رفع بحران‌های بانکی با روش‌های علمی و منطقی میسر می‌شود
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، شاهین شایان آرانی، اقتصاددان و کارشناس بازار مالی، با اشاره به سیاست‌های نادرست بانکی در سال‌های اخیر گفت: متأسفانه در یکی دوسال اخیر تصمیم‌گیری‌های اشتباه و شتاب‌زده مسئولان بانکی کشور و همچنین عملکرد برخی مؤسسات اعتباری باعث شده تا هم در نظام بانکی کشور بحران ایجاد شود و هم بی‌اعتمادی و ناامنی سپرده گذاری را در میان مردم ایجاد کند.
وی با تأکید براینکه بسیاری از بانک‌های خصوصی و مؤسسات اعتباری قربانی این عملکرد اشتباه شده‌اند گفت: برخلاف تعداد محدودی از بانک‌ها که با پرداخت سود بالا ورشکست شدند، بسیاری از مؤسسات خوشنام مالی مانند موسسه مالی نور، همچنان به عملکرد مالی خوب خود ادامه می‌دهند هرچند که روش برخورد بانک مرکزی باعث شده که مردم نسبت به سپرده گذاری در تمام بانک‌های کشور بدبین شوند.
این اقتصاددان در ادامه به اتفاقات اخیر در چرخه بانکی کشور و عملکرد نادرست سیاست‌گذاران پولی کشور اشاره کرد و افزود: سیاست‌های اقتصادی که منجر به تصمیم‌گیری‌های پایه‌ای برای نظام بانکی می‌شود باید از منطق و قاعده صحیح اقتصادی پیروی کند و به‌نوعی مبتنی بر اصول علمی باشد و این تصمیم‌گیری‌ها به‌گونه‌ای باشد که نتیجه آن برای مردم روشن و مبین باشد.
شایان آرانی ادامه داد: پیش‌ازاین تورم کشور حدود 10-12 درصد بود و سود سپرده‌های بانکی 17 یا نهایت 20 درصد محاسبه می‌شد، یعنی 6 تا 7 درصد تفاوت بین تورم و نرخ سود حساب‌های بانکی وجود داشت که در این حالت تعادل نسبی در اقتصاد ما حاکم بود بنابراین حجم زیادی از نقدینگی در نظام بانکی سپرده‌شده بود و مردم هم نگرانی خاصی نداشتند زیرا حاشیه تفاوت سود برای سپرده‌گذاران جذابیت ایجاد کرده بود.
کاهش نرخ سود سپرده‌ها اشتباه بود
وی با ابراز شگفتی از کاهش یک‌باره سود بانکی در سال جاری گفت: من بسیار در تعجبم که چرا حداکثر سود سپرده‌ها را به‌یک‌باره به 15 درصد تقلیل دادند و این کاهش باعث شد تا تفاوت میان نرخ تورم و سود بانکی 3 درصد شود، همین امر باعث شد تا انگیزه‌ها کاهش یابد و مبلغ زیادی از سپرده‌های بانکی از بانک‌ها و مؤسسات مالی خارج شود.
این کارشناس بازار مالی اظهار کرد: این سؤال هنوز باقی است که آیا سیاست‌گذاران اقتصادی براین امر واقف نبودند که با این سیاست، ریزش شدیدی از سپرده‌ها را خواهیم داشت؟ در همه جای دنیا این موضوع را تجربه کرده‌اند اما متأسفانه عده‌ای اصرار دارند تا راه‌های رفته و شکست‌خورده را دوباره طی کنند.
او به اثرات این تصمیم اشتباه بانک مرکزی اشاره کرد و افزود: وقتی میزان بالای نقدینگی از بانک خارج می‌شود باید جایی برای خود پیدا کند و چه جایی به‌جز بازار ارز و ملک و خرید طلا وجود دارد؟ پس با کاهش یک‌باره نرخ سود بانکی به‌طور طبیعی قیمت‌ها در این حوزه‌ها حالت حبابی به خود گرفت.
شایان آرانی تصریح کرد: من معتقدم که بخش زیادی از افزایش قیمت ارز و مسکن در ماه‌های اخیر به دلیل کاهش نرخ سپرده‌های بانکی بود که با قاعده علمی هماهنگ نبود. تفاوت 3 درصد حاشیه برای اقتصاد حاضر ایران قابل‌پذیرش نیست ولی بااین‌حال این اتفاق رخ داد و حاصل این تصمیم‌گیری اشتباه را در افزایش قیمت‌های ارز و مسکن به‌روشنی دیدیم.
