صدقه، دژی محکم و حصاری مطمئن
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، از قدیم‌الایام از پدر و مادر و بزرگان خود یاد گرفته‌ایم که هرگاه از در خانه بیرون می‌آییم مبلغی را به عنوان «صدقه» در صندوق صدقات یا محل دیگر کنار بگذاریم و روز خود را با نام خدا و صدقه‌دادن آغاز کنیم چرا که صدقه 70 بلا را از انسان دور می‌کند و باعث رزق و روزی حلال، شفای بیماری، دوری از آتش جهنم و مصون بودن از حوادث و مصیبت‌های دنیوی خواهد شد.صدقه برای انسان دژ حصاری محکم و استوار ایجاد می‌کند که از خطرات محفوظ می‌ماند و به غیر از خداوند متعال به هیچ‌کس و هیچ‌چیز محتاج نمی‌شود، صدقه اختصاص به اغنیا ندارد و هر کسی می‌تواند در راه خداوند انفاق کند چه با کمترین چیزها و یا با انجام عمل صالح و کمک به همنوع خود. به همین دلیل در روایات اسلامی آمده که آنهایی که در راه خدا انفاق می‌کنند همانند کشاورزی هستند که یک دانه گندم می‌کارد و آن دانه به هفت خوشه تبدیل می‌شود و هر خوشه دارای صددانه و در مجموع 700 دانه گندم از آن دانه به دست می‌آید.
با توجه به نزدیک شدن به ایام عید نوروز انفاق و کمک به همنوع و افراد نیازمند امری ضروری به نظر می‌رسد.
اشتیاق به کمک و همکاری نیاز فطری انسان‌ها
انسان ذاتا موجودی اجتماعی و دوستدار کمک، تعاون و همکاری است. هیچ انسانی نمی‌تواند بگوید که از اجتماع گریزان هستم و تمایلی به همگرایی و همکاری ندارم چرا که این ویژگی به ذات و فطرت انسان‌ها باز می‌گردد، کسانی که از جمع گریزان هستند و می‌خواهند در گوشه‌ای انزوا اختیار کنند و عزلت‌نشینی کنند انسان‌هایی افسرده، بیمار و واگرا هستند. در دین اسلام، به سبب اینکه کمال انسانی در همگرایی اجتماعی و تعاون و همکاری تجلی پیدا می‌کند، به علل و عوامل همگرایی توجه ویژه‌ای شده است و تعاون و همکاری در کنار احسان، انفاق و صدقه معنا و مفهوم خاصی در آموزه‌های اسلامی و قرآنی پیدا می‌کند.
«معصومه طاهریانپور» کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره موضوع صدقه و اهمیت آن در زندگی انسان‌ها می‌گوید: «صدقه معامله‌ای است که مخلوق با خالق خود انجام می‌دهد و به قصد قربت و نزدیکی به خداوند از اموال و دارایی‌های خود بخشش و انفاق می‌کند.»
وی اضافه می‌کند: «خداوند متعال که این همه نعمت‌های زیبا و غیرقابل وصف به مخلوقاتش اعطا کرده آیا شایسته نیست که انسان‌ها هم برای قدردانی از این نعمت‌ها به دستورات الهی عمل کنند و چه عملی صالح‌تر و بهتر از کمک به همنوع و انسان‌های نیازمند می‌تواند شکرگزاری از خداوند باشد؟
بر طبق این روایت که از امام رضا(ع) نقل شده که «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق» هر کسی که از مخلوق قدردانی نکند از خالق قدردانی نکرده است همه افراد می‌توانند برای قدردانی و شکرگزاری از خداوند خود به دیگران کمک کنند و اگر کسی نیازمند است دست او را بگیرند.»
این کارشناس اجتماعی همچنین می‌گوید: «صدقه دادن علاوه بر اینکه از نظر اسلامی و انسانی کاری بسیار ستودنی و قابل تقدیر است و گرهی از کار نیازمندان باز خواهد کرد، در خود شخص صدقه دهنده نیز آثار و عواقب زیادی دارد از جمله اینکه فرد در خود احساس پاکی، خلوص، شعف و رضایت می‌کند و با اطمینان خاطر و اعتماد به نفس بیشتری روز خود را به پایان می‌برد. اصطلاحا می‌گویند شخص احساس سبکی و بی‌آلایشی می‌کند. به همین دلیل فضیلت صدقه‌دادن بسیار زیاد است و فواید زیادی برای آن بیان شده است.»
