مسئولیت‌های حوزه بین‌الملل تغییر نکرده و فقط عنوان‌ها عوض شده است/ راه اندازی اداره کنسولی در واحد خراسان

حسین ابراهیمی ضمن تاکید براین موضوع که تغییر معاونت بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی به اداره کل از مسئولیت‌های این اداره کم نکرده است، گفت: فعالیت‌های تمام زیرمجموعه‌های این اداره باز تعریف شده است.

شرح گفت‌و‌گوی خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا با سرپرست اداره کل بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی را در ادامه می‌خوانید.

اداره کل بین‌الملل دانشگاه آزاد که تا چندی قبل در قالب معاونت فعالیت می‌کرد؛ چه پیشینه‌ای دارد و در طول سالهای گذشته با چه تغییراتی در روند فعالیتها مواجه بوده است؟

حوزه معاونت بین‌الملل دانشگاه آزاد در سال 1370 به شکل دفتر بین‌الملل فعالیت می‌کرد، اما با گذشت زمان و بیشتر شدن مسئولیت این دفتر تصمیم گرفته شد به معاونت ارتقا پیدا کند و سال 1377 به شکل معاونت شروع به کار کرد. از آن سال تا سال 1392 که دکتر میرزاده مسئولیت دانشگاه آزاد را قبول کردند با یک چارت ثابت به صورت معاونت فعالیت می‌کرد. سال 92 با توجه به سیاست‌های جدید و وظایف حوزه بین‌الملل تغییراتی در آن چارت ثابت به وجود آمد.

بعد از اجرای طرح تجمیع 1 برنامه‌ای برای چابک سازی دانشگاه با توجه به اهدافش در دستور کار قرار گرفت و برحسب جلساتی که برگزار شد نهایتا منجر گردید معاونت بین‌الملل بدون تغییر در شرح وظایفش به اداره کل تبدیل شود و با عنوان مشاور رئیس عالی دانشگاه و مدیرکل بین‌الملل مستقیم زیر نظر ریاست باشد.

تصور می‌شود با تغییری که این حوزه پیدا کرده، مسئولیت‌هایش نیز کاهش یابد. این تصور درست است؟

این‌گونه نیست. زمانی که حوزه‌ای از معاونت به اداره کل تغییر می‌کند به نظر می‌رسد باید سطح کار‌ها کمتر شود اما خوشبختانه در حوزه بین‌الملل این اتفاق رخ نداده و حتی حجم کار بیش‌تر از گذشته شد. به همین دلیل با تغییراتی که اخیرا در چارت قبلی رخ داد؛ این اداره به صورت چابک، کارا و هدفمند فعالیتش را ادامه خواهد داد .

تغییرات ساختاری حوزه بین‌الملل به چه صورت بوده است؟

در این برنامه ریزی جدید تمام وظایف قبلی به قوت خود باقی هستند. بخش واحد‌های بین‌الملل و برون‌ مرزی به صورت گذشته در حال فعالیت است. همچنین در بخش بین‌الملل درون مرزی تمامی برنامه‌ها بازتعریف شده به این صورت که در گذشته درخواست بین‌المللی شدن واحد‌ها طبق شاخص‌ها بررسی و به آن‌ها جواب داده می‌شد اما با اجرای طرح تجمیع 2، این سیاست اعمال شده که از حالا به بعد در واحد‌هایی که پتانسیل و توانایی کار در حوزه بین‌الملل را دارند، مجتمع‌های بین‌الملل تاسیس گردد. شاخص‌ها، روش کار و آیین نامه هم دراین باره تنظیم شده که طی دو هفته آینده ابلاغ می‌شود. در حال حاضر واحد تبریز این موضوع را شروع کرده و مجتمع بین‌المللی واحد تبریز شکل گرفته است. همچنین مجتمع بین‌المللی گلبهار واحد مشهد هم راه‌اندازی شده است. در 3 واحد قزوین، کرج و اصفهان( خوراسگان) هم به زودی مجتمع بین‌المللی راه‌اندازی خواهد شد.

این برنامه‌ها در گذشته در زیر مجموعه اداره کل واحد‌های برون مرزی و بین‌المللی صورت می‌گرفت که با تغییرات اعمال شده؛ در حال حاضر اداره کل به مدیریت واحدهای‌ برون مرزی و بین‌المللی تغییر عنوان داده است.

