مشکلات 4 درصدی‌ها چیست؟

گروه سیاسی خبرگزاری آنا-صنم عابدی؛ مطالبات و اعتراضات معیشتی و اقتصادی مردم و نارضایتی‌ها درباره مفاسد اقتصادی آرام آرام از تاکسی و اتوبوس و مترو به کف خیابان کشیده شد و سر و صداهایش ابتدا از مشهد به گوش رسید.

سر و صداهایی که خیلی وقت است در اعتراض به عملکرد مالی بانک ها و برخی افراد و دانه درشت های دولت بلند شده است.

گران شدن اقلام مصرفی مردم هم در این نارضایتی ها بی تأثیر نبوده است.

هرچند سیر این گرانی های گاه و بیگاه چند وقتی هست در زندگی روزمره و خرید کالاهای مصرفی مردم لمس میشود.

یکبار برای اقلام پروتئینی مثل انواع و اقسام گوشت ها، یکبار هم سرک می‌کشد به یخچال های محصولات لبنی، یکبار هم سر از انبار غله و در انتها از نانوایی ها سر در می‌آورد.

اما هر چه هست این ها دیگر کاسه صبر مردم را لبریز کرده و صدای اعتراضشان به این روند بلند شد.

صحنه اعتراضات مردمی با کمی دخالت از سوی برخی افراد سودجو به یک میدان ناهنجاری و اغتشاش تبدیل شد و آسیب های زیادی به کسب و کار خیلی ها وارد کرد.

رهبر انقلاب بارها تذکر داده‌اند

هر چند قبل از این اتفاقات بارها و بارها از سوی برخی مسئولین تذکراتی بابت رعایت اوضاع و احوال مردم به دولتی ها داده شد .

رهبر معظم انقلاب بارها تذکراتی در این خصوص داده اند، و دغدغه های ایشان نسبت به مسائل معیشتی مردم بر هیچ کسی پوشیده نیست اما علی رغم تذکرات ، برخی از مسئولان خود را به ندانستن می زنند .

رهبر انقلاب خرداد 92 در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مسئله معیشت مردم را اولویت صحبت های خود قرار دادند و بر این مسئله تأکید کردند.

ایشان همچنین در دیدار با اعضای مجلس خبرگان در اسفند 95 ، بخشی از بیانات خود را به لزوم اهتمام بیشتر مسئولان به اقتصاد مقاومتی و مسایل معیشتی اختصاص دادند.

حضرت آیت الله خامنه‌ای در آخرین روز فروردین 96، طی دیدار با فرماندهان و کارکنان ارتش اولویت درجه یک کشور را مسائل اقتصادی دانستند و گفتند: اصلی‌ترین وظیفه‌ی مسئولان، پیگیری سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به‌ویژه در بخش اشتغال و تولید و تلاش جدی برای حل مشکلات معیشتی مردم و همچنین ایستادگی در مقابل ابرقدرت‌ها و نترسیدن از تشر آن‌ها است.

این تذکرات و نگرانی ها سالهاست که وجود دارد و تقریبا پای ثابت رهنمودهای ایشان به مسئولین است.

ایشان همچنین در آخرین صحبت های خود در دیدار با مردم قم در تاریخ 19 دی ماه 96، باز مسئله معیشت مردم را در اولویت قرار دادند و فرمودند:" اعتراض ها یا درخواست های مردمی همواره بوده و اکنون نیز هست؛ در همین یکسال اخیر، برخی از مردم در بعضی شهرها یا در مقابل مجلس به دلیل مشکلات صندوق ها یا برخی موسسات مالی، اجتماعاتی داشتند که هیچ‌کس هم با آنها معارضه و مخالفتی ندارد و باید این حرفها گوش داده و رسیدگی شوند و در حد وسع و توان پاسخ داده شود. "

حال با توجه به وجود این نگرانی ها از رأس حکومت جمهوری اسلامی تا لایه های پایین تر ، بر آن شدیم تا به خیابان ها رفته و از دل مردم کوچه و بازار سوال کنیم که اهم مشکلات مردم جامعه چیست و دلیل اصلی آن را چه می‌دانند، یا اصلا از شرایط موجود جامعه خود رضایت دارند یا نه؟

آنچه در ادامه می‌خوانید قسمت دوم گزارش میدانی از نظرات و حرف های مردمی است که هر کدام به فراخور وضعیت و شرایط خود، از مشکلات و دغدغه های خودشان گفته‌اند.

