تمام تنش‌ها در عربستان تحت‌الشعاع بحث جانشینی پادشاه است
تغییرات در ساختار حکومت عربستان سعودی در سال‌های اخیر با تصمیم‌گیری‌های عجیب در داخل و نمایش خشونت بی‌سابقه در سطح منطقه همراه بوده است. موضوع جانشینی محمد بن سلمان و پایان دوره حکومت فرزندان سالخورده ملک عبدالعزیز، با گسترش اختلافات داخلی در ساختار سیاسی حکومت کاملاً غیردموکراتیک آل سعود مواجه شده است و از طرف دیگر تنش‌های همیشگی دولت عربستان سعودی با نظام جمهوری اسلامی ایران به بالاترین سطح ممکن در سال‌های اخیر رسیده است.
دکتر محمدباقر خرمشاد استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی و دبیر شورای راهبردی روابط خارجی در گفتگو با خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، از آنچه که در عربستان اتفاق می‌افتد و آینده روابط ایران و عربستان را رقم خواهد زد، سخن گفته است.
خرمشاد درباره نزاع سیاسی در داخل حکومت عربستان گفت: «به نظر می‌رسد تمام مباحث تحت‌الشعاع بحث جانشینی در عربستان است و همه مسائل پیرامون عربستان و روابط خارجی این کشور را باید ذیل این بحث بررسی کرد. یعنی اگر درباره عربستان، موضوع مداخله در یمن یا پرخاشجویی با ایران وجود دارد، به نظر می‌رسد که اگر محمد بن سلمان جایگاهش در حکومت عربستان تثبیت شود، مقدار زیادی از این تنش‌ها نیز کاهش پیدا خواهد کرد و نوعی عقلانیت بعد ثبات برخواهد گشت ولی تا آن اتفاق نیفتد به نظر می‌رسد که این تلاطمات همچنان وجود خواهد داشت و عربستان همچنان به عنوان یک بازوی آشوب ساز و آشوب‌گر در منطقه ادامه حیات خواهد داد و بقیه بازیگران منطقه‌ای هم مجبور به محتاط رفتار کردن با آنها خواهند شد تا صدمه‌ای به آنان نرسد.»
استاد دانشگاه علامه طباطبائی درباره تاثیر اقدامات گذشته دولت عربستان، توضیح داد: «پدیده‌های داخلی در واقع باعث شده است که در سال‌های اخیر راهبرد عربستان با توجه به اندوخته تفکر وهابی، که دست به نیروسازی و شبکه‌سازی در جهان زده بود و تلاش می‌کرد که از این اندوخته مذهبی استفاده کند و این را به نهایت افراط برساند، ولی از طرفی هم به گونه‌ای مواظب باشد که شبکه‌سازی مذهبی در منطقه، به داخل عربستان برنگردد و در معادلات داخل تاثیرگذار نباشد. به عبارتی حکومت آل سعود از این سرمایه اندوخته شده در گذشته استفاده کرد برای اینکه بتواند اهداف منطقه‌ای و بین‌المللی خودش را به پیش ببرد و بسیار محتاط بوده است که این امر به داخل عربستان برنگردد.»
دبیر شورای راهبردی روابط خارجی در ادامه تاکید کرد: «در داخل حکومت عربستان هم اتفاقی که افتاد این بود که جناح آل الشیخ که بال مذهبی حکومت عربستان از زمان تشکیل بود، به شدت تضعیف شد تا قدرتمندان فعلی حکومت بتوانند اصلاحات مدنظر خود را به پیش ببرند. منتها عربستان چه در حالت گذشته که کانون وهابیت و کانون تفکر تکفیری بود و چه در آینده که در تلاش برای سرمایه‌گذاری جهت تبدیل شدن به کانونی برای قدرت مدرن سکولار، با تضعیف نقش دین در حکومت و برجسته‌سازی نوعی پادشاهی مدرن، البته مدرن نه به لحاظ سیاسی بلکه سایر وجوه مدرنیزاسیون (و نه مدرنیته) مثل صنعتی شدن، در هر دو حالت رقیب منطقه‌ای مهم خودش را ایران تعریف کرده است.»
وی در توضیح چالش‌های رو به افزایش حکومت آل سعود و نظام جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: «در گذشته ایران خود را به عنوان کانون اسلام سیاسی و یک حکومت دموکراتیک شیعی منبعث از انقلاب اسلامی معرفی کرده است و اکنون عربستان در برابر این موضوع صف آرایی می‌کند و خود را به عنوان کانون سکولار اسلامی معرفی می‌کند. به نظر می‌رسد جغرافیا و تاریخ، از گذشته تا به حال بدین شکل رقم خورده است که عربستان سعودی و ایران در نوعی رقابت دائمی به سر ببرند و تحولات منطقه هم در سال‌های اخیر به شدت به همین سمت و سو رفته است. لذا این رقابت ممکن است جایی با غلبه عقلانیت منعطف و کم بشود ولی هرگز منتفی نخواهد شد.»
خرمشاد درباره دخالت نظامی عربستان در یمن و محاصره همه‌جانبه این کشور توسط حکومت آل سعود، گفت: «عربستان در حالت فعلی بازیگر درجه یک یمن است. آنها اتفاق عجیبی را در تاریخ بشر قرن بیست و یکم درست کردند. پول عربستان باعث شد که آنها بتوانند در شورای امنیت نوعی اجماع‌سازی کنند و یک قطعنامه را برای محاصره یک ملت به مدت چند سال به تصویب برسانند و یک ملت را به تمامی مجازات کنند. این در حالی است که آنها تمام نیرو هوایی یمن را از کار انداختند ولی خلبان‌های عربستلان هر جایی را که بخواهند می‌زنند و هیچ مانعی بر سر راهشان نیست. در دریا هم هیچ قدرت رقیبی در مقابل عربستان، در بین نیروهای مردمی قدرتی ندارد و در زمین هم با اجیر کردن مزدوران از کشورهای بیگانه به لشکرکشی پرداختند و ملتی را زیر مشت و لگد و ضرب و شتم بی سابقه و شدیدی گرفته‌اند.»
کارشناس مسائل سیاسی منطقه درباره توافقات عجیب و متناقض عربستان با نیروهای سیاسی یمن، تاکید کرد: «عربستان سعودی از یک سنت دیرین که از زمان یزید و معاویه هم بوده است، استفاده کرده است و با خریدن بخش‌هایی از قدرت رقیب، در نتیجه برای فروپاشاندن آن از داخل اقدام کرده است. بایستی دید معادلات منطقه را که عربستان علیه خودشان، به واسطه اشتباهات خودشان به وجود آورده‌اند، به کدام سمت می‌خواهند هدایت کنند.»
انتهای پیام/