روزهای بدون تلگرام برای دانشجویان چگونه گذشت؟!

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علی فراهانی؛ حدود یک هفته قبل، پس از کشیده ‌شدن تجمعات و اعتراضات به خیابان‌های تهران، تلگرام و اینستاگرام در ابتدا دچار مشکل و سپس به‌ طور کامل از دسترس خارج شدند.

آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در حالی بعد از فیلتر پیام‌رسان‌ها در توییترش خبر از موقتی‌بودن فیلترینگ داد که با وجود بیش از یک هفته، فقط اینستاگرام به حالت اولیه خود برگشته است و همچنان تلگرام فیلتر است.

طبق آمار رسمی بیش از 40 میلیون ایرانی در داخل کشور عضو تلگرام هستند، که درصد بالایی از این افراد را دانشجویان تشکیل داده‌اند. بسیاری از دانشجویان در گروه‌ها و کانال‌های دانشگاهی حضور دارند و می‌توان گفت بخش عمده‌ای از فعالیت‌های آنان از تهیه جزوات و فعالیت‌های کلاسی گرفته تا هماهنگی قرارهای دوستانه از طریق همین شبکه اجتماعی صورت می‌گیرند. از طرفی هم شاید بتوان ادعا کرد دانشگاهی در کشور نیست که در تلگرام صاحب کانال نباشد؛ یعنی بیشتر اطلاع‌رسانی‌ها از راه‌های ارتباطی مجازی مانند تلگرام به دانشجویان انجام می‌شود.

حال و هوای این روزهای دانشگاه‌ها و دانشجویان امتحانی است و دانشجویان سرگرم مطالعه دروس هستند. آشفتگی و آشوب عده‌ای فرصت‌طلب در اوضاع عمومی کشور باعث شده تا به نوعی فیلتر تلگرام برای اهالی دانشگاه، تبدیل به معضل شود. اما دانشجویان در طول هفته گذشته نگاه‌های متفاوتی به موضوع فیلتر تلگرام داشتند، بعضی در فضای مجازی درباره مشکلاتی که برایشان به وجود آمده است نوشتند و واکنش‌های جدی نشان دادند یا با درخواست از وزیر ارتباطات خواستار پیگیری رفع فیلتر آن شدند، بعضی دیگر هم با واکنش طنز این اتفاق را برای سپری کردن ایام امتحانات به فال نیک گرفته‌اند.

فیلتر تلگرام و بی‌خبری از دانشگاه!

شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی بستر مناسبی برای اطلاع‌رسانی به دانشجویان ایجاد کرده بود، زمان امتحانات، تغییرات کلاس‌ها و بسیاری از اطلاعیه‌های مورد نیاز دانشجو از این طریق به اطلاع دانشجویان می‌رسد. کانال‌های تلگرامی دانشگاه‌ها، همیشه مورد توجه دانشجویان قرار می‌گرفت و منبع خوبی برای کسب اطلاعات بود. علی، دانشجوی رشته علوم ارتباطات در مقطع کارشناسی ارشد است. وی درباره مشکلاتی که فیلتر تلگرام برای او به وجود آورده به خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا می‌گوید: متاسفانه به دلیل عدم مدیریت دولت دوازدهم در بحث فضای مجازی، فیلتر تلگرام مشکلات زیادی را برای ما به ارمغان آورده است. چند روز قبل به دلیل آلودگی هوا دانشگاه تعطیل شده بود و من به همراه بسیاری از همکلاسی‌هایم بی خبر از لغو کلاس‌ها به دانشگاه رفتیم و با درهای بسته رو به رو شدیم. در حالی‌که قبل از فیلتر تلگرام، لغو کلاس‌ها یا تعطیلی دانشگاه در کانال اطلاع رسانی دانشگاه به دانشجویان اعلام می‌شد.

اصغر، دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ با گلایه ار رئیس‌جمهور می‌گوید: آقای روحانی در یک همایشی گفته بود وزیر ارتباطات قول خواهد داد که دستش بر روی دکمه فیلتر نمی‌رود.

وی تاکید می‌کند: قبلا از طریق کانال اطلاع‌رسانی دانشگاه متوجه برگزاری کلاس‌های جبرانی یا لغو کلاس‌ها می‌شدیم، اما الان از حضور در تعدادی از کلاس‌هایمان محروم شدیم و نمی‌دانیم چه روزی کلاس جبرانی داریم. چند سال است که ما با فضای مجازی و شیوه اطلاع رسانی آن عادت کردیم.