توصیه پیامبر بزرگوار و اهل بیت به پیروان این است که در دادن صدقه پیشقدم باشید و گمان نکنید که صدقه باعث کم شدن ثروت می‌شود بلکه به برکت صدقه، ثروت فراوان‌تر و بیشتر می‌شود.
اهمیت صدقه
در شرع مقدس اسلام در مورد ارزش و اهمیت صدقه سفارشات زیادی شده است و آیات قرآن و روایات متعدد اهمیت صدقه را بیان کرده‌اند.
حضرت امام سجاد(ع) هر زمان که صدقه می‌دادند دست خود را می‌بوسیدند و می‌فرمودند: «صدقه ابتدا به دست خدا و بعد به دست مستمند می‌رسد.»
حضرت فاطمه‌زهرا(س) در شب عروسی‌شان در برابر تقاضای فردی که پیراهن نداشت و درخواست پیراهن کرد، لباس عروسی‌شان را به او داد و لباس کهنه خود را پوشید، صبح وقتی پیامبر گرامی اسلام(ص) دخترشان را دیدند فرمودند: «لباس عروسی‌ات کجاست؟» حضرت فاطمه(س) فرمودند: «دیشب نیازمندی از من پیراهن خواست و من پیراهن عروسی را به او دادم.» پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «چرا لباس کهنه را به او ندادی؟» حضرت فاطمه(س) به سخن خدا و آیه قرآن استناد کردند و فرمودند: «آن چه را بیشتر دوست دارید به دیگران بدهید.»
یک کارشناس علوم قرآنی درباره اهمیت صدقه می‌گوید: «صدقه‌ای که صدقه‌دهنده برای رفع نیازمندان می‌دهد قبل از اینکه به دست نیازمند برسد به دست خدا می‌رسد. چرا که صدقه از پاک‌ترین و محبوب‌ترین اموال است و صدقه‌دهندگان با نیت پاک و خواسته قلبی خود مبادرت به انفاق و پرداخت صدقه می‌کنند و مطمئنا چنین اموالی به افراد مستحق و نیازمند می‌رسد و در نزد خداوند عملی بسیار نیکو و پسندیده است.»
وی اضافه می‌کند: «صدقه دادن مانند حساب پس‌انداز است، پس‌اندازی که برای انسان ذخیره می‌شود و بهترین پاداش‌ها را به همراه دارد. در واقع توشه‌ای برای آخرت و ذخیره‌ای معنوی برای صدقه‌دهندگان است به همین دلیل صدقه نه تنها باعث از دست رفتن مال نمی‌شود بلکه رزق و روزی را در این دنیا افزایش و ذخیره عمل صالح در آخرت می‌شود.»
صدقه تنها کمک مالی نیست
صدقه دادن فقط شامل کمک‌های مالی نمی‌شود و کارهای نیک، عمل صالح و خدمت به خلق از جمله مصادیق صدقه هستند و ارزش صدقه دادن را دارند.
برخی از افراد تصور می‌کنند صدقه تنها محدود به امور مالی است و افراد صدقه‌دهنده باید بخشی از اموال خود را به مستمندان و نیازمندان اعطا کنند در حالی که پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «کل معروف صدقه» یعنی هر کار نیکی صدقه به حساب می‌آید. مهربانی با انسان‌ها و خدمت به آنان و گره از کار آنان گشودن حتی اگر به صورت مادی نباشد جزو صدقات به حساب می‌آیند و علاوه بر اینکه اثرات اخروی دارند در همین دنیا هم فواید بسیاری برای آنها می‌توان ذکر کرد.
به همین دلیل صدقه معنای وسیعی دارد و حتی می‌توان از کمک‌های مالی هم فراتر رفت.
یک شهروند در غرب کشور که در زلزله اخیر استان کرمانشاه کمک‌های زیادی به مردم زلزله‌زده این استان داشته است در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره کمک به مردم می‌گوید: «وقوع بلایا و حوادث طبیعی در هر نقطه از جهان یا ایران امری محتمل و غیرقابل پیش‌بینی است و متاسفانه خسارات و خرابی‌های زیادی به همراه می‌آورد اما به غیر از خسارات مادی، ضررهای جبران‌ناپذیری به روحیه افراد حادثه‌دیده وارد می‌شود که به راحتی جبران‌پذیر نیست.»