اداره کل همکاری‌ها هم به مدیریت همکار‌ی‌ها تغییر کرده است. این مدیریت شرح وظایف اصلی‌اش همکاری و تعامل دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه‌های بین‌المللی خارجی است. با تاکید رئیس دانشگاه 168 تفاهم نامه که طی سنوات قبل امضا شده در روند اجرا قرار گرفته و به همین دلیل اداره تفاهم‌نامه‌ها دوباره فعالیتش را شروع کرد که در هفته آینده ابلاغ می‌شود. در این اداره کارشناسان به صورت ویژه روی تفاهم‌ نامه‌ها کار می‌کنند تا از حالت کاغذی به اجرا درآید.

تغییر معاونت بین‌الملل به اداره کل چه تاثیری در روند کاری این مجموعه دارد؟

بنده معتقد هستم یک چارت به تنهایی نمی‌تواند تاثیر بگذارد. افراد فارغ از پست اداری که دارند باید نقش خود را ایفا کنند. برای همین در اولین جلسه‌ای که با همکاران بعد از تغییرات تشکیل شد هم فرض را بر این موضوع گذاشتیم که همچنان این اداره در سطح معاونت است اما عنوانش بر روی کاغذ عوض شده بنابراین همکاران باید همان تلاشی را که در گذشته داشتند، حتی در جاهایی بیش‌تر داشته باشند. هدف دانشگاه آزاد از کاهش معاونت‌ها سبک شدن و چابک سازی بوده تا کارها بهتر انجام شود و بنده این قول را هم به نمایندگی از حوزه بین‌الملل به دکتر میرزاده دادم که حجم کار کم نمی‌شود و با جدیت امور مربوط به این حوزه را ادامه خواهیم داد.

تغییرات اعمال شده چه تاثیری بر روی عملکرد واحد‌ها دارد؟

واحد‌ها در گذشته هم معاونت بین‌الملل نداشتند. برنامه جدیدی که قرار است اعمال شود. شناسایی واحد‌ها برای ارزیابی پتانسیل آن‌ها است که حداقل مدیریت بین‌الملل در واحد‌هایی که توانایی کار در این حوزه را دارند، در آن ها فعال شود. اما آن چیزی که باید واحد‌ها را به این سمت سوق دهد در ابتدا تلاش خود آن‌ها و بعد حمایت و همکاری است که اداره کل بین‌الملل با آن‌ها صورت می‌دهد. درهمین جهت کمیته‌ای در اداره کل تعریف شده و طی چند روز آینده اعضای این کمیته به صورت قطعی مشخص می‌شوند که قرار است با هدف سیاست گذاری و مشخص کردن مسیر بین‌المللی شدن واحد‌ها فعالیتش را شروع کند. این کمیته زیرمجموعه شورای راهبردی بین‌المللی دانشگاه آزاد محسوب می‌شود. خوشبختانه شورای راهبردی بین‌المللی با تغییرات حذف نشد و همچنان با ریاست رئیس عالی دانشگاه به کارش ادامه می‌دهد و بعد از ماه مبارک رمضان جلسه این شورا برگزار می‌شود.

آیا با تشکیل مجتمع‌های بین‌الملل در واحدها دیگر واحدی نمی‌تواند به صورت مستقل به عنوان واحد بین‌الملل کار کند؟

واحد بین‌الملل بار حقوقی دارد و اگر قرار است واحدی بین‌الملل باشد باید مجوز وزارت علوم بگیرد و زمانی که واحدی می‌خواهد بین‌المللی شود باید تمام شاخص‌های آن را نیز داشته باشد. به همین منظور مجتمع‌های بین‌المللی شبیه به یک دانشکده تعریف شده که در رشته‌های خاص فعالیت کند، اما اگر این مجتمع فعالیت‌هایش را زیاد کرد و جذب دانشجوی خارجی خوبی داشت و گسترده شد می‌تواند به یک واحد مستقل تبدیل شود. در واقع هدف طرح این است که فقط واحد اسم بین‌الملل را نداشته باشد بلکه انگیزه‌ای ایجاد شود تا به صورت جزئی با زیر ساخت‌های مناسب به سمت واحد‌ بین‌المللی شدن حرکت کند که به صورت یک دانشکده کوچک آرام آرام فعالیت کند و خودش را به حد یک واحد برساند.

