مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 از تفاهم لوزان تاکنون؛ مهم‌ترین تحولات
مجتبی اسماعیلی، گروه بین‌الملل: در توافق 13 فروردین یا به تعبیر بهتر «تفاهم لوزان» مقرر شد ایران برنامه هسته‌ای خود را محدود کند و در مقابل طرف غربی متعهد به لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شد. اما تاکنون این موضوع که چه زمانی باید تحریم‌ها لغو شود در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است و به یکی از نقاط اختلاف مذاکره‌کنندگان ایرانی با طرف غربی تبدیل شده است.
از سوی دیگر همچنان مشخص نشده است که توافق تا چه زمانی پایدار خواهد ماند یا اینکه به‌تازگی غربی‌ها با ابتکار آژانس بین‌المللی سوژه بازرسی از تاسیسات نظامی را مطرح کرده‌اند و خواستار بازجویی از دانشمندان هسته‌ای و مقام‌های نظامی مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران شده‌اند.
این در حالی است که هشتمین دور رایزنی‌های هسته‌ای در راستای نگارش پیش‌نویس برنامه جامع اقدام مشترک از روز چهارشنبه (27 خرداد) در سطح معاونان در شهر وین آغاز شده و همچنان در جریان است.
در زیر برنامه زمانی مهم‌ترین تحولات رخ داده از زمان دستیابی به تفاهم لوزان (تفاهم بر سر چارچوب‌ها) که تاثیر خاصی بر مذاکرات کنونی گذاشته است را مشاهده می‌کنید:
2 تیر (23 ژوئن) : رهبر انقلاب اسلامی خواستار لغو تحریم‌ها در زمان امضای توافق شدند
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام، تاکید کردند: تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی چه مربوط به شورای امنیت سازمان ملل، چه کنگره و چه دولت آمریکا باید به‌طور فوری هنگام امضای موافقتنامه لغو و باقی تحریم‌ها نیز در فواصل معقول برداشته شود.
علاوه بر این، رهبر معظم انقلاب مخالفت قاطع خود با «بازرسی‌های غیر متعارف، پرس‌وجو از شخصیت‌های ایران و بازرسی از مراکز نظامی» را از خطوط قرمز هسته‌ای اعلام کردند.
26 خرداد (16 ژوئن): آمریکا از امکان کاهش تحریم‌های ایران پیش از برداشته شدن کامل آن خبر داد
«جان کری» وزیر امورخارجه آمریکا در سخنانی گفت: دولت آمریکا آمادگی دارد تا تحریم‌های ایران را کاهش دهد و این در حالی است که دانشمندان هسته‌ای ایران بیش از یک دهه به‌طور محرمانه بر روی برنامه هسته‌ای کار کرده‌اند.
11 خرداد (1 ژوئن): ذخیره اورانیوم ایران افزایش داشته است
بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی اعلام کردند که ذخایر سوخت هسته‌ای ایران در مدت 18 ماه گذشته از مذاکرات هسته‌ای به میزان 20 درصد افزایش یافته است و این در حالی بود که «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا پیش از ان اعلام کرده بود که توانسته است در مذاکرات، برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند.
گزارش افزایش ذخایر سوخت هسته‌ای ایران در گزارش پایان ماه می آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ثبت شده است.
9 خرداد (30 می): ابهام درباره دستیابی به توافق نهایی تا ضرب‌الاجل 30 ژوئن (9 تیر)
«محمدجواد ظریف» و «جان کری» وزیران امورخارجه ایران و آمریکا در دور نخست مذاکرات هسته‌ای پس از دستیابی به «تفاهم بر سر چارچوب‌ها» در لوزان، به مدت شش ساعت در ژنو با یکدیگر رایزنی کردند.
در این زمان بود که در ایران این گمانه به وجود آمد که امکان دسترسی به توافق نهایی در زمان مقرر وجود ندارد. یکی از مقام‌های وزارت امورخارجه کشورمان در خلال مذاکرات هسته‌ای، در این‌باره گفت زمان‌های مشخص شده ابزارهای فشاری است تا با آن به کارهای عملی اقدام کنیم.
6 خرداد (27 می): اصرار فرانسه بر بازرسی از تاسیسات هسته‌ای و مراکز نظامی
«لوران فابیوس» وزیر امورخارجه فرانسه برخلاف سخنان مقام معظم رهبری که اعلام کردند اجازه نخواهند داد بازرسان آژانس از دانشمندان هسته‌ای و مراکز نظامی بازجویی و بازرسی کنند، همچنان بر مواضع قبلی خود پافشاری کرد و گفت: اگر ایران اجازه بازرسی از تاسیسیات هسته‌ای و مراکز نظامی را ندهد پای هیچ توافقی را امضا نخواهد کرد.
دولت فرانسه در میان دیگر کشورهای عضو گروه 5+1 به اتخاذ مواضعی سخت‌گیرانه معروف است و سال پیش نیز با کارشکنی مانع از دستیابی به توافق نهایی ژنو شد.
6 خرداد (27 می): انتشار خبر کناره‌گیری مذاکره‌کننده ارشد آمریکا پس از دستیابی به توافق نهایی
«وندی شرمن» مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای آمریکا از تصمیم خود برای کناره‌گیری از سمتش در وزارت امور خارجه آمریکا پس از ضرب‌الاجل 30 ژوئن (9 تیر) خبر داد. هم‌زمان با اعلام این خبر برخی کارشناسان از احتمال پیچیده‌تر شدن روند مذاکرات هسته‌ای در آینده خبر دادند.
23 اردیبهشت (13 می): تهدید عربستان به رقابت هسته‌ای با ایران
پادشاهی عربستان و برخی کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس تهدید کردند که اگر در مذاکرات هسته‌ای به ایران اجازه افزایش توان غنی‌سازی اورانیوم و یا حفظ آن داده شود، وارد رقابت هسته‌ای خواهند شد.
دو روز پس از اعلام این خبر، «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا وعده داد که از کشورهای عربی در مقابل حملات موشکی احتمالی، تهدیدات دریایی و حملات سایبری حمایت خواهد کرد.
17 اردیبهشت (7 می): کنگره آمریکا لایحه‌ای ضد ایرانی را به رای گذاشت
برطبق این لایحه به کنگره اجازه داده می‌شود تا بر توافق هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی نظارت کند. اکثر نمایندگان کنگره با این لایحه موافقت کردند.این موضوع ازجمله موارد نادری بود که منجر به حصول توافق بر موضوعی خاص میان دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا شد.
برطبق این قانون، دولت «اوباما» موظف است متن توافق نهایی به همراه ضمایم محرمانه را برای تایید به کنگره ارائه کند و کنگره باید ظرف مدت 30 روز درباره آن نظر دهد و تحریم‌ها را لغو و یا تمدید کند.
انتهای پیام/