وی اضافه می‌کند: «صدقه دادن یا کمک به نیازمندان فقط شامل کمک‌های مادی نمی‌شود البته حادثه‌دیدگان یا نیازمندان احتیاج به کمک‌های مالی دارند و برای گذراندن زندگی خود پس از بلایای طبیعی نیاز به مسکن، پوشاک، خوراک و دیگر مایحتاج زندگی دارند اما رفتار مودبانه، صمیمانه و ابراز همدردی با آنان در روحیه‌شان بسیار اثرگذار است و مصیبت و بلای وارد آمده را کاهش می‌دهد.»
این فرد نیکوکار می‌گوید: «در زلزله کرمانشاه افرادی از شهرهای دور و نزدیک به منطقه زلزله‌زده آمده بودند که واقعا دستشان خالی بود و کمک مالی یا مایحتاج ضروری برای مردم منطقه نیاورده بودند اما دوش به دوش برادران امدادگر از صبح تا شب و از شب تا صبح تلاش می‌کردند تا به مردم کمک کنند و کسانی که در زیر آوار مانده بودند نجات دهند یا برای کسانی که خانه خود را از دست داده بودند اسکان موقتی تهیه نمایند.»
به گفته این فرد خیر و نیکوکار، دیدن چنین افرادی خستگی را از تن به در می‌کرد و نیت و همت یاری رساندن به مردم منطقه را دوچندان می‌کرد.
آری هر کسی با هر توشه و هر اندوخته‌ای که دارد چه مادی و چه معنوی می‌تواند در راه خداوند انفاق کند و عمل خیر انجام دهد. کافی است همه مردم دست به دست هم دهند و در کمک کردن کوتاهی نکنند به ویژه در مناطقی که زلزله، سیل یا بلایای طبیعی اتفاق می‌افتد نیاز به این کمک‌رسانی‌ها بیشتر می‌شود و با نزدیک شدن به ایام عید نوروز این نیاز نمود بیشتری دارد.
انواع صدقه
خداوند در قرآن دو قسم صدقه دادن را مطرح می‌کند، یکی صدقه آشکار و دیگری پنهان و هر دو را ستوده است چرا که هر کدام آثار و نتایج خاص خود را در پی دارد. در صدقه آشکار نیازمندان از مهر و محبت و بذل و بخشش صدقه‌دهندگان بهره می‌برند و چون هویت صدقه‌دهنده مشخص است متوجه می‌شوند که در جامعه انسان‌های مهربان و نیکوکاری هستند که به فکر مستمندان و نیازمندان هستند و از این نظر دلگرم می‌شوند.
اما در صدقه پنهان آبروی فقیر و مستمند محفوظ می‌ماند و انسان از ریا دورتر است به همین دلیل خالص‌تر و پاک‌تر انجام می‌شود.
معصومه طاهریانپور کارشناس مسائل اجتماعی در این‌باره می‌گوید: «صدقه دادن در هر حالتی عملی صالح و پسندیده است و گرهی از گرفتاری نیازمندان و گرفتاران باز می‌کند اما صدقه دادن در خفا و به صورت پنهانی مقبول‌تر و نیکوتر است چرا که مستمند احساس خجالت و خفت نمی‌کند و آبرویش حفظ می‌شود. بنابراین عمل هر قدر که خالص‌تر باشد فضیلت بیشتری دارد.»
از امام صادق(ع) روایت شده که فرمودند: «چیزی را که خداوند بر تو واجب ساخته، علنی آوردنش بهتر از آن است که مخفی و پنهانی بیاوری و آنچه را که مستحب کرده، انجام پنهانی‌اش بهتر از انجام علنی آن است.»
کسانی که در اندیشه تزکیه و طهارت روح و نفس خود هستند و می‌خواهند مسیر معرفت و کمال را بپیمایند می‌بایست به صدقه به عنوان یکی از ابزارهای کارآمد در تحقق تزکیه و طهارت نفس توجه داشته باشند و از این ابزار به خوبی بهره‌مند شوند.
افراد صدقه‌دهنده الگوی رفتاری و اخلاقی دیگر افراد هم هستند و گاهی با دادن صدقات مادی یا معنوی آنچنان تاثیری در دیگران می‌گذارند که به صورت آشکارا مشوق آنها برای انجام امور خیریه و خداپسندانه می‌شود. به همین دلیل است که در آیه 271 سوره بقره آمده است: «اگر انفاق‌های خود را در راه خدا آشکار سازید خوب است و اگر آن را پنهان سازید و به فقرا بدهید به سود شما است و از گناهانتان می‌بخشد.»
منبع: کیهان
انتهای پیام/