آیین نامه جذب دانشجو در حوزه بین‌الملل چه تغییراتی کرده است؟

خوشبختانه با تلاش دکتر انگجی، دانشگاه آزاد در جذب دانشجوی غیر ایرانی در سال 93 جهش بسیار بزرگی کرد که شاید در سطح کشور رتبه اول را داشت. جذب دانشجوی غیر ایرانی سال 93 نسبت به سال 92 نزدیک به 20 برابر افزایش پیدا کرد. مهم‌ترین گام هم در این باره به خاطر تغییر آیین‌ نامه و شیوه کار بوده . درسال پیش شیوه‌ نامه‌ای برای تسهیل جذب دانشجوی خارجی تهیه شد به علاوه اینکه می‌خواستیم برای واحد‌هایی که در جذب دانشجوی خارجی موفق هستند ایجاد انگیزه شود. این آیین نامه به صورت یک ساله و آزمایشی تنظیم شده که از آذر ماه سال 93 در حال اجرا است. هم زمان با دانشگاه آزاد اداره کل دانشجویان خارجی وزارت علوم هم آیین نامه‌ای را در دست تهیه دارد که تقریبا آماده شده و دانشگاه آزاد هم دراین باره با آن‌ها همکاری کرده و اینکه شیوه نامه دانشگاه آزاد با آیین‌ نامه وزارت علوم تقریبا یکسان است.

در این شیوه نامه بخش کنسولی تعریف شده تا کار دانشجویان آسان‌تر شود. اداره کل بین‌الملل دانشگاه آزاد هم در چارت جدید اداره‌ای را با عنوان اداره کنسولی دانشجویان تشکیل داده که از هفته آینده شروع به کار می‌کند، یعنی کارهای کنسولی دانشجوی خارجی با توجه به ارتباط با وزارت خانه‌های ذیربط برعهده این اداره است. بخش دیگری که در این آیین نامه مورد توجه است بحث شهریه، هزینه‌ها و خوابگاه است . درهمین جهت تلاش شده تا پذیرش دانشجو در مجتمع‌ها و واحد‌هایی صورت بگیرد که مشکل خوابگاه نداشته باشند همچنین نحوه دریافت شهریه تغییراتی کرده . در گذشته سازمان مرکزی شهریه را دریافت می‌کرد و طی پروسه‌ای آن را به واحد انتقال می‌داد اما در این شیوه‌نامه کلیه دریافت‌ها و پرداخت‌ها توسط خود واحد‌ها صورت می‌گیرد و سازمان مرکزی در حد معرفی دانشجو،‌ بررسی آن در کمیته پذیرش و ابلاغ به واحد زیرربط است. از این پس دریافت شهریه و ارائه تمام خدمات به دانشجو در خود واحد انجام می‌شود.

با تدوین این آیین نامه جدید مسئولیت واحد‌ها بیشتر شده است؟

به نوعی مسئولیت واحد‌ها در جذب دانشجو و اختیاراتشان بیشتر شده است. قبلا تمام این کارها در سازمان مرکزی انجام می‌شد به طور مثال واحد خراسان چون بیشترین جذب دانشجو از کشور افغانستان را دارد هفته پیش بخش کنسولی را در این واحد تشکیل دادیم و مسئول آن هم طی پروسه اداری معرفی می‌شود و دیگر نیازی نیست دانشجویان خارجی برای کارهایشان به تهران مراجعه کنند. دراستان‌های دیگر هم که پذیرش دانشجوی خارجی داشته باشند این اتفاق خواهد افتاد.

عملکرد واحدهای بین‌الملل در دو سال گذشته چطور بوده است؟

در بخش واحدهای برون مرزی با سیاست‌های جدید برای جذب دانشجو مقرر گردید از ابتدای سال 1393 هیچ دانشجوی ایرانی در واحد‌های برون مرزی پذیرش نشود. در حالی که در گذشته حجم عمده دانشجویان واحد‌هایی مثل امارات، عمان و آکسفورد ایرانی بودند. این مسئله باعث شد واحد‌ها احساس خطر کنند که جذب منابع مالیشان کم شود و به دنبال راه کار باشند تا بتوانند دانشجوی غیر ایرانی جذب کنند و جالب است که با اعمال برنامه جدید خیلی هم در این زمینه موفق بودند. واحد امارات پیشرفت زیادی در این زمینه داشت همچنین واحد افغانستان در سال 93 و نیم‌سال اول 94 نزدیک به 3 برابر در پذیرش دانشجوی خارجی افزایش داشت. اما در واحد آکسفورد به خاطر مشکلاتی که در روابط سیاسی وجود دارد پیشرفت کم بوده. در واحد لبنان هم ازسال 93 جذب دانشجوی عرب زبان بسیار افزایش یافته که همین امر موجب شده واحد لبنان که همیشه زیان ده بود الان به سود دهی رسیده است که هم هزینه‌های خودش را پوشش بدهد و به امید خدا، اندکی هم سود داشته باشد.