افزایش نرخ سود بانکی اقدام خوبی است
او با اشاره به اینکه حالا پس از چندماه بانک مرکزی بار دیگر تصمیم گرفته تا سود سپرده‌ها را بالا ببرد، گفت: این پیام خوبی است ولی اتفاق مهمی که افتاده این است که اعتبار بانک‌ها و بانک مرکزی خدشه‌دار شده است؛ یعنی یک سپرده گذار اگر پولش را در این مدت خارج کرده باشد با خود می‌اندیشد که اگر دوباره بخواهم سرمایه‌ام را به سیستم بانکی برگردانم چه خواهد شد؟ او دلهره آن را دارد که آیا آن اتفاقی که چند ماه پیش رخ داد ممکن است دوباره تکرار شود؟ یعنی آیا ممکن است که سیاست گذار نرخ‌های بانکی باز تصمیم‌های غیر عقلایی بگیرد و آیا ممکن است بازهم مؤسسات بانکی جمع شود؟
این اقتصاددان به سؤالات و ابهامات مردم اشاره کرد و افزود: یکی از دغدغه‌های اصلی سپرده‌گذاران آن است که در نرخ گذاری سود بانکی و همچنین اعطای مجوز به بانک‌ها و لغو آن، قاعده، ثبات رویه و منطق علمی حاکم است؟ آیا ممکن است بانک ورشکسته شود یا نه و آیا خوب عمل می‌کند یا خیر. البته اینها دغدغه‌های جزئی‌تر مردم است؛ آنچه مهم‌تر است اینکه آیا می‌توان به سیستم کلی بانکداری کشور و تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران بانکی کشور اعتماد کرد؟
شایان آرانی با تأکید به رسانه‌ها مبنی براینکه بایستی با معرفی فعالیت‌های اثربخش مؤسسات مالی خوش‌نامی مانند موسسه اعتباری نور و نظایر آن ;i در این مدت عملکرد مطلوبی داشته‌اند، دغدغه‌های مردم را کم کرد و فضای بی‌اعتمادی را کاست، گفت: همین‌که در روزهای اخیر سود بانکی به میزان معقولی بالا آمد و همچنین بانک مرکزی اعلامیه‌ای را مبنی بر صحت بانک‌ها و مؤسسات پولی و بانکی در کشور منتشر کرد خودش قدمی مثبت در راستای اعتماد زایی است. اگر این رویه ادامه پیدا کند التهابی که در حوزه ارز دیدیم هم فروکش خواهد کرد اما به‌هرحال این تصمیم‌های غیرعلمی و شتاب‌زده ضررش را به سیستم زد.
این کارشناس بازار مالی توصیه کرد که باید سیاست‌گذار بانکی بیشتر از قبل قواعد علمی را رعایت کند تا اعتماد رفته برگردد و ادامه داد: از سوی دیگر دغدغه امروز بسیاری از مردم تأیید صلاحیت بانک‌ها و بنگاه‌ها و مؤسساتی است که یا ورشکست شده‌اند و یا با چالش کاهش مشتری روبرو شده‌اند که این مورد بازهم مربوط به اعتماد زایی و اطمینانی است که منشأ آن مربوط به نهاد ناظر است.
او تأکید کرد: دو وظیفه بانک مرکزی یکی سیاست گذاری درست و دیگری نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات بانکی است. همان‌طور که توضیح دادم در مورد اول کوتاهی شده و در مورد دوم هم اعتماد به سیستم نظارتی مسئولان بانکی کشور خدشه‌دار شده است و واقعیت آن است که درحال حاضر بحث نظارت مالی دچار چالش جدی است برای همین اگر قبلاً مردم به نظارت بانک مرکزی اعتماد داشتند امروز این اعتماد کاهش‌یافته و زمان می‌برد تا مردم بار دیگر به سیستم بانکی کشور اعتماد کامل کنند؛ بنابراین می‌توان گفت که سیستم بانکی کشور از دو ناحیه دچار بحران اعتماد شده است یکی از ناحیه سیاست گذاری و نحوه تعیین نرخ‌هاست و دیگری از ناحیه نظارت بر بنگاه‌های مالی اعتباری و بانک‌های فعال در حوزه پولی کشور و همان‌طور که پیش‌تر گفتم زمان می‌برد تا اعتماد نسبی حاصل شود و تنها راه برون‌رفت از این بحران ثبات رویه و پیروی از روشی بر مبنای اصول علمی است.
شاهین شایان آرانی اقتصاد را به ظروف مرتبطه آزمایشگاهی تشبیه کرد که همه ظروف وابسته به یکدیگرند و گفت: به‌طور مثال اگر فشار آب را در یک نقطه افزایش دهید در قسمت‌های دیگر آب بالا می‌رود و بالعکس اگر فشار را در موضعی کم کنید در جای دیگر خودش را اصلاح می‌کند. در سیستم نظام بانکی نیز همین رویه وجود دارد اگر شما نرخ سود بانکی را بی‌دلیل بالا ببرید منابع زیادی به بانک‌ها سرازیر می‌شود و بانک‌ها با این پول زیاد نمی‌دانند چه کنند از سوی دیگر اگر نرخ سود را پایین بیاورید مقدار زیادی پول از بانک‌ها خارج می‌شود که باید به‌جای دیگری سرازیر شود که بستر آن‌هم فراهم نیست بنابراین این عدم تعادل‌ها از سیاست گذاری غلط است این منابع مالی نباید سرگردان باشد و بهترین مکان برای نگهداری و انتقال آن به چرخه تولید، نظام بانکی است چون قاعده براین است که در بانک نظارت و کنترل بیشتری وجود دارد و اعتماد و اطمینان نزد مردم حاصل می‌شود و با این منابع و نقدینگی در نظام بانکی حداقل طبق ضوابط و قواعد حرفه‌ای می‌توان کار کرد اما اگر از نظام بانکی خارج شود بازهم تلاطم و بحران و تورم خواهیم داشت.
انتهای پیام/