نظام ریاستی بدون پارلمان به سمت استبداد خواهد رفت

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر فرزاد جهان‌بین در نشست نقد و بررسی نظام ریاستی و پارلمانی در دانشگاه شهید بهشتی با تقسیم‌بندی نظام‌های دموکراتیک به سه‌گونه ریاستی، پارلمانی و نیمه‌ریاستی-نیمه‌پارلمانی گفت: در نظام ما سال 1368 با حذف جایگاه نخست وزیر و انتقال اختیارات آن به رئیس جمهور و انتقال برخی اختیارات رئیس جمهور به رهبری، سبب شد تا نظام نیمه ریاستی نیمه پارلمانی را مورد پذیرش قرار دهیم.

وی افزود: در انتخاب‌هایی که دقت بیشتری برای تصمیم‌گیری می‌طلبد، معمولا مشارکت غیرمستقیم وجود دارد. به عنوان مثال سوئیس به صورت غیرمستقیم و با رای افرادی که مردم انتخاب کرده‌اند افراد قضایی خود را انتخاب می‌کنند.

جهان‌‌بین با تاکید بر اینکه برخی‌ با بحث‌های غیرحقوقی سعی دارند ابعاد حقوقی قانون اساسی را سیاسی جلوه دهند گفت: در قانون اساسی دو لایه پیش‌بینی شده است. لایه‌ای که برای حفظ چارچوب‌ها و اصول و کلیت نظام است. مانند اصل مترقی ولایت فقیه. بر این اساس، رهبری مادام‌الشرایط دیده شده است. البته امکان عزل رهبری وجود دارد.

استاد دانشگاه شاهد بیان کرد: اختیارات رهبری که در اصل 110 ذکر شده است مانند تعیین سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی، نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی و... در راستای همان حفظ ثبات و کلیت است. لذا رهبری شان اجرایی ندارد. اما رئیس کشور رهبری است.

جهان‌بین با اشاره به اینکه وضع موجود را مناسب می‌بینم گفت: با توجه به اینکه ما رای مستقیم مردم را در این سیستم داریم، پس بهتراست این سیستم را با تغییراتی حفظ کنیم چرا که هم سبب شور و حضور بیشتر مردم در تصمیمات می‌شود و هم رشد نظام را در پی خواهد داشت.

وی در ادامه اظهار کرد: در حالت پارلمانی رئیسجمهور باید پاسخگوی 290 نفر نماینده باشد و تاثیر نمایندگان بر رئیس جمهور و ایجاد لابی برای قدرت بیشتر می‌شود.

استاد دانشگاه شاهد تصریح کرد: سیستم ریاستی بدون پارلمان به سمت استبداد خواهد رفت به همین سبب قانون اساسی ما برای دوری از استبداد به مجلس قدرت بیشتری داد چرا که این مجلس ناظر بر رییس جمهور است و نماد دموکراسی هم است.

جهان‎‌بین با اشاره به اصل 57 و تفکیک قوا و روح قانون اساسی تاکید کرد: رئیس جمهور، رییس کشور نیست و رئیس قوه مجریه است و لذا ما دو رئیسه نیستیم. این اصل با اینکه رئیس جمهور، مجری قانون اساسی و شخص دوم کشور است تناقض دارد. اینکه به عنوان نمونه بودجه قوه قضائیه توسط قوه مجریه به مجلس پیشنهاد شود منطقی نیست. بر این اساس باید بعضی تابوها مانند سوال از رئیس جمهور شکسته شود.

جهان‌بین ضمن تاکید بر اهمیت احزاب بیان کرد: امید زیادی بر شکل گیری احزاب در ایران ندارم. ما به دلایل فرهنگی و تاریخی به سختی می‌توانیم تحزب داشته باشیم.

وی تاکید کرد: از دلایل عدم شکل‌گیری احزاب در ایران این است که به دلایل فرهنگی ما به کار گروهی علاقه نداریم یا پذیرش ولایت احزاب، سخت است. از جهت تاریخی هم، ملت ایران ذهنیت خوبی نسبت به احزاب ندارد.