ایران بهشت باستان‌شناسان است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، در این مراسم دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران ضمن قدردانی از دانشجویان و مسئولانی که امکان برگزاری سومین همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان را فراهم کردند، گفت: من به خاطر رشته خودم که متالورژی است با باستان‌شناسی نزدیک هستم و چند تحقیق هم در این مورد انجام داده‌ام؛ درباره فلزات و ابزار جنگی حدود 3500 سال پیش که در منطقه خوزستان کشف شده بود. کاری که ما روی این فلزات انجام می‌دادیم این بود که روش ساخت و مواد به کار رفته در آن را مشخص کنیم.

رئیس دانشگاه تهران ضمن ارائه توضیحاتی درباره نحوه استفاده از مفرغ در آن زمان و سپس جایگزینی آن با آهن و فولاد در طی تاریخ، اظهار کرد: برای من جالب بود که تکنولوژی که ما امروز برای ساخت پره‌های توربین استفاده می‌کنیم که تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای است، 3000 سال پیش دقیقا توسط ایرانیان استفاده می‌شد و این موضوع در کتاب 5000 سال تاریخ مهندسی ایران منتشر شده است. این کتاب نشان می‌دهد که چقدر تاریخ مهندسی در ایران قدیمی است.

نیلی با تاکید بر اهمیت باستان‌شناسی، افزود: باستان‌شناسی تنها گذشته ما را مرور نمی‌کند بلکه بسیاری از درس‌ها را به ما می‌دهد. به نظر من حتی می‌شود در حوزه تکنولوژی هم از گذشته برای امروز چیزهای زیادی آموخت. باستان‌شناسی ظهور و بروز و سقوط تمدن‌ها را نیز توضیح می‌دهد. چگونگی شکل‌گیری یک تمدن و یا از بین رفتن آن و افراد مؤثر بر یک تمدن و یا مقصر در از بین رفتن یک تمدن را توضیح می‌دهد.

او در ادامه عنوان کرد: باستان‌شناسی پیوستگی جهان را نشان می‌دهد و نشان‌دهنده اتصال ملت‌ها است و نشان می‌دهد که علم و دانش مرز ندارد؛ هیچ علمی مهر هیچ کشوری را ندارد، علم مثل هوا و آب در جهان جاری است و انسان‌ها هر آنچه که شایسته‌اش باشند می‌توانند از آن برداشت کنند و اگر شایسته نباشند از آن بهره‌برداری نمی‌کنند. آنچه که تمدن‌ها را شکل می‌دهد انسان‌هایی هستند که از دانشی که وجود دارد و توسعه می‌دهند، تمدن خود را شکل می‌دهند.

رئیس دانشگاه تهران در ادامه تصریح کرد: امر باستان‌شناسی در کنار اینکه یک امر کاملا تخصصی است، وقتی به حوزه‌های دیگر متصل می‌شود می‌تواند دستاوردها و یافته‌های بسیار وسیعی را ارئه دهد. باستان‌شناسی از جمله محورهایی است که می‌تواند برای توسعه رشته‌های بین‌رشته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

نیلی احمدآبادی با تاکید بر نقش ایران در باستان‌شناسی جهان، اظهار کرد: ایران یکی از مناطقی است که بهشت باستان‌شناسان محسوب می‌شود و از معدود جاهایی است در دنیا که مورد توجه باستان‌شناسان است. ما در دانشگاه تهران به عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه ایران، باید فعال تر از آنچه تا کنون انجام داده‌ایم، عمل کنیم. مشارکت بین المللی در اجرای این همایش نشان می‌دهد که این فعالیت مورد توجه دنیا هم هست و یکی از پایه هایی که ما می‌توانیم برای توسعه فعالیت‌های بین دانشگاهی در سطح بین المللی انجام دهیم قطعا همین موضوع باستان‌شناسی است.

او با اشاره به محورهای اصلی برنامه سوم توسعه دانشگاه تهران، اضافه کرد: توسعه فعالیت‌های بین المللی یکی از سه محور اصلی برنامه‌های دانشگاه تهران است. این فعالیت در قالب کنفرانس‌های مشترک، تبادل استاد، تبادل دانشجو، دوره‌های آموزشی مشترک و پژوهش های مشترک است؛ زیرساخت‌های این کار تا حد زیادی فراهم شده است. شاید یکی از محدودیت‌ها ارائه برنامه‌های آموزشی صرفا به زبان فارسی است که دانشگاه تهران در جهت ارائه برنامه‌ها به زبان‌های غیر فارسی هم اقدام می‌کند و احتمالا در ترم آتی تعدادی از برنامه‌ها را به زبان غیر فارسی ارائه خواهیم کرد.

رئیس دانشگاه تهران در پایان سخنانش با اشاره به ظرفیت بالای دانشجویان، گفت: قطعا برگزاری همایش بین المللی باستان‌شناسان