افزایش اثربخشی درمانی عصاره گیاه رازیانه به کمک فناوری نانو

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، مقاومت میکروارگانیسم‌ها در برابر بسیاری از داروهای شیمیایی باعث شده تا تحقیقات به سمت بهره‌گیری از گیاهان دارویی سوق پیدا کند. گیاه رازیانه یکی از گیاهانی است که از خواص دارویی بالایی برخوردار است و این گیاه در برخی از مناطق جهان از جمله هند، پاکستان و مصر به وفور یافت می‌شود.

کاربردهای درمانی گیاه رازیانه از قبیل خاصیت ضد میکروبی، ضدویروسی، ضدعفونی کنندگی و ضدنفخ، آن را به یک گیاه پرطرفدار برای تحقیقات دارویی تبدیل کرده است. از سوی دیگر محققان به دنبال افزایش اثربخشی این گیاه با بهره‌گیری از فناوری نانو هستند.

بر این اساس محققان دانشگاه آزاد واحد تهران شمال موفق به سنتز نانو ذرات مغناطیسی روشی را برای افزایش اثر بخشی درمانی و خاصیت ضدمیکروبی عصاره رازیانه ارائه کردند.

دکتر اکبر اسماعیلی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در این باره گفت: «در پژوهش قبل، ما خواص ضد میکروبی نانو ذرات نانوکامپوزیتی متشکل از دو نوع پلیمر را بر دو نوع باکتری مورد بررسی قرار دادیم و در این طرح از نانو ذره سنتر شده برای دارورسانی هدفمند ترکیبات دارویی حاصل از عصاره رازیانه استفاده کردیم».

وی با بیان این که در این طرح برای دارورسانی هدفمند داروی «ونکومایسین» مورد بررسی قرار گرفت، ادامه داد: «با انجام این طرح ما موفق شدیم اثربخشی درمانی عصاره رازیانه را بر دو نوع باکتری گرم مثبت و گرم منفی افزایش دهیم».

اسماعیلی تاکید کرد: «رها شدن آهسته و پیوسته این دارو موجب می‌شود تا تعداد دفعات استفاده از دارو کمتر شود ضمن آنکه استفاده از این روش دارورسانی موجب شده است تا بیش از یک مکانیسم علیه باکتری‌ها استفاده شود، بنابراین امکان مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر دارو کاهش می‌یابد».

این محقق با بیان این که داروی ونکومایسین در حالت عادی هیچ گونه تأثیری روی دیواره سلولی باکتری‌های گرم منفی ندارد، اظهار کرد: «در این طرح تحقیقاتی توانستیم با استفاده از نانوذرات نانوکامپوزیتی سنتز شده به عنوان نانوحامل دارویی و به کمک اثر سینرژیستی آنها، باکتری‌های گرم منفی "اشرشیاکلی" و "سودوموناس آئروژینوزا" را با تخریب دیواره سلولی از بین ببریم».

وی با اشاره به جزئیات اجرای این طرح افزود: «در این طرح ابتدا نانوذرات سوپرپارا مغناطیس MnFe2O4 به روش هم رسوبی سنتز و سپس پلیمرهای کیتوسان و PEG400 را روی آن پوشش دادیم.»

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران شمال پلیمر کیتوسان به عنوان یک پلیمر زیست سازگار و زیست‌تخریب‌پذیر نه تنها سبب بهبود خصوصیات فیزیکوشیمیایی نانوذرات فریت می‌شود، بلکه خود دارای خاصیت ضدمیکروب هستند.

اسماعیلی با بیان این که پس از مرحله سنتز نانوذرات از روش‌های FT-IR،XRD و VSM استفاده شد، ادامه داد: «سپس داروی ونکومایسین و عصاره گیاه رازیانه را روی نانوذره نانوکامپوزیتی سنتز شده بارگذاری و مقدار داروی بارگذاری شده و پروفایل آزادسازی دارو با استفاده از آزمون UV-Vis مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت خصلت ضدمیکروبی نانوذرات در چند حالت به وسیله روش رقیق سازی براث بررسی و مقایسه شد».

وی با اشاره به نتایج به دست آمده از این مطالعات خاطر نشان کرد: «بر اساس نتایج به دست آمده پلیمر طبیعی کیتوسان علاوه بر این که خواص ضدمیکروبی نانو ذره و اثربخشی داروی بارگذاری شده را افزایش می‌دهد، بهبود خواص و توزیع اندازه یکنواخت آنها را نیز در پی دارد».

این تحقیقات از سوی دکتر اکبر اسماعیلی عضو هیأت علمی و دکترسپیده قبادیان پور دانش‌ آموخته مقطع دکتری داروسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی انجام شده است.