برخی الگوهای تعهد با اعمال خود جامعه را دچار سردرگمی کردند/ لزوم تبیین و ترویج تعهد علمی

دکتر محمود فتوحی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا گفت: در دی ماه سال 95 تعدادی از دانشجویان مدال آور دانشگاه صنعتی شریف به حضور مقام معظم رهبری رسیدند و این دانشجویان در یک حرکت نمادین به پاس قدردانی از زحمات و تاکیدی که رهبری همیشه روی مساله علم و پخش گفتمان علمی در جامعه داشتند و دارند، مدال‌های خود را تقدیم رهبر انقلاب کردند. در یک جلسه بسیار صمیمی که فقط اعضای هیات رئیسه دانشگاه صنعتی شریف و دانشجویان حضور داشتند مقام معظم رهبری روی چند نکته خیلی خیلی مهم تاکید داشتند یکی از این‌ها که تاکید کردند این بود که به هر حال حرکت علمی کشور تحت هیچ شرایطی نباید کند و یا متوقف شود و از دانشجویان و اساتید خواستند که آنها به تلاش و کوشش علمی خودشان بیفزایند و تلاش کنند که در حل مسائل اساسی کشور نقش اساسی داشته باشند منتها این را هم تاکید کردند که یک جامعه نمی‌تواند به سعادت برسد نمی‌تواند رشد کند صرفا با اینکه در بحث علمی بتواند رشد داشته باشد. بنابراین جامعه‌ای می‌تواند رشد کند که جدای از اینکه افرادش به خصوص دانشجویان، اساتید و همه در واقع مسلح به علم قوی هستند دارای تعهد هم باشند.

وی ادامه داد: در جوامع غربی با وجود اینکه از نظر علم خیلی پیشرفت کردند از نظر اجتماعی از نظر مسائل خانوادگی از نظر مسائل رفتاری نتوانستند آن طوری که بالاخره در حد و توان مسائل علمی‌شان است رشد کنند کما اینکه بسیاری از افراد برجسته همان کشورها اذعان دارند که آنها نتوانستند در تمام جنبه‌های مختلف رشد داشته باشند. نکته‌ای که مهم است این است که ما چه کار باید بکنیم که علمی که در واقع آموختیم تعهد هم به همراهش باشد و بتوانیم در واقع در جه شکوفایی و در جهت رشد کشور از آن علم استفاده کنیم. همایش علم متعهد هم در این زمینه برگزار شد و بیشتر به آن جهت بود که ما بدانیم چگونه می‌توانیم علمی که آموختیم را در جهت اثربخشی اجتماعی از آن استفاده کنیم و به کشور کمک کنیم.

رئیس دانشگاه صنعتی‌شریف خاطرنشان کرد: بالاخره به طور کلی دانشگاه‌ها برای اینکه بتوانند در این راستا بهتر عمل کنند نیاز است که یک استقلال نسبی داشته باشند استقلال از نظر جذب نیروی انسانی از نظر جذب اعضای هیات علمی از نظر اختیار در تدوین دروس و دوره‌های مختلف و یک نکته‌ای که خیلی خیلی مهم است تاثیر دروس عمومی دانشجویان در دانشگاه‌ است که ما باید لااقل یک بازنگری انجام دهیم که دروس عمومی و سیلابس‌های مربوطه چقدر توانسته به تقویت دانشجوها از بعد علمی کمک کند. به اعتقاد باید در تعامل دانشگاه‌ها با وزارت علوم و شورای انقلاب فرهنگی مقداری روی این دروسی عمومی و نوع دروسی که باید دانشجوها بگذرانند یک بازنگری صورت بگیرد.

وی با اشاره به تبیین مساله تعهد و ضرورت پرداختن به آن در شرایط فعلی کشور گفت: ضمن ارج نهادن به تمام تلاش‌هایی که از ابتدای انقلاب برای تبیین مفهوم تعهد انجام شده، باید این تلاش‌ها را ناکافی بدانیم. بسیاری از افراد که ما آنها را مفسر و الگوی تعهد می‌دانستیم در عمل به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که جامعه دچار سردرگمی شده است. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده که با معیارهای مشخص تلاش کنیم این مفهوم را در جامعه ترویج و نسل بعد را با عمل خود به آن تشویق کنیم. تعهد انسان شامل دو بخش دین و اعتقادات مذهبی و تعهد به کشور و وطن است. البته وابستگی‌هایی هم میان این دو نوع تعهد وجود دارد. روحانیون و دانشگاهیان به عنوان دو گروه مرجع در جامعه وظیفه مهم‌تری در این زمینه دارند. این دو گروه باید جامعه را به سوی اخلاق‌محوری و اخلاق‌مداری هدایت کنند و این میسر نخواهد شد مگر اینکه ابتدا خود به اصول اخلاقی پایبند باشند.

فتوحی اضافه کرد: تدریس، تحقیق، برقراری ارتباط با صنعت، هدایت دانشجویان و تحلیل مسائل جامعه نه تنها باید مبتنی‌بر اصول علمی باشد، بلکه در انجام این امور باید رضای خداوند، مصالح ملی، نیازهای کشور و اصول اخلاق حرفه‌ای را مدنظر داشته باشیم. در هیچ دوره‌ای جامعه، دولت و اقتصاد تا این حد از دانشگاه‌ها انتظار پاسخگویی به مسائل‌شان را نداشتند. در حال‌حاضر از آموزش عالی توقع می‌رود که عملکرد خدمت‌رسانی خود به جامعه را تقویت کند و فعالیت‌هایش را در طیف وسیعی از انتظارات از بالا بردن روحیه تسامح و عدم‌خشونت گرفته تا از بین بردن فقر، بیسوادی، گرسنگی، جلوگیری از نابودی محیط‌زیست و کاهش انواع بیماری‌ها گسترش دهد.