آرشیو دست‌نیافتنی جزوات دانشجویی!

تلگرام برای بسیاری از دانشجو به عنوان یک هارد اکسترنال همراه مورد استفاده بود. در واقع فضای ابری موجود در تلگرام، محل خوبی برای نگهداری فایل‌ها مورد نیاز بود. از طرفی رفته رفته با استقبال دانشجویان از گروه‌ها و کانال‌ها، فضای جدید و مناسبی برای رد و بدل جزوات به وجود آمد. هومن، دانشجوی کارشناسی رشته برق نیز در این باره تصریح می‌کند: یکی از شعارهای دولت تدبیر و امید دولت الکترونیک بود، اما با فیلتر تلگرام متوجه شدیم که دولت آقای روحانی دولت فیلترینگ است! ما دانشجویان مهندسی برق گروه تلگرامی داریم و از آن برای هماهنگی و نکته‌برداری از درس‌ها داشتیم و داریم ولی وقتی این شبکه اجتماعی از دسترس خارج شد، مشکلات زیادی در تهیه جزوات پیدا کردیم.

فرهاد، دانشجوی حقوق در مقطع کارشناسی ارشد در این باره می‌گوید: خدا از دولت و وزیر ارتباطات نگذرد چون ما را بدبخت کردند! مگر الان اعتراض یا تجمعی وجود دارد، پس چرا تلگرام را آزاد نمی‌کنند؟ یکی از دوستانم مسئول نوشتن و تهیه جزوات بود و قرار بود بعد از تکمیل آن‌ها را در گروه تلگرامی دانشجویان حقوق منتشر کند تا همه از جزوات او استفاده کنیم. اما با فیلتر تلگرام نتوانستیم به جزوات دسترسی پیدا کنیم چون وی در شهرستان زندگی می‌کرد و ما در تهران بودیم، من و دیگر همکلاسی‌هایم مجبور شدیم درس مورد نظر را به این خاطر حذف کنیم.

احسان، دانشجوی کارشناسی اقتصاد اعتقاد دارد فیلتر تلگرام ضربه محکمی به اقتصاد شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها زده است. وی در این باره می‌گوید: من دانشجوی اقتصاد هستم و در بسیاری از کانال‌های اقتصادی و کارآفرینی حضور داشتم. این کانال‌ها نکات و تحلیل‌های اقتصادی خوبی درباره ارز، طلا، نوسان قیمت‌ها داشتند و محتوای آن‌ها به علم فنی من اضافه می‌کردند که با فیلتر تلگرام به هیچیک از تحلیل‌ها دسترسی ندارم و نمی‌توانم در همایش‌ها و استارت‌آپ‌ها شرکت کنم.

کار پاره وقت؛ منبعی برای امرار معاش دانشجویان

تلگرام امروز نه تنها در جامعه و فرهنگ ایرانیان اثرگذار است، بلکه با گردش مالی که ایجاد کرده، به عنوان منبع درآمدی برای بسیاری از افراد بدل گشته است. در این بین دانشجویانی که بخاطر مشکلات مالی و شهریه‌های دانشگاه نیاز به درآمد دارند و نمی‌توانند به صورت تمام وقت مشغول به کار شوند، به این فضا به چشم یک فرصت کسب درآمد نگاه می‌کنند. خوب یا بد، کم نیستند دانشجویانی که اقتصاد زندگی‌ خود را به تلگرام پیوند زدند و با تولید محتوا یا اداره کانال‌های تلگرامی مشغول امرار معاش هستند.

تاثیر فیلتر تلگرام بر فعالیت‌ها و ارتباطات اساتید

یکی از اساتید دانشگاه فیلتر را یک معضل بزرگ برای دولت توصیف می‌کند و می‌گوید: ضعف دولت‌ها و سیاست‌مداران با فیلتر و محدود کردن فضای مجازی و اطلاعات پنهان نمی‌شود. بسیاری از دانشجویانم در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری تحصیل می‌کنند و بسیاری از آنان من را به عنوان استاد راهنمای پایان‌نامه و رساله‌شان انتخاب کردند.

