برای مقابله با تغییرات اقلیم باید متناسب با موضوع عمل کنیم

به گزارش گروه علم و فناوری آنا از برنامه گفت‌وگوی علمی رادیو، دکتر مصطفی جعفری، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و سرمولف ارزیابی جهانی، درباره اثرات تغییر اقلیم بر امنیت غذایی کشور و راهکارهای مقابله با آن صحبت کرد.

دکتر مصطفی جعفری تغییر اقلیم را متفاوت از تغییر آب و هوا دانست و گفت: «معمولا اقلیم بر اثر تداوم مدت سقوط یکسری عوامل اثرگذار شکل می‌گیرد و ممکن است آب و هوا در زمان‌های کوتاه مدت تغییرات و نوساناتی داشته باشد و این به شرایط طبیعی بر می‌گردد».

وی تغییرات اقلیمی را دارای دو بعد دانست و عنوان کرد: «یک بعد تغییرات اقلیمی، طبیعی است مثلا زوایای تابش خورشید و یا آتش فشان‌ها و سایر عوامل طبیعی که باعث نوعی تغییرات می‌شود و بعد دوم، نقش انسان است که مورد توجه است. انسان با تولید گازهای گلخانه‌ای معنی دار شده است و این افزایش گازهای گلخانه‌ای خصوصا دی اکسید کربن ارتباط مستقیم با افزایش دما دارد».

وی با بیان اینکه برای مقابله با تغییرات اقلیم باید متناسب با موضوع عمل کنیم، تصریح کرد: «اگر بخواهیم به تغییرات اقلیمی بپردازیم حتما باید چهار مرحله را مورد توجه قرار دهیم. ابتدا آشکارسازی تغییرات اتفاق افتاده است یعنی متوجه شویم چه تغییراتی واقع شده، در مرحله دوم ببینیم تغییراتی که واقع شده در عوامل موثر در اقلیم تا چه اندازه در تولیدات و عرصه‌های طبیعی اثرگذار هستند و این اثرگذاری تا چه اندازه آسیب پذیری را به دنبال دارد».

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور ادامه داد: «سپس به شرایط تطبیق و سازگاری با شرایط موجود و شرایطی که در آینده محتمل است واقع شود، می‌رسیم. مسئله کاهش انتشار هم موضوعی است که باید در همه مراحل مورد توجه قرار بگیرد تا باعث کاهش اثرات سو شود».

وی با اظهار به اینکه ارزیابی‌های جهانی هر شش سال رخ می‌دهد، یادآور شد: «ارزیابی چهارم در سال 2007 میلادی انجام شد که بنده مسئولیت گروه آسیا را برعهده داشتم و پنجمین ارزیابی در سال 2014 میلادی انجام شد که بنده مسئولیت‌هایی در قسمت ارزیابی جنگل و عرصه‌های کشاورزی و تغییر کاربری داشتم. از گزارشات مفصل، مجموعه کشورها می‌توانند در تمام سطوح استفاده کنند و گزارش‌های مختصری نیز برای سیاستمداران تولید می‌کنند».

مجری تدوین برنامه کلان استراتژیک تحقیقات تغییرات اقلیم با اشاره به اینکه تدوین برنامه کلان استراتژیک جامع بوده است و بخش‌های مختلف را مورد پوشش قرار می‌دهد، عنوان کرد: «در مجموعه‌ای که هستیم پنج برنامه استراتژیک وجود دارد که یکی از آنها برنامه تغییر اقلیم است. آن چیزی که در تحقیقات تغییر اقلیم مورد توجه قرار دادیم، این است که امکانات موجود چه چیزهایی است، یافته‌های علمی به چه میزان می‌تواند ما را اغنا کند و مورد استفاده قرار بگیرد و خلاء‌های تحقیقاتی که با آن مواجه هستیم کجاها هستند و بتوانیم برنامه‌های آتی را متناسب با آن خلاء‌ها ساماندهی کنیم تا آینده بهتر از شرایط فعلی باشد».

جعفری ضمن بیان اینکه اگر بخواهیم به مسائل تغییر اقلیم نگاه کنیم باید مجموعه برنامه‌های خودمان را بازنگری کنیم، گفت: «خیلی از تعهدات بین‌المللی هستند و هم دولت، هم مجلس و هم سایر دستگاه‌های فعال دخیل هستند و لذا این خلاء‌ها و چارچوب‌ها را در تدوین برنامه مشخص کرده‌ایم و امیدواریم به شکل مطلوب به اجرا در بیاوریم».

وی متذکر شد: «وقتی منابع آب را درست مدیریت نکنیم و در نوع بهره برداری بصورت اکوسیستمی نگاه نکنیم، وقتی که تعادلی میان میزان ورودی و خروجی آب برقرار نکنیم، به سمت فرساینده ای حرکت می‌کنیم و به مرحله‌ای می‌رسیم که قدرت بازگشت به مرحله اول را نخواهیم داشت، لذا اگر می‌خواهیم برنامه ریزی کنیم اصلاح الگوی کشت، اصلاح الگوی مصرف، اصلاح مدیریت توازنی در منابع آب عوامل اصلی هستند».