دوست ندارم جهان نمایشم برای مخاطب قابل هم‌ذات‌پنداری باشد/ «یک زندگی بهتر» نمایش بازتولیدی نیست
گروه فرهنگی آنا؛ شهاب‌الدین حسین‌پور که این روزها با اجرای نمایش «یک زندگی بهتر» به قصه خانواده‌ای اشاره می‌کند که برای رهایی از مشکلات مالی به فکر سواستفاده از جایگاه پدر خانواده می‌افتد، بخشی از آسیب‌های ناشی از جنگ را به چالش کشیده است. وی درگفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا در خصوص معرفی هرچه بیشتر این نمایش توضیحاتی ارائه کرده که می‌خوانید:
چرا این اثر نمایشی را برای اجرا انتخاب کردید؟
دغدغه‌ام برای اجرای این اثر مربوط به دوره‌ای بود که ذهنم درگیری زیادی با مسائل مربوط به جنگ داشت. از آنجا که بسیار تحت‌تاثیر این موضوع قرار گرفته بودم به دنبال نمایشی ضدجنگ بودم که نه چندان مستقیم ولی آسیب‌های جنگ را به مخاطبان هشدار دهد و موقعیت‌های اجتماعی را دنبال کند.
این اثر نمایشی نوشته مسعود هاشمی‌نژاد است که با دراماتورژی محمد امیریاراحمدی آماده اجرا شده است.
این اثر نمایشی به عنوان تئاتر برگزیده جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر انتخاب شد. اجرایی که این روزها در تماشاخانه پالیز دارید چقدر متفاوت از آن چیزی است که پیش از این در جشنواره روی صحنه رفته است؟
چه از نظر طراحی و چه از منظر گروه اجرایی این اجرا حدود 90 درصد تغییر داشته به طوریکه نمی‌توان این اجرا را به هیچ عنوان بازتولید اجرای جشنواره دانست. آنچه به عنوان «یک زندگی بهتر» روی صحنه است تولید ارجینال محسوب می‌شود.
در این اثر نمایش از هنرمندان شناخته‌شده‌ای چون خسرو شهراز استفاده کرده‌اید. این انتخاب‌ها برچه اساسی انجام شد و چه مدت تمرینات با گروه اجرایی که این روزها مشغله دیگر تولیدات تصویری را داشتند ادامه پیدا کرد؟
من در انتخاب‌ها به دنبال کسانی بودم که در فضای غیررئالیستی بتوانند بازی رئالیستی داشته باشند. پروسه تمرین این نمایش بسیار فشرده بود و چیزی حدود 30 جلسه را شامل شد.
در خصوص حضور خسرو شهراز هم باید بگویم که وی از بازیگران پر‌انرژی و صبور است، البته از آنجا که گروه اجرایی را نقش‌آفرینانی از دهه‌های مختلف تشکیل می دهند، افراد با سنین مختلفی که داشتند ایده‌های متفاوتی را ارائه کردند که همین امر باعث جذابیت هر چه بیشتر اثر شد.
در صحبت‌هایتان به بازی واقع‌گرایانه در فضای غیررئالیستی اشاره کردید. وجود فضای غیررئالیستی در اکثر آثارتان وجود داشته و در اینجا این سوال را بوجود می‌آورد که چرا برای نمایشی که داستانش در فضای غیرواقعی می‌گذرد به دنبال بازی‌های باورپذیر بودید؟
این اثر در جهان غیررئالیستی و به صورت کاملا انتزاعی اجرا می‌شود اما بازی‌ها کاملا رئالیستی است و همین هم تنها تفاوت میان نمایش «یک زندگی بهتر» با دیگر آثارم است.
این نمایش اولین اثر تراژدی من است و پیش از این تمام کارهایم یا کمدی بوده و یا گروتسک. دوست ندارم جهان نمایشم برای مخاطب قابل هم‌ذات‌پنداری باشد و به راحتی مابه‌ازا داشته باشد، بلکه علاقه‌مند هستم تا اثری منحصر به فرد تولید کنم و مخاطب یک صحنه آن را صرفا در همین اثر به تماشا بنشیند.
تئاتر برای من اجرای عین به عین واقعیت نیست بلکه تمثیل و نمونه‌ای از زندگی و واقعیت است.
از آنجا که اتفاقی که در نمایش می‌افتد تلخ و تکان‌دهنده است و از دست هر انسانی بر نمی‌آید، فکر کردم آدم‌های نمایش باید سردتر از انسان‌های پیرامون باشند، در همین لحظه به خود گفتم که ای کاش چنین افرادی اصلا در دنیای ما وجود نداشته باشند که همین نظر باعث طراحی شد که فضای غیررئالیستی دارد.