قسمت اول این گزارش را اینجا بخوانید

مهم‌ترین مطالبات امروز جامعه چیست؟

سحر و معصومه هردو 21 ساله‌اند و دانشجو. سحر معتقد است بیشترین مشکل مردم در حوزه فرهنگی و اعتقادی است. از مدرسه تا دانشگاه وضعیت فرهنگی و اعتقادی مردم مناسب نیست و به عنوان مثال این موضوع را در پوشش آنان به خوبی می‌توان دید.

اما معصومه که به سختی تن به یک مصاحبه مختصر می‌دهد، می‌گوید: مهم‌ترین مشکلی که گریبانگیر مردم است، مسائل اقتصادی است که البته از مسائل سیاسی نشات گرفته است.

عباس، 64 سال سن دارد و کارمند بازنشسته ذوب آهن اصفهان است. او می‌گوید: ما در کشور به هیچ وجه مشکل فرهنگی نداریم و اکثریت جامعه فهمیده هستند. اصلی‌ترین مشکل مردم اقتصادی است و اگر این مسائل حل شود، مردم هیچ مشکلی ندارند. من قول مردانه می‌دهم که اگر مشکلات اقتصادی مردم حل شود، مردم هیچ مشکلی با دولت و مسئولان نداشته باشند. ایران به لحاظ منابع و معادن غنی است و دلیلی ندارد مردم ما با وجود ثروت‌های ملی این حجم از گرفتاری را تجربه کنند.

ابراهیم 50 ساله است و دارای شغل آزاد. او اعتقاد دارد: امروز مشکل اقتصادی اصلی‌ترین مشکل مردم است.

او با اشاره به تولید سوخت فسیلی در کشور می‌گوید: انواع سوخت فسیلی آلاینده است و در برخی کشورهای غربی دیگر تولید نمی شود اما متاسفانه به خاطر منافع عده‌ای، ما بازهم در کار ساخت نیروگاه فسیلی هستیم. ایران کشوری است که از نظر نیروی باد غنی است. ما می توانیم به سمت تولید انرژی بادی یا سایر انرژی های تجدیدپذیر برویم اما اینکه این‌همه سال به درستی اقدام به این کار نکرده‌ایم، معنایی جز منفعت‌طلبی مسئولان ندارد.

مریم 57 ساله و خانه‌دار به همراه سحر 35 ساله که کارشناسی حسابداری خوانده است، هردو بر این باورند که مهم‌ترین مشکل مردم سیاست‌زدگی است. آن‌ها معتقدند: «در زندگی ما سیاست نقش مهمی ایفا می کند. اخبار تلویزیون از صبح تا شب به مسائل سیاسی اختصاص پیدا کرده و ما مردم به‌نوعی سیاست‌زده شده‌ایم.»

مهدی، نیما و امیرحسین 17 ساله هستند و سال آخر دبیرستان. هر سه نفر مشکل مردم ایران را در حوزه فرهنگی می بینند. آنان اعتقاد دارند اگر فرهنگ مردم اصلاح شود، اقتصاد نیز اصلاح می شود. اگر اقتصاد اصلاح شود، مردم از حالت عصبانیت خارج می‌شوند و اخلاق آن‌ها بهتر می‌شود و اگر اخلاق مردم نیکو شود ایران گلستان می‌شود.

پیام، 30 ساله، دارای تحصیلات فوق دیپلم و پارچه فروش است. پیام می گوید: مشکل مردم بیشتر فرهنگی است و آنچه از فرهنگ آنان در جامعه می بینیم خوشایند نیست.

نجمه، 50 ساله، دیپلمه و خانه دار است. او اعتقاد دارد مردم در همه حوزه ها مشکل دارند اما مشکلات اقتصادی بیشتر موجب آزار آن‌هاست. دوست او که فوق دیپلم حسابداری و 52 ساله است و اسم خود را به ما نمی گوید، بر این باور است که مشکلات مردم بیشتر سیاسی است اما در این رابطه توضیحی نمی دهد.