وی اضافه کرد: قبلا دانشجویانم پرسش‌های خودشان را درباره پروپوزال و مسائل مرتبط در تلگرام با من مطرح می‌کردند و من هم آنان را در نوع تنظیم و نگارش پروپوزال راهنمایی می‌کردم. اما الان سرعت کار از ما گرفته شده است و مجبور هستم از طریق ایمیل با یکدیگر در ارتباط باشیم.

تلگرام و مصائب اخلاقی بی‌پایانش!

یکی از مهمترین وجوه مورد توجه کارشناسان تاثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی بر اخلاق و فرهنگ جامعه بود و هست. فضایی که به خاطر ویژگی‌های منحصر به فردش باعث بروز مسائل غیراخلاقی مختلفی شده که دانشگاه و دانشجو هم از آن در امان نبوده است. تغییر در ادبیات کلامی، از بین رفتن پرده‌های حیا در ارتباط یا عادی‌ شدن ارتباط بین دختران و پسران، ایجاد مزاحمت و یا حتی انتشار تصاویر شخصی از جمله همین مسائل است. محبوبه، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی در این خصوص به خبرنگار خبرگزاری آنا تاکید می‌کند: شبکه‌های اجتماعی باعث افزایش فساد و بی‌اخلاقی در جامعه شده است، من از اینکه تلگرام فیلتر شده ناراحت نیستم و از وزیر ارتباطات هم تشکر می‌کنم.

واکنش دانشجویان در توئیتر به فیلتر تلگرام

‏یکی از کاربران فضای مجازی به نام محمد در توئیترش نوشت: «آقا این فیلتراسیونو تموم کنید. دانشجوها امتحان دارن جزوه رد و بدل میکنن؛ میوفتیما خود دانید.»

یکی دیگر از کاربران نوشته است: «دارم روانی میشم! همین الانه خودم رو از همین پنجره بندازم پایین. فیلترشکنا ک کار نمی‌کنه، وی پی ان هم گرفتم کنده، نت هم که جون می‌کنه بالا بیاد. باو کار امثال من دانشجو(کامپیوتر) همه ش با اینترنت هست. عجب غلطی هم کردم ی بایگانی تو تلگرام درست کردم. رسما دسترسی م بهش قطع شده.»

سارا نیز در صفحه شخصی خود می‌گوید: «امروز دیدم دم دانشگاه بچه‌هایی که ژوژمان داشتن بخاطر فیلتر شدن تلگرام چقد کارشون لنگ شده بود و استرس و عذاب کشیدن.»

احسان هم در توئیترش گفته «آقای وزیر ارتباطات، داداش گلم از چه فیلتر شکنی استفاده می‌کنی؟ پروژه‌های دانشگاه استاد فرستاده تو گروه تلگرام دسترسی ندارم. افسوس.»

کاربری با نام محمد در توئیترش نوشته است: «بهونه جدید دانشجوها: تلگرام فیلتره نمیتونم جزوه‌هارو دانلود کنم»

همچنین پونه از دانشجویان عضو این شبکه اجتماعی نوشته است: «دانشگاه ما وضع این‌جوری بود که همه می‌گفتن تلگراممون قطعه و اخبار دانشگاه نمی‌رسه (مثلا فیلترشکن نداریم) از اون طرف سرا تو گوشی و چیک چیک صدا نوتیفیکیشن تلگرام!»

کاربر دیگری با نام محمود هم فیلتر تلگرام را توطئه استادها و دانشگاهها برا کپی نکردن جزوه‌های دانشجوها آن هم در شب امتحان دانسته است!

کاربری با نام پریسا در توییتر نوشته است: «میگم کاش فیلترشکن رو هم فیلتر کنن، محض رضای خدا بریم سر درس و زندگی‌مون، والا نمیزاره درس بخونیم!» زینب در صفحه توئیترش نوشته «یه ترم دانشگاه نری دلخوش به تلگرام باشی که جزوه‌ها برسه، اینم بزنن اینجوری.»

کاربری با نام هیما می‌گوید: «کاش کلاس و دانشگاه رو فیلتر میکردن فقط زورشون به تلگرام و اینستا رسیده.»

یکی دیگر از کابران توییتر هم در صفحه خود نوشته است: « بعدا تو تاریخ ثبت میشه که یه دوره مشروطه هم تو دانشگاه‌ها بود که همه مشرو شدن چون تلگرام قطع شد و بی جزوه موندن»