ابتلای 20 درصد از ایرانیان به آرتروز زانو/ بوتاکس موثرترین روش کاهش درد است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، دکتر سید احمد رئیس السادات، دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران با اشاره به اینکه آرتروز زانو شایع‌ترین بیماری مفصلی است که در حال حاضر درمان قطعی برای آن وجود ندارد، گفت: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص تاثیر تزریقات داخل مفصلی مختلف، در کنترل این بیماری در حال تحقیق است.

به گفته وی، حدود 20 درصد از جمعیت ایران مبتلا به آرتروز زانو هستند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: تزریقات داخل مفصلی زانو یکی از روش‌های رایج کنترل درد و بهبود عملکرد در مبتلایان به آرتروز به شمار می‌رود. این درمان‌ها معمولا به عنوان خط اول درمان محسوب نمی‌شود اما در بیمارانی که علائم و شکایتشان با روش‌های فیزیکی، تمرین درمانی، داروهای ضد درد، التهاب خوراکی و موضعی بهبود نیافته، می‌تواند مفید و موثر باشد.

وی بیان کرد: از شایع‌ترین انواع تزریقات داخل مفصلی می‌توان به تزریق استروئید (کورتون)، پرولوتراپی با سرم‌های قندی (دکستروز)، پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت)، پلاسمای غنی از فاکتور رشد (PRGF) و هیالورونیک اسید (آمپول‌های ژله‌ای معروف به تاج خروس) و اوزون درمانی اشاره کرد.

رئیس السادات در ادامه یادآور شد: در موارد درد شدید یا التهاب حاد تزریق کورتون می‌تواند سبب بهبود چند هفته‌ای بیماران شود. با وجود اینکه ثابت نشده که تزریقات محدود داخل مفصل کورتون بتواند سبب پوکی استخوان شود، اما جهت جلوگیری از فرسایش و آسیب‌های مفصلی این تزریقات نباید در مدت زمانی زودتر از 3 تا 4 ماه مجددا تکرار شوند.

وی افزود: در آرتروز زانو ضمن کاهش فضای مفصل، حجم مایع داخل مفصلی، غلظت و کیفیت آن کاهش می‌یابد و سبب سفتی و درد مفصل می‌شود. برای کاهش این مشکلات ممکن است تزریق هیالورونیک اسید 3 تا 5 نوبت و به فواصل هفتگی مورد استفاده قرار گیرد. این تزریقات معمولا تا حدود چند ماه در بهبود علایم موثر است.

به گفته رئیس السادات، اوزون درمانی روش نسبتا جدیدتری است که اگرچه در کوتاه مدت می‌تواند سبب کاهش درد و التهاب مفاصل و بافت نرم شود، اما اثری بر سیر کلی آرتروز و علایم دراز مدت بیماری ندارد.

این متخصص طب فیزیکی افزود: بر اساس پژوهشی که در مرکز توسعه پژوهش‌های بالینی بیمارستان شهید مدرس صورت گرفته است، اوزون درمانی و تزریق هیالورونیک اسید در مدت 6 ماه بعد از درمان تفاوتی از نظر میزان سودمندی با یکدیگر نداشتند.

رئیس السادات گفت: پژوهش‌های متعدد دیگر ما در مرکز تحقیقات طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نشان داد تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) و PRGF (پلاسمای غنی از فاکتور رشد) با بهره‌گیری از اثرات عوامل موجود در پلاکت خون بیمار می‌تواند سبب کاهش خشکی مفصل، بهبود درد و افزایش کیفیت زندگی مبتلایان به آرتروز زانو شود که این اثرات معمولا تا بیش از یک سال ادامه دارد.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران بیان کرد: بر اساس این مطالعات پیگیری 8 ماهه بیماران با استفاده از ام آر آی ثابت کرد پی ار پی می‌تواند تا حدی از کاهش حجم غضروف مفصلی در مبتلایان به آرتروز زانو بکاهد. بیماران مبتلا به آرتروز شدید زانو، بیماران با سن بیش از 75 سال و افراد با چاقی شدید کاندید مناسبی جهت انجام تزریق پی آر پی نیستند.

این متخصص طب فیزیکی با بیان اینکه جدیدترین پژوهش انجام شده روی تزریقات داخل مفصلی در بیمارستان‌های شهید مدرس و شهدای تجریش نشانگر اثرات امیدوار کننده توکسین بوتولینوم ( معروف به بوتاکس) در بهبود علائم مبتلایان به آرتروز زانو است، خاطرنشان کرد: بوتاکس بیشتر جهت موارد زیبایی و کاهش چین و چروک پوست، کاهش تعریق و کم کردن اسپاستیسیته در برخی از بیماری‌های سیستم اعصاب به کار می‌رود. اخیرا استفاده از این سم در کاهش درد کمر، سردرد، میگرن و برخی از دردهای اسکلتی عضلانی از جمله آرنج تنیس بازان، التهاب پاشنه پا و شانه یخ زده و... رو به افزایش است.

وی افزود: مکانیسم اثر بوتاکس در مبتلایان به آرتروز با نحوه اثر آن در موارد زیبایی و اثر بر پیوستگاه عصبی عضلانی متفاوت است و عملکرد آن بیشتر از طریق اثرات ضد دردی و ضد التهابی است.

رئیس السادات با تاکید براینکه بر اساس این تحقیق انجام شده در گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تزریق 250 واحد از سم بوتولونیوم رقیق شده (ساخت شرکت مصون دارو) سبب کاهش درد و سفتی مفصلی و بهبود عملکرد بیماران مبتلای به آرتروز شده است، بیان کرد: اثرات درمانی پس از یک هفته شروع و تا بیش از 6 ماه ادامه داشت. این درمان هیچ‌گونه ضعف عضلانی یا عارضه خاصی به‌دنبال نداشت. با این وجود، اظهار نظر در مورد اثر بخشی طولانی مدت و استفاده روتین بالینی از این روش نیازمند انجام مطالعات بزرگتر و با کیفیت‌تر، تعیین دوزاژ موثر توکسین و مقایسه هزینه و اثر بخشی این روش با سایر روش‌ها است.

دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران با توجه به اینکه تا کنون هیچ روش قطعی خوراکی یا تزریقی برای علاج آرتروز شناخته نشده است، افزود: تمام تزریقات داخل مفصلی جهت اثر گذاری بیشتر باید به همراه آموزش بیماران، اصلاح الگوی زندگی از جمله کاهش وزن، ورزش درمانی و به کارگیری مناسب روش‌های طب فیزیکی و توانبخشی باشند.

بر اساس این گزارش، بیست و یکمین کنگره سالانه «طب فیزیکی، توانبخشی و الکترودیاگنوز ایران»، 27 تا 29 دی به همت انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران و با همکاری گروه‌های آموزشی طب فیزیکی سراسر کشور و انجمن‌های مرتبط، در سالن همایش‌های رازی برگزار می‌شود.