دموکراسی راهی بود که برای جلوگیری از فساد حکام انتخاب شد

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر سیدمحمد هاشمی؛ در دومین نشست از سلسله نشست‌های نقد و بررسی نظام ریاستی و پارلمانی در دانشگاه شهیدبهشتی با تاکید بر اینکه دموکراسی بیش از اینکه فهمیدنی باشد باورکردنی است گفت: با توجه به آیه 25 سوره حدید که می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ خود مردم بر سرنوشت خود حاکم هستند و پیامبران پیام‌آورانی هستند که مردم را راهنمایی می‌کنند و تصمیم با مردم است،» بنابراین دموکراسی یک امر ذاتی محسوب می شود.

وی افزود: انسان دارای دو استعداد استقلال و همبستگی است که استعداد همبستگی تاکید بر اجتماعی بودن انسان و پیوستگی و وابستگی دارد. بر همین اساس افراد در امور شخصی، خودشان تصمیم می‌گیرند اما در امور جمعی باید با یکدیگر تصمیم گیرند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: : دموکراسی درک کردنی است و تنها حکومت مردم برمردم یا دوری از استبداد نیست بلکه امری حقیقی است که باید به واقعیت بپیوندد.

وی تصریح کرد: حضرت علی (ع) نیز در فرمایشات خود بر توجه به مردم تاکید دارند. همانطور که در نامه به حاکم آذربایجان می‌فرمایند: وَ إِنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَةٍ وَ لَکِنَّهُ فِی عُنُقِکَ أَمَانَةٌ وَ أَنْتَ مُسْتَرْعًى لِمَنْ فَوْقَکَ لَیْسَ لَکَ أَنْ تَفْتَاتَ فِی رَعِیَّةٍ وَ لَا تُخَاطِرَ إِلَّا بِوَثِیقَةٍ وَ فِی یَدَیْکَ مَالٌ مِنْ مَالِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَنْتَ مِنْ خُزَّانِهِ حَتَّى تُسَلِّمَهُ إِلَیَّ وَ لَعَلِّی أَلَّا أَکُونَ شَرَّ وُلَاتِکَ لَکَ وَ السَّلَامُ. کاری که به عهده توست نان تو نیست بلکه امانتی بر گردن تو است. آن که تو را بدان کار گمارده، نگهبانی امانت را به عهده‌‏ تو گذاشته است. تو را نرسد که هرآنچه خواهی به رعیت فرمایی، و بدون دستور به کار مهمی اقدام نمایی. در دست تو مالی از اموال خدای عزّوجلّ است، و تو آن را خزانه‏‌داری، تا آن را به من بسپاری. امیدوارم برای تو بدترین والیان نباشم،

هاشمی گفت: پس از رنسانس که بحث دموکراسی مطرح شد، مساله این بود که چون تمامی مردم نمی‌توانند حکومت کنند، بهترین کار این است که نمایندگانی که از بهترین‌ها هستند، انتخاب شوند تا تصمیم‌گیر باشند، که پس از این مرحله نظام‌های مختلف سیاسی به وجود آمد.

وی ادامه داد: نکته دیگری که پس از رنسانس مورد توجه بود مساله حاکم و ویژگی‌های آن بود، که با توجه به فسادآور بودن قدرت، لازم بود تا راهی برای جلوگیری از فساد اندیشیده شود، بنابراین منتسکیو در این زمینه موضوع تفکیک قوا را برای تقسیم قدرت مطرح کرد.

هاشمی در پایان گفت: با توجه به تجربیات کشورها هرکدام سیستمی را انتخاب کردند. برخی مانند انگلستان به سمت نظام پارلمانی رفتند تا تمامی شاهزاده‌ها بتوانند در تصمیمات نقش داشته باشند و رقابت آنها به تضاد تبدیل نشود. اما در فرانسه قبل از انقلاب، ساختار، براساس نظام پارلمانی بود که بعد از انقلاب کبیر فرانسه، نظام نیمه ریاستی را جایگزین کردند.