بیکاری مردم را بیچاره کرده است

عباس، 30 ساله و فوق لیسانس معماری است و وقتی شغل او را می پرسیم پاسخ می دهد که بیکار است. او می گوید مشکل مردم بیشتر اقتصادی است و بیکاری مردم را بیچاره کرده است. سر درد و دلش که باز می شود، می گوید: من مدرک پایه سه نظام مهندسی دارم اما بیکار هستم. ما تلاش کردیم مغازه‌ای را راه‌اندازی کنیم اما آن هم با وجود بازار کساد، فایده‌ای نکرد. ایران دارای منابع طبیعی فوق‌العاده غنی است اما از آن به جز شعار چیزی به مردم نمی رسد. تا هفت ـ هشت سال پیش بازار ایران اینقدر خراب نبود. صنعت ساخت و ساز ما در حال حاضر از بین رفته است. حجم انبوه واردات غوغا می کند اما این در حالی است که جمعیت جوان ایران آنقدر تواناست که اگر به روی آنان چشم بسته نشود، دنیا باید بیاید و از ما محصولات دریافت کند.

عباس ادامه می دهد: نمونه آن صنعت سنگ است. ما منابع عظیم و متنوعی از سنگ های درجه یک داریم اما به کشور چین صادر می شود و نرسیده به چین پالایش شده و با کمی تغییر به ایران فروخته می شود. درنتیجه امثال من که در صنعت سنگ‌کاری کار می کنند بیکار می شوند. امروز در شهرک شمس آباد که با حدود 5 هزار شرکت و چند هزار نیروی کاری بزرگ‌ترین شهرک خاورمیانه است، سنگ های خارجی وارد می شود. نه من، نه پدر من و نه تجار دیگر قدرت صادرات و خام‌فروشی سنگ را ندارند. پس چه کسانی این کار را می‌کنند؟

جوانان دلشان می‌خواهد ازدواج کنند اما زمانی که برای این موضوع اقدام می کنند، با توقعات دختران و خانواده آن‌ها مواجه می شوند که البته آن‌ها هم حق دارند. به هر حال زن در کشور ما موجود ضعیفی است و می خواهد برای خود چارچوبی امن تعریف کند تا بعدها دچار مشکل نشود. این حرف‌ها را که می زنیم می گویند کار سیاسی کردید و حرف ضد انقلاب زدید.

حشمت الله، 58 ساله و دارای تحصیلات ابتدایی می گوید: مشکلات اقتصادی از همه مشکلات بیشتر است. اغلب جوانان بیکارند. من هم که یک بازنشسته هستم و یک میلیون و 200 هزار تومان حقوق دریافت می کنم.

مریم، 37 ساله، دارای تحصیلات کاردانی و کارمند است. او تاکید دارد که مردم ایران در همه حوزه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دچار مشکل هستند.

مجید 72 ساله است و می گوید آنچه بیشتر از همه چیز مردم را درگیر خود کرده، مشکلات اقتصادی است.

حسین، 63 ساله، دیپلمه و کارمند بازنشسته است. او هم بدون اینکه توضیح بیشتری بدهد، می گوید: تصور می کنم بیشترین مشکلات مردم از مسائل فرهنگی نشات می گیرد.

منیژه، 57 ساله، لیسانس مدیریت و خانه‌دار به همراه شهاب، 23 ساله، لیسانس حسابداری و حسابدار یک شرکت خصوصی مادر و پسری هستند که باهم در حال عبور از پیاده‌رو هستند. باور این مادر و پسر این است که مشکل مردم ما فرهنگی است و اگر مردم مطالعه و اطلاعات بیشتری داشته باشند، می توانند تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و بینش قوی‌تری نسبت به امور داشته باشند؛ در این صورت زندگی آنان بهتر می شود.

اسماعیل، 65 ساله و کفاش است و می گوید تحصیلاتی ندارد. به گفته اسماعیل مشکلات مردم بیشتر به خاطر بی‌پولی است.

مرد میانسال دیگری که علاقه‌ای به مصاحبه و اظهار نظر نشان نمی دهد، تنها به گفتن همین جمله بسنده می کند که اقتصاد بزرگ‌ترین ناراحتی مردم است.

سحر، 26 ساله، دانشجوی رشته حقوق در مقطع تحصیلات تکمیلی است و به همراه مادرش که زهرا نام دارد و 48 ساله، دارای تحصیلات ابتدایی و خانه‌دار است، اعتقاد دارد بیشتر مشکلات مردم اقتصادی است.

علی، 40 ساله و دیپلم ردی و دارای شغل است. او اعتقاد دارد مهم‌ترین مشکل مردم در حوزه اقتصاد است و می گوید:

و از شرایط رضایت ندارد. من که دارای یک مغازه هستم، تنگ غروب که کرکره را پایین می کشم حداقل 40ـ30 هزار تومان در جیب دارم اما کسی که همین پول را هم ندارد، چگونه می تواند سر کند و راضی باشد؟ وضعیت شهرستان‌ها حتی از تهران هم بدتر است. البته ما هم از نظر مالی ضعیف هستیم اما آب باریکه‌ای هست.