این روزها شاهد حضور بازیگرانی بر صحنه نمایش هستیم که در چندین اثر همکاری دارند و بازی در چندین اثر تئاتری یا تلویزیونی را برعهده گرفته‌اند. از نظر شما به عنوان یکی از پرکارترین کارگردان‌های سال جاری این امر به کیفیت آثار نمایشی لطمه نمی‌زند؟
تئاتر برای من به این شکل تعریف نشده و من مطمئن هستم که برای تئاتری‌ها هم اینگونه تعریف نشده است. این مسئله از نبود برنامهریزی صحیح در سطوح مدیریتی نشأت گرفته است.
اهالی تئاتر افراد طمع‌کاری نیستند بنابراین مشکل چند کاره بودن برخی افراد و یا حضور در چند اجرا این است که هنرمندان ما در کشورمان از امنیت شغلی برخوردار نیستند. در حقیقت چنین سیستمی هیچگاه از سوی دولت طراحی نشده تا هنرمندان بتوانند ایمنی شغلی داشته باشند، همین امر باعث می‌شود تا افراد در چندین پروژه به طور همزمان مشارکت کنند.
عدم برنامهریزی کلان فرهنگی و هنری آسیب بدی به تئاتر می‌زند چراکه بازیگران به علت انرژی، روح و وقتی که روی یک اثر می‌گذارند، علاقه‌مند به حضور در یک نمایش هستند و نه بیشتر.
به تازگی اجرای «طپانچه خانم» در تماشاخانه پالیز به پایان رسیده است. آیا میزان رضایت شما از اجرای نمایش در تماشاخانه خصوصی باعث شد تا جدیدترین اثرتان را هم در این سالن نمایشی روی صحنه ببرید؟
قراردادم برای دو نمایش «طپانچه خانوم» و «یک زندگی بهتر» را سال گذشته با تماشاخانه پالیز منعقد کردم . این رویداد برای من که تاکنون در تماشاخانه اثری اجرا نکرده بودم ترس بزرگی به دنبال داشت و بعد از ورود هم باعث هراس بیشتر شد.
اجرا در تماشاخانه خصوصی دنیایی دیگر است چراکه به دلیل ضعف نظارت دولتی، تماشاخانه‌ها برنامه و قوانین مدون، مشخص و یکسانی ندارند.
اینکه هریک از تماشاخانه ها قوانین خاص خود را دارند، کارگردان را دچار سردرگمی می‌کند.
تنها راه رفع این مسئله برنامهریزی است. هر یک از افراد در تماشاخانه‌هایی چون پالیز انسان‌های دوست‌داشتنی هستند اما نبود برنامه مشخص، کارگردان را چه به لحاظ سخت افزاری و چه هماهنگی و مالی دچار چالش می‌کند.
نیاز است تا هم مسئولان سالن و هم کارگردانان آرامش خود را حفظ کنند و با صبوری این مسئله را برای همیشه برطرف کنند.ما هم سعی داریم با این سیستم پیش رویم و تنش‌ها را رفع کنیم تا به اجرای نمایش آسیبی وارد نشود.
«یک زندگی بهتر»اولین نمایش تراژدی شما است چه پیش‌بینی نسبت به استقبال مخاطب دارید؟
برایم مهم بود که مردم چه چیزی را به تماشا می‌نشینند چراکه همیشه از لبخند و احساس تماشاگر متوجه نظرش درباره نمایش می‌شوم در حالی که در این اثر تراژدی، ممکن است تماشاگر با خنده سالن را ترک نکند بنابراین میزان رضایتمندی‌اش از نمایش چندان قابل تشخیص نیست اگرچه مطمئن هستم با توجه به زحمتی که در شیوه اجرایی، کارگردانی، طراحی‌ها و قصه ویژه این نمایش کشیده شده، تماشاگر از دیدن این نمایش رضایت خواهد داشت.
نمایش «یک زندگی بهتر» تا اواخر آذرماه هر شب ساعت 20:30 با نقش‌آفرینی خسرو شهراز، شمسی صادقی، سامان دارابی، سارا رسول زاده، مجید نوروزی در تماشاخانه پالیز واقع در خیابان کریمخان، خیابان عضدی جنوبی (آبان)، خیابان سپند، پلاک ۶۹ روی صحنه می‌رود. علاقه‌مندان به تهیه بلیت این نمایش می‌توانند به سامانه فروش تیوال مراجعه کنند.
گفتگو از: ناهید منصوری
انتهای پیام/