سی سال نرسیده‌اند بیان کرد: بسیاری از شرکت‌های موفق داخلی خودمان، مدیرانی با کم‌تر از سی سال سن دارند. در پروژه‌های فوق لیسانس و دکتری نیز با همین چالش مواجهیم و یک استاد دانشگاه ظرف مدت زمان نیم ساعت یک پروژه پژوهشی تعریف می‌کند، دانشجو بهترین سال‌های عمر خود را برای این پژوهش صرف می‌کند بدون آن‌که در نهایت نتیجه مطلوبی از آن برای کشور و ملت حاصل شود.

رییس بنیاد ملی نخبگان، به حمایت‌های این بنیاد اشاره کرد و ضمن تاکید بر لزوم ارتباط نزدیک‌تر دانشگاه تهران با آن افزود: با این‌که مدت زیادی از این طرح حمایت از دانشجویان در بنیاد ملی نخبگان نگذشته، اما تعدادی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف، برای دوره‌های آموزشی یک‌ساله خارج از کشور، مورد حمایت قرار گرفته‌اند و این زمینه برای حمایت از دانشجویان برتر دانشگاه تهران نیز فراهم است.

وی افزود: در پروژه های مهم دانشگاهی، پژوهش‌ها و معافیت‌های سربازی با همکاری ستاد کل و بنیاد ملی نخبگان می‌تواند به دانشگاه تهران کمک کند. همچنین طرحی از سوی معاونت علمی و فناوری، برای حمایت از اساتید برتر آغاز شده که پنج نفر از دانشگاه تهران هستند و در قالب این باشگاه مرجعیت علمی، اساتیدی که در 10 مجله برتر و 50 مقاله برتر دنیا مقاله ثبت کنند، حمایت خواهند شد

ستاری با بیان این که کار تجاری با پول بلاعوض دولت شکل نمی‌گیرد، عنوان کرد: همه پروژه هایی که پیوست تجاری داشته باشند، مورد حمایت قرار خواهند گرفت، به‌شرطی که این طرح‌ها به درآمدزایی منجر شوند و بعد از حمایت مالی، بخش خصوصی مشتری آن‌ها باشد.

معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری، با اشاره به تسهیلات صندوق حمایت از پژوهشگران و بنیاد ملی نخبگان در حوزه بین‌المللی اشاره کرد: بسته‌ای کامل در بنیاد ملی نخبگان در نظر گرفته شده تا دانشگاه‌ها، به عنوان پایگاه جذب اساتید و دانشجویان ایرانی خارج از کشور عمل کنند. زمینه برای حضور این افراد در کشور فراهم شده تا زمینه برای فعالیت و اشتغال آن ها در ایران فراهم شود.

ضرورت توجه به علوم انسانی

رییس ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز کشور، با تاکید بر ضرورت توجه به ظرفیت علوم انسانی توسط دانشگاه ها و تجاری‌سازی این حوزه راهبردی افزود: علوم انسانی یکی از بخش‌های بسیار مهمی است که با آن به‌خوبی برخورد نشده و در تجاری‌سازی آن، کاری صورت نگرفته است. علوم انسانی در بیش از 60 درصد صنعت نقش ‌آفرینی می‌کند و از نحوه برخورد با پرسنل تا بازاریابی و طراحی همه از بخش‌هایی است که علوم انسانی در آن نقش آفرینی می‌کند.

ستاری افزود: ما با فیلم دولتی نمی‌توانیم فرهنگ‌سازی کنیم. عروسکی که با پول دولت ساخته شود مورد استقبال قرار نخواهد گرفت و به همین ترتیب، فرهنگ و علوم انسانی که تجاری نشده و در اختیار بخش خصوصی نباشد، اثرگذار نخواهد بود.

ضرورت توجه به کارآفرینی

رییس هیئت امنای پارک فناوری پردیس همچنین، از ضرورت شکل‌گیری زمینه اشتغال و کارآفرینی برای دانشجویان سخن گفت و بیان کرد: کارآفرینی،‌یکی از موضوعات مهمی است که دانشگاه‌ها باید به ان توجه کنند و محل شکل‌گیری آن، دانشجویان مقطع لیسانس است چرا که بیش‌ترین میزان مهاجرت در دانشجویان لیسانس است.

ستاری با بیان این که نسل جدیدی از کارآفرینی در کشور در حال شکل‌گیری است عنوان کرد: یک دانشجو باید با نمونه های موفق کارآفرینی آشنا شود، بداند که می‌تواند شرکت خود را ایجاد کند و قطعا برنامه‌هایی که در حوزه آموزش کارآفرینی و پرورش خلاقیت جوانان دانشجو باشد،‌مورد حمایت قرار خواهد گرفت.

در بخش دیگری از این برنامه، دکتر محمود شیخ زین‌الدین، معاون نوآوری و تجاری‌سازی معاونت علمی و فناوری با تاکید بر توجه به تجاری‌سازی پروژه های فناوری از مسیر مرکز رشد یا پارک فناوری گفت: اگر تمرکزی در پارک فناوری دانشگاه تهران وجود داشته باشد، اعضای هیات علمی می‌توانند زمینه‌ساز تولید فناوری دانشگاهی‌ را در بستر این پارک فناوری فراهم کنند.

معاون نوآوری و تجاری‌سازی معاونت علمی و فناوری، با اشاره به قرارداد پنج درصد فروش شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاه‌ها گفت: به ازای هر شرکتی که از دل دانشگاه ایجاد می‌شود، از دانشگاه حمایت صورت خواهد گرفت.

شیخ زین الدین با بیان این‌که تجاری‌سازی فناوری در حوزه حمایتی معاونت علمی و فناوری است و سعی داریم با تمرکز روی این کار، به خوبی آن را به ثمر برسانیم، به ظرفیت دانشگاه تهران در ایجاد و گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره و اظهار کرد: پارک فناوری و مراکز رشد پیچیدگی‌های خاص خود را دارند که شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان از دل‌ این مراکز و پارک‌ها، نیازمند توجه ویژه دانشگاهیان است.

وی افزود: در معاونت علمی و فناوری، سعی کردیم با پارک‌های فناوری دانشگاهی از جمله پارک فناوری دانشگاه تهران، تعامل داشته باشیم. با دانشگاه‌های دیگر در تعامل هستیم و نیاز است با توجه به ظرفیت خوبی که در دانشگاه تهران وجود دارد، باید روی ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در این دانشگاه بهتر کار شود.