در بخش واحد‌های بین‌الملل درون مرزی تاسیس این واحد‌ها فعلا متوقف شده با اینکه واحد‌های زیادی متقاضی بین‌المللی شدن بودند و حتی درخواستشان تصویب هم شده بود اما با سیاست جدید روند آن‌ها متوقف شده و واحد جدیدی هم اضافه نمی‌شود اما همان برنامه را درمجتمع‌های بین‌المللی دنبال می‌کنیم. شاخص‌های جدیدی هم برای واحد‌های موجود تعریف شد که اگر می‌توانند خودشان را با این مشخصه‌ها تطبیق دهند به خصوص در جذب دانشجوی خارجی، برگزاری دوره‌های مشترک با دانشگاه‌های معتبر دنیا و جذب اساتید خارجی اجازه فعالیت دارند.

اقدام مثبت دیگری که در دو سال اخیر رخ داد امضای تفاهم نامه دانشگاه آزاد و دبیرخانه مناطق آزاد کشور بود تا واحد‌های بین‌المللی که در مناطق آزاد مستقر هستند به صورت مشترک با دبیرخانه مناطق آزاد کارهایی صورت دهند مثلا اگر آنها نیاز‌ به آموزش داشتند دانشگاه مسئولیتش را قبول کند. به نعوی تبادل افکار بین دانشگاه آزاد و مناطق آزاد به رشد واحد‌ها کمک می‌کند.

تغییر دیگری در جهت طرح تجمیع در استان خوزستان اتفاق افتاد ادغام یکی از واحد‌های این استان با واحد دیگر بود البته تغییرات برای واحد‌های بین‌المللی دیگر درسطح کشور ارتقا کیفیت است همچنین قرار است تفاهم‌ نامه‌های مدت دار که اجرا نشده با یکی از واحد‌های بین‌المللی مرتبط شود به طور مثال واحد کیش با برنامه‌هایی که درایتالیا داریم مرتبط است تا بتواند دانشجوی مشترک پذیرش کند تا بخشی از کلاس‌هایشان در کیش و بخش دیگر در ایتالیا برگزار شود که دانشجو بتواند یک مدرک مشترک از دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه ایتالیا داشته باشد.

همچنین قرار است دانشگاه D8 در مجتمع بین‌المللی واحد آیت الله آملی مستقر شود که 8 کشور درحال توسعه باید دانشجو بفرستند که باعث ارتقا آن واحد خواهد بود.

در دوره دکتر انگجی، بر فعالیت‌های برون مرزی دانشگاه آزاد اسلامی تاکید و اقداماتی هم در این راستا صورت گرفته است. برنامه شما برای تداوم آن برنامه‌ها چه خواهد بود؟

با تاکید آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، دکتر میرزاده و هیئت امنا حوزه‌های فعالیتی در واحد‌های برون مرزی باید گسترش پیدا کند. دکتر انگجی نیز به عنوان یک دیپلمات باسابقه و چهره شناخته شده علمی فعالیت های گسترده ای را در حوزه بین الملل دانشگاه آزاد صورت دادند و نام دانشگاه آزاد اسلامی را بار دیگر در عرصه بین المللی مطرح کردند. در دوره فعالیت ایشان برنامه های فراوانی در حوزه بروم مرزی صورت گرفت. به طور مثال در واحدهای لبنان، امارات، افغانستان و آکسفورد برنامه‌ها باز تعریف شدند. همچنین از حدود سه ماه پیش در روسیه اقداماتی انجام شده که با سرعت زیادی در حال پیگیری است. در ارمنستان نیز کارهایی صورت گرفته و برنامه‌هایی هم با تاکید رئیس دانشگاه برای دیگر کشورهای اروپایی درحال رایزنی است. بنابراین تغییری در خصوص برنامه‌های گذشته صورت نگرفته و با جدیت بیشتر پیگیری خواهد شد؛از سوی دیگر با یکی از دانشگاه‌های ایتالیا هم وارد مذاکره شدیم و پیش‌بینی می‌کنیم به زودی در ایتالیا هم فعالیتمان را شروع کنیم. بنابراین برنامه‌های پیشین که در راستای تاکیدات هیات امنا و ریاست محترم دانشگاه است، ادامه خواهد یافت؛ تنها تغییراتی که در این مجموعه رخ داده بررسی دوباره تمامی تفاهم‌نامه‌ها درحوزه تاسیس واحد است.