او درحالی که همسایه دستفروش خود را نشان می دهد، بیان می کند: این حاج آقا از صبح تا الان که ساعت 4 عصر است، هنوز دشت نکرده است!

مظفر که تا ششم ابتدایی قدیم درس خوانده و 56 ساله است، می گوید: مسلما مشکل مردم بیشتر اقتصادی است. ما دارای ماشین‌آلات میل لنگ تراشی هستیم و بازارمان صفر است.

ما روی گنج خوابیده‌ایم اما معلوم نیست کجا خرج می‌شود

حسینعلی، 60 ساله تا ششم نظام قدیم خوانده است و با وجود کهولت سن و جثه ضعیف، تعداد زیادی کیف صنایع دستی به خود آویزان کرده است. او می گوید: عمده مشکل ایران در حال حاضر اقتصادی است و مردم ما درحال بدبختی کشیدن هستند. مسئولین بی خیالند و به فکر مردم نیستند. ما روی گنج خوابیده‌ایم اما معلوم نیست بودجه کشور کجا خرج می شود که مردم اینطور تحت فشار هستند.

؛ دو دختر و یک پسر. فرزندانم با تحصیلات بالا دنبال کار می گردند اما پیدا نمی کنند. حتی برای کارگری هم کار پیدا نمی شود؛ چراکه ساختمان‌سازی خوابیده است. من پیش از این مغازه‌دار بودم اما ورشکست شدم و حالا دست‌فروشی می کنم. مسئولین ما کاری برای مردم نمی کنند.

علی تا سوم راهنمایی درس خوانده و دارای شغل آزاد است. او هم معتقد است مشکلات مردم بیشتر مالی و اقتصادی است.

دو مرد دیگر هم همچون چند نفر قبلی بدون ارائه اطلاعات شخصی و هیچ توضیحی تنها به گفتن این مطلب اکتفا می کند که مشکلات مردم بیشتر اقتصادی است.

زهرا، 46 ساله، خانه‌دار و دارای مدرک فوق دیپلم نیز بر این باور است که مشکلات مردم بیشتر اقتصادی است.

غلام، 39 ساله، دارای تحصیلات سیکل و سراج است. او هم معتقد است بیشترین مشکل مردم مسائل اقتصادی است.

نقی، 48 ساله، نانوا است و تا مقطع سیکل درس خوانده است. بیشتر مشکل مردم اقتصادی است. مردم با بیکاری، گرانی، تورم و سایر مشکلات مالی دست و پنجه نرم می کنند.

شهریار و باران مرد و زنی میانسال هستند و هردو معتقدند مشکل مردم قبل از هر مشکلی اقتصادی است. آن‌ها می گویند: زمانی که مشکلات اقتصادی زیاد می شود، مشکلات دیگر در حوزه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی رخ نشان می دهد. از قدیم گفته‌اند، مردی که جیبش پر باشد، سرش بلند است. ما قبلا در سال 4 کفش می خریدیم و اکنون سالی یک کفش می خریم. بنابراین مشکل مورد اعتراض مردم اقتصادی است و سیاسی نیست.

رفیع، 31 ساله، کارگر است و درس نخوانده است. او هم معتقد است عمده مشکلات مردم اقتصادی است.

احمد، 40 ساله و دیپلمه، امین 26 ساله و دیپلمه، محمدرضا، 33 ساله و سیکل و داوود 53 ساله که 9 کلاس درس خوانده است، در پیاده‌رو کنار هم ایستاده‌اند و هر چهار نفر دارای شغل آزاد هستند. آن‌ها متحدالقول می گویند مسلم است که مهم‌ترین مشکلات مردم اقتصادی است.

شهرام، 51 ساله است و سیکل خوانده است.

او هم می گوید بیشتر مشکلات مردم اقتصادی است و بیکاری مردم را آزار می دهد.

سه آقا به همراه دو خانم از پیاده‌رو تردد می کنند و در حالی که یکی از آن‌ها می گوید مشکل مردم اقتصادی و اجتماعی است و چهار نفر دیگر بیان می کنند اول مشکل مردم اقتصادی است، از ارائه اطلاعات شخصی و گرفتن عکس فرار می کنند و می روند.

مسئولین مردم را در فقر نگه داشته‌اند

امیر، 55 ساله، دیپلمه است و دارای مغازه لوازم التحریر است. او هم می گوید مشکل مردم بیشتر اقتصادی است و کار برای همه مردم نیست.

