گناه این هوا به گردن کیست؟

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- الهه خانی؛ اگرچه بر اساس آمار ارائه شده از سوی مسئولان، پایتخت تا پایان مهرماه امسال شاهد هیچ روز آلوده‌ای نبوده‌، اما از ابتدای آبان ماه دوباره آلودگی هوا گریبانگیر مردم تهران شده‌است به طوری که از ابتدای این ماه تا امروز پایتخت‌نشینان 27 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای ناسالم برای همه افراد جامعه( با شاخص 150) را پشت سر گذاشتند.

آلودگی هوا در پایتخت اما داستان جدیدی نیست، محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران با بیان اینکه آلودگی هوا تابع دو موضوع پارامترهای هواشناسی و میزان انتشار آلاینده‌ها از منابع است، به خبرنگار آنا می‌گوید: در بعضی از مواقع پارامترهای هواشناسی به گونه‌ای است که امکان خروج آلاینده‌ها از سطح شهر کمتر می‌شود و شاهد تجمع آلاینده‌ها می‌شویم که این موضوع کاهش کیفیت هوا را به دنبال دارد.

تهرانِ سابقه‌دار!

او با بیان اینکه در مهر امسال هیچ روز آلاینده‌ای وجود نداشت، اضافه می‌کند: در واقع طی 7 سال گذشته ما اولین ماه مهر را بدون روز آلوده گذراندیم. اینکه چندین روز پشت‌سر هم با آلودگی هوا مواجه شویم، به معنای وقوع یک اتفاق خارق‌العاده نیست.

رستگاری تاکید می‌کند که کیفیت هوای پایتخت به صورت متناوب و یا مقطعی می‌تواند نامطلوب شود. در برخی از سال‌ها از 30 روز دی‌ماه، 29 روز آن هوا آلوده بوده است. به دلیل شرایط توپوگرافی و اقلیمی پایتخت، این سبقه در شهر تهران وجود دارد که تعداد روزهای آلوده پشت‌سر هم در تهران دیده شود.

زهرا صدر اعظم نوری، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید: آلودگی هوا در پایتخت به یکی از چالش‌های جدی محیط‌زیستی تبدیل شده است که البته این موضوع را در سایر کلانشهرهای کشور نیز شاهد هستیم و برای آن باید اقدامات جدی صورت گیرد.

رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران با بیان اینکه آلایند‌ه‌های مختلف طی سنوات گذشته کاهش پیدا کرده است، توضیح می‌دهد: بسیاری از منابع آلایندگی حذف شده، در حال‌حاضر دیگر در هوای پایتخت شاهد وجود سرب نیستیم زیرا سرب از بنزین حذف شده است. اما آلاینده بسیار خطرناکی که هم‌اکنون در هوای پایتخت وجود دارد و بیشترین مخاطرات را به جای می‌گذارد، ذرات معلق 2.5 میکرون هستند که معضلات بسیاری را برای شهروندان به وجود آورده است.

قانون به حد کافی وجود دارد

او معتقد است که در زمینه کاهش آلودگی هوا به اندازه کافی لایحه و قانون وجود دارد و شهرداری تهران، شورای شهر و دولت در ادوار گذشته تمهیداتی برای این موضوع اتخاذ کردند و برنامه‌هایی در این زمینه تدوین شده است.

نوری با بیان اینکه در سال 78 طرح جامع کاهش آلودگی هوای کلانشهرها تدوین و به تصویب دولت رسید و با 10 برنامه در دولت‌ هفتم و هشتم در دستور کار قرار گرفت، ادامه می‌دهد: همچنین در ادوار شورای شهر نیز مصوبات خوبی در این زمینه به تصویب رسیده است. قانون هوای پاک هم از جمله مصوبات خوبی است که اخیرا از سوی مجلس به تصویب رسیده و احکام و تکالیفی که در این قانون برای دستگاه‌ها مشخص شده در جهت رفع آلودگی هوا بسیار راهگشا و موثر است.
او با تاکید بر اینکه در این زمینه طرح، قانون، آیین‌نامه و دستورالعمل به اندازه کافی وجود دارد تا آلودگی هوا کاهش پیدا کند و به سطح استاندارد برسد، اما ما هم‌اکنون در تامین منابع اجرای این قوانین با مشکل روبه‌رو هستیم، می‌گوید: دستگاه نظارت و اجراکننده این قوانین سازوکار کافی برای نظارت بر اجرای دستورالعمل‌ها ندارند.

نوری به برخی از مصوبات در این زمینه اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: در شورای شهر تهران مصوباتی درباره خودروهای دیزلی به تصویب رسیده است. این خودروها از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند و آلودگی بسیاری را به جای می‌گذارند. برای جلوگیری از آلایندگی، این خودروها نیازمند تجهیز به فیلتر دوده هستند و برای نصب فیلتر دوده نیاز به منابع کافی است تا 140هزار خودروی دیزلی در تهران مجهز به فیلتر دوده شود؛ اما وقتی این منابع وجود ندارد یا در اولویت قرار نمی‌گیرد، طبیعتا با این سبک مشکل‌ها مواجه هستیم.

رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران ادامه می‌دهد: در برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلانشهرها، جایگزین کردن موتورسیکلت‌های کاربراتوری و انژکتوری یا برقی راهکارهای درستی برای کاهش آلودگی ناشی از تردد موتورسیکلت‌ها در شهر است که برای این موضوع باید خط تولید جدید یا منبع کافی در نظر گرفته شود که این موارد نیز خود مشکل‌زاست. در سطح ملی و محلی طرح‌های بسیاری تصویب شده که منابعی برای اجرای آنها وجود ندارد.