با توجه به برنامه دانشگاه آزاد اسلامی درباره اقتصاد دانش بنیان اداره کل بین‌الملل چه برنامه ریزی در این زمینه دارد و چه کارهایی می‌تواند صورت دهد؟ در صورتی که دانشجویانش خارجی هستند.

این موضوع در 3 بخش در حوزه بین‌الملل برنامه ریزی شده است. اولین بخش مربوط به واحد‌های بین المللی داخلی درمناطق آزاد است به علت تسهیلاتی که این مناطق دارد سرمایه گذاری راحت‌تراست اگر دانشجو یا شرکت‌های دانش بنیان مربوط به اساتید و دانشجویان ایده‌ای دارند دراین مناطق آسان‌تر می‌توانند آن را تجاری کنند. بخش دیگر مربوط به دانشجویان خارجی داخل کشور است بویژه دانشجویان عراقی، اقلیم کردستان و افغانی که می‌توانند ایده‌هایشان را به صورت مستقل و یا با همکاری اساتید و دانشجویان ایرانی به کشور خودشان منتقل کنند و درآن‌جا تجاری سازی کنند که به نوعی برای دانشگاه آزاد اسلامی هم مزیت دارد.

بخش سوم مربوط به ایده‌های اساتید و دانشجویان ایرانی است که به خارج از کشور منتقل و درخارج ثبت اختراع می‌شود. دانشگاه آزاد به دنبال این است که به این افراد کمک کند تا این ثبت اختراع به نام دانشگاه آزاد و یا با مشارکت دانشگاه درهرجای دنیا که خواستند ثبت و از آن‌ها حمایت شود تا راحت‌تر به یک ثروت تبدیل شود زیرا افرادی هستند که برای فعالیت‌های این‌چنینی دچار مشکل می‌شوند که دانشگاه آزاد کمک زیادی دراین باره می‌تواند به آن‌ها بکند.

برنامه دیگری که اداره کل بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی دراین باره دنبال می‌کند ثبت و راه اندازی شرکت‌های دانش بنیان بین‌المللی است که در واحد اصفهان ( خوراسگان) این برنامه شروع شده است. بخشی از این شرکت‌ها از مجموعه داخلی کشور و بخش دیگر از شعبات دانشگاه در خارج از کشور و یا دانشگاه‌های خارجی که تمایل به کار دارند،‌ تشکیل می‌شود و زمانی که این برنامه‌ها اجرا شود سطح شرکت‌های دانش بنیان از ملی به فرا ملی ارتقا پیدا می‌کند.

تغییر کلی که در زیرمجموعه‌های اداره کل بین‌الملل دانشگاه آزاد رخ داد چه بود؟

اسامی و روند کاری اداراتی که زیرمجموعه این اداره کل بودند تغییراتی داشته از جمله ایجاد اداره مطالعات،‌مجامع و تفاهم‌ نامه که کار این مجموعه مطالعه درمورد کشورهایی است که دانشگاه می‌تواند درآن‌ها فعال باشد و همچنین بررسی دانشگاه‌های بین‌المللی که واحد‌های می‌توانند با آن‌ها مراوده و تعامل در زمینه‌های مختلف داشته باشند.

اداره کنسولی همان طور که اشاره شد در شرف راه اندازی است که روند و روش پذیرش دانشجویان خارجی را تسهیل کند.

اداره دیگری تحت عنوان اداره پشتیبانی و ترجمه شروع به کار کرده تا به اساتید و دانشجویانی که نیاز به مکاتبه با دانشگاه‌های خارج از کشور دارند، کمک کند. به طور کلی حوزه اصلی و فرآیند‌ها تغییری نکرده فقط عنوان‌ها عوض شده و مسئولیت‌ها تغییرکرده است.

آیا اداره کل بین‌الملل در این تغییر، کاهش نیروی انسانی هم داشته است؟

درگذشته 5 اداره زیرمجموعه معاونت بود که این تعداد تغییر نکرده اما اسامی آن‌ها عوض شده است مثلا اداره واحد‌های برون مرزی و اداره واحد‌های بین‌المللی ادغام شدند و درکنار آن اداره کنسولی راه اندازی شده است. اداره تشریفات با اداره پشتیبانی ادغام شده و باز موازی با آن اداره مطالعات ایجاد شده است بنابراین تعداد ادارات تغییری نکرده است اما روند کاری آن‌ها بازتعریف شده که نیروهای انسانی در این ادارات جابه جا می‌شوند تا بتوانند به اهدافی که مشخص شده با سرعت بیشتری برسیم.