رشد بهره‌وری سرمایه در «ایران‌گچ»/ افت محسوس بهره‌وری در صنعت گچ

گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، داوران هشتمین جشنواره ملی بهره‌وری پس از ارزیابی عملکرد کارخانه‌های فعال در حوزه تولید گچ و محاسبه «بهره‌وری هزینه نیروی کار» و «بهره‌وری سرمایه» آنها و مقایسه این آمار با اهداف برنامه پنجم توسعه و میانگین کل صنعت گچ کشور، کارنامه بهره‌وری کارخانه‌های این حوزه را منتشر کردند.

بهره‌وری هزینه نیروی کار

بر پایه این گزارش، داوران مبنای ابتدایی این ارزیابی را سال 87 و عدد آن را برابر 100 تعیین کردند و مابقی سال‌ها تا سال نهایی این ارزیابی یعنی سال 94، میزان بهره‌وری هزینه نیروی کار مورد بررسی قرار گرفته است.

با نگاهی به جدول زیر در می‌یابیم که شرکت «ایران‌گچ» توانسته میانگین بهره‌وری خود را در بدترین شرایط هم نزدیک و حتی بالاتر از میانگین سال پایه نگاه دارد و خود را از برنامه پنجم توسعه دور نکند البته این شرکت همیشه چند گام از میانگین کل صنعت گچ جلوتر حرکت کرده است.

نخستین سال بررسی «بهره‌وری هزینه نیروی کار» مصادف با ضعیف‌ترین آمار این شرکت بود؛ اما ضعیف به معنای ثبت آماری منفی نبوده زیرا طی سال 88 شرکت «ایران‌گچ» با ثبت میانگین 101 درصدی بهره‌وری هزینه نیروی کار،‌ تنها به اندازه 4درصد از اهداف برنامه پنجم توسعه جاماند اما در مقایسه آمار این شرکت با میانگین کل صنعت گچ، شاهد آن هستیم که 8درصد هم جلوتر حرکت کرده است.

از سال‌های 89 به بعد، همواره وضعیت بهره‌وری هزینه نیروی کار این شرکت با رشد قابل توجهی همراه بوده به شکلی میانگین بهره‌وری در این بخش به نسبت سال پایه با 40درصد رشد همراه شد تا به شاخص 140درصد برسد؛ شاخص 140درصدی بهره‌وری در مقایسه با اهداف برنامه پنجم توسعه نیز رقمی بالاتر بود چراکه آمار برنامه پنجم در بهترین شرایط باید بر شاخص 110درصد می‌رسید که این عملکرد گویای وضعیت مناسب شرکت ایران‌گچ در این صنعت بوده و از طرف دیگر شاخص بهره‌وری این شرکت حدود 37درصد بالاتر از میانگین گروه صنعت گچ را ثبت کنند.

بر پایه این گزارش، سال 90 شاهد رکورد و جهشی جالب در بهره‌وری سرمایه این شرکت هستیم زیرا طبق کارنامه بهره‌‌وری، ایران‌گچی‌ها توانستند شاخص 215درصدی را در این بخش از خود برجای بگذارند؛ شاخص 215درصدی نسبت به سال پایه 115درصد، نسبت به اهداف برنامه پنجم، 100درصد و نسبت به میانگین کل صنعت گچ خدود 105درصد بالاتر به ثبت رسیده است.

در ادامه مسیر شرکت‌های تولیدی و همزمان با افزایش تحریم‌ها و کاهش صنعت ساخت‌وساز در سال‌های پایانی دولت دهم، بهره‌وری هزینه نیروی کار با اندکی کاهش روبه‌رو شد که بر همین اساس شرکت ایران‌گچ باردیگر آمارهای بالایی را در مقایسه با دیگر شرکت‌ها از خود برجای گذاشت.

طی سال91، شاخص‌ بهری‌وری بر عدد 194درصد ایستاد و در مقایسه با رشد میانگین اهداف برنامه پنجم این شاخص بهره‌وری حدود 73درصد جلوتر بوده و همین آمار در مقایسه با میانگین کل صنعت نیز حدود 86درصد بیشتر بوده است.

در بررسی «بهره‌وری هزینه‌ نیروی کار» این شرکت در سال92، میزان بهره‌وری این شرکت چندان تغییری نداشت اما برنامه‌های توسعه‌ای و میانگین شاخص کل صنعت به نسبت مقایسه سال گذشته فراتر رفته و آمار ایران‌گچ را تضعیف کرده است؛‌ بر همین اساس اهداف برنامه پنجم توسعه به نسبت سال پایه، حدود 126درصد و میانگین کل صنعت 129درصد تعیین شده بود که آمار 195درصدی این شرکت، ترازهای بهره‌وری سالانه را کمی کاهش داد.

در ادامه مسیر سال93، سال بازگشت بهره‌وری به رکوردزنی بود، این آمارهمچون سال 90 بر پایه 215درصد ایستاد تا باردیگر صنعت گچ با رشد روند بهره‌وری همگام و همراستا باشد اما شاخص‌های اهداف برنامه پنجم نیز رشد پیدا کرده بوده و این میانگین بر عدد 131درصد ایستاد اما شاخص میانگین بهره‌وری کل صنعت به نسبت سال 90 بی‌تحرک و البته نسبت به سال گذشته آن (سال 92) با 19درصد کاهش همراه بوده است.

در سال انتهایی بررسی این شاخص (94)، بهترین رکورد بهره‌وری در این شرکت بدست آمد و توانست با ثبت شاخص 222درصد بهترین آمار را به نسبت سال پایه و سال گذشته خود به ثبت برساند؛ آمار ایران‌گچ حاکی از آن است که این شرکت 86درصد به نسبت اهداف برنامه پنجم توسعه جلوتر بوده و البته با سقوط میانگین کل صنعت گچ که به شاخص 78درصد، ایران‌گچ توانست در بین شرکت‌های تولیدی گچ بهترین رکورد را از خود برجای بگذارد.

بهره‌وری سرمایه

در قسمت بهره‌وری سرمایه نیز سال پایه (100=87) مبنا قرار داده شده که عملکرد این شرکت گویای رشد پله به پله بهره‌وری سرمایه به صورت سالانه است.

مقایسه میانگین این شاخص با میانگین کل صنعت گچ گویای آن است که وضعیت شاخص کل صنعت وضعیت جالبی را تجربه نکرده و در مقایسه‌های سالانه بین 88-94 همیشه با تفاوت فاحش بین شاخص‌ها همراه بوده است.

مرکز مدیریت بهره وری ایران با راه اندازی سامانه ملی اندازه گیری شاخص های بهره وری ایران در حال حاضر تنها پایگاه داده در سطح کشور است که اطلاعات اقتصادی و بهره‌وری بیش از 5000 بنگاه اقتصادی در 52 رشته فعالیت در اختیار دارد.

این کارنامه تنها شامل 3 شاخص اصلی بهره‌وری بوده که برای اعضای این مرکز به صورت رایگان صادر می‌شود، اعضایی که متقاضی سطح بالاتری از اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل شاخص‌های اقتصادی و بهره‌وری هستند.