او ادامه می‌دهد: شهرداری موظف شده تا اتوبوس‌های پایتخت را به فیلتر دوده مجهز کند که هر اتوبوس حدودا 30 الی 40 میلیون تومان هزینه خواهد برد، اما ما در حال‌حاضر با شهرداری مواجه هستیم که حداقل 30هزار میلیارد تومان بدهی دارد و این به معنی کمبود بودجه و نقدینگی است. کارهای جاری انجام نمی‌شوند، چه برسد به آنکه بخواهیم برنامه‌های دیگری را اجرا کنیم.

در این بین حتی یک سه‌شنبه هم عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به شورای شهر تهران رفت و مشکل اصلی تهران را آلودگی هوا دانست و عنوان کرد که ممکن است برای حل این مشکل حتی چند کارخانه هم تعطیل شود که باید همه با هم کمک کنیم تا این مشکلات حل شود، اما قبول کنید اگر شما اراده کنید تا مشکلات حل شوند باید در مقابل گادفادرهایی (پدرخوانده) قرار بگیرید که زورشان هم کم نیست.

نقش اول آلودگی‌ هوای پایتخت

اگرچه عده‌ای این حضور را چندان موثر نداستند اما نظر محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در این باره متفاوت است. او در این باره به خبرنگار آنا می‌گوید: جلسه با ایشان بسیار پربار بود و تصمیم بر آن شد تا به جای صحبت، همگی وارد عمل شویم.

او با بیان اینکه روش‌های مبارزه با آلودگی هوا کاملا مشخص شده که باید نسبت به آنها اقدام شود، اضافه می‌کند: مهم‌ترین عامل آلودگی هوا در پایتخت، سوخت فسیلی است. ما باید مصرف سوخت فسیلی را در تهران کاهش دهیم.

هاشمی ادامه می‌دهد: امروز نزدیک به 11 میلیون سوخت در تهران مورد مصرف قرار می‌گیرد. این در حالی است که ترافیک نیز نقش مهمی در آلودگی هوای پایتخت دارد. در این راستا باید تعداد سفرها و وسایل حمل‌ونقل عمومی افزایش پیدا کند، یعنی از 18 میلیون سفر در روز 15 میلیون سفر با حمل‌ونقل عمومی انجام شود که مهم‌ترین آن متروی تهران است که باید 10 میلیون سفر از این طریق صورت گیرد.

رئیس شورای شهر تهران با بیان اینکه امروز تنها 2 میلیون سفر از طریق متروی تهران صورت می‌گیرد، توضیح می‌دهد:پس ما باید برای تجهیز و ساخت متروی تهران تلاش مضاعف کنیم تا بتوانیم تعداد سفرها را به مرز 10 میلیون برسانیم. در حرکتی دیگر باید اتوبوسرانی در پایتخت تقویت شود و 5 میلیون سفر هم از این طریق صورت بگیرد. حمل‌ونقل عمومی در پایتخت باید به گونه‌ای عمل کند تا مردم جذب این سیستم شوند و تمایل‌شان برای استفاده از خودروی شخصی کاهش پیدا کند.

مردم کمک کنند

صدر اعظم نوری هم با رئیس شورای شهر تهران هم نظر و معتقد است که مردم باید از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند. او می‌گوید: در این زمینه مردم هم باید به دولت و به شهرشان کمک کنند؛ آنها اگر کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند، به طور حتم در کاهش آلودگی هوا تاثیرگذار خواهد بود، زیرا آلایندگی اصلی منبع متحرک یعنی همان خودروها هستند.

رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران اضافه می‌کند: مردم را نباید فراموش کنیم، چرا در بزرگراه‌ها و اتوبان‌های ما هر یک نفر سوار بر یک خودرو است، در شرایطی که حجم آلودگی بسیار بالاست بهتر از شهروندان از خودروهای شخصی استفاده نکنند و به جای آن از خودروهای عمومی بهره ببرند.

او تاکید می‌کند که البته این به این معنا نیست که مسئولین و دست‌اندرکاران به وظایف خود عمل نکنند.

نوری اضافه می‌کند که باید تلاش شود تا درآمدهای پایدار ایجاد کنیم و تا پایان سال 98 مصوباتی که ماهیت محیط‌زیستی به خصوص در بحث آلودگی هوا دارند، اجرایی شوند.

تهران این‌روزها به شهری تبدیل شده که مردمش برای داشتن هوای سالم چشم‌انتظار وزیدن باد هستند و این طور که مشخص است نسخه‌های کوتاه مدت دردی از هوای پایتخت علاج نمی‌کند و با توجه به اینکه به زمستان نزدیک می‌شویم و آلودگی هوا همراه با وارونگی در کمین پایتخت‌نشینان است، بهتر است مردم خود فکر چاره‌ای باشند و با کمتر یا استفاده نکردن از خودروهای شخصی خود را از روزهای آلوده این شهر نجات دهند. زیرا به نظر می‌رسد لایحه هوای پاک و قوانینی از این دست به دلیل نبود منابع قرار نیست دردی از آسمان سیاه دوا کند و هیچ کس به فکر این نفس از دست رفته پایتخت‌نشینان نیست.