سید محمد، 70 ساله، دیپلمه نظام قدیم است و در حوزه چاپ و نشر فعال است. می گوید قاری و معلم قرآن است. او اعتقاد دارد مشکل مردم فرهنگی است. روایتی از پیغمبر نقل می کند و می گوید: اگر تمام زشتی های دنیا را در اتاقی بگذارند و در آن را قفل کنند، کلید آن در دروغ است. جامعه هرگاه تهی از دروغ شد، سعادتمند خواهد شد. ما خدا را در نظر نمی گیریم و هر مشکلی که داریم از اینجاست.

مرد دیگری بدون اظهار اطلاعات شخصی و در حال فرار کردن از ما می گوید بیشتر مشکل مردم اقتصادی است و گرانی از نمونه‌های آن است.

مردی حدودا 60 ساله که دارای شغل آزاد است، اطلاعات شخصی خود را نمی گوید اما با اشاره به اینکه مهم‌ترین مشکل مردم اقتصادی است، می گوید:

من 36 سال است دارای شغل آزاد هستم. تا چند سال پیش این خیابان‌ها و کاسبی این مغازه‌ها اینطور نبود. این خیابان‌ها شلوغ بود. آیا لیاقت مردم ما شرایط کنونی است؟ بسیاری از جوانان ما در فکر رفتن از کشور هستند. مدام خبر اختلاس می شنویم. مسئولان باید بدانند این کشور را جوانان نگه می دارند. اگر امکانات خوب باشد و زاد و ولد باشد، سرباز و کارگر و مهندس درست می شود. برخی از نقاط کشور مثل بخش‌هایی از ورامین در فقری عجیب دست و پا می زنند.

سمانه، 26 ساله، لیسانسه کارمند پلیس+ 10 است. او معتقد است: بیشتر مشکلات مردم در حوزه اقتصادی و فرهنگی است اما مسائل اقتصادی پررنگ‌تر است. درآمد مردم پایین است اما هزینه ها زیاد است.

مساله مالی، اصلی‌ترین معضل زندگی مردم / فقط 4 درصد مشکلات را سیاسی می‌بینند

در این نظرسنجی با 50 نفر صحبت کردیم. از این تعداد 36 نفر معتقد بودند مهم‌ترین مشکل امروز مردم اقتصادی است؛ 10 نفر مشکل اصلی مردم را فرهنگی می دانستند؛ 2 نفر به مشکلات سیاسی اشاره کردند؛ یک نفر مشکلات اقتصادی و اجتماعی را توامان مهم می دانست و یک نفر هم اصرار داشت مردم در همه حوزه‌ها اعم از اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارای مشکل هستند. بنابراین 72 درصد از جامعه آماری ما مهم‌ترین مشکلات را اقتصادی می دانند؛ 20 درصد مهم‌ترین معضل را در بخش فرهنگ می بینند؛ 4 درصد مشکلات را سیاسی می‌بینند؛ 2 درصد مشکلات را در حوزه های اقتصادی و اجتماعی می بینند و 2 درصد هم بر وجود مشکلات در همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اصرار دارند.

طبق این نظرسنجی، مشکلات اقتصادی با اختلاف زیاد اولین رتبه را در میان مشکلات مردم به خود اختصاص می‌دهد. از حسینعلی دست‌فروش گرفته تا مردی که دارای شغل آزاد و وضعیت مالی نسبتا مناسب است، اصرار دارند که عمده مشکل مردم در بخش اقتصادی است و اگر این مشکل حل شود، حل مشکلات دیگر سهل است. اولین مشکل اقتصادی هم بنابه گفته اکثریت مردم بیکاری است. از فوق لیسانس معماری گرفته تا سیکل، از مشکل بیکاری دم می زنند؛ از افراد متخصص گرفته تا کارگران ساده از کمبود کار می‌نالند. این قدم زدن و گپ و گفت ساده با مردم باعث شد تا ما از نزدیک مشکلات مردم را لمس کنیم. با کسانی سخن گفتیم که شاید تاکنون بدون توجه و با نگاهی گذرا از کنارشان رد می شدیم. شاید اگر مسئولین هم از اتومبیل‌های لوکس خود پیاده می‌شدند و بیشتر با مردم دمخور بودند، بیش از این برای مبارزه با فساد، کاهش واردات، افزایش صادرات، توسعه صنعت توریسم و دیگر عوامل گشایش اقتصادی تلاش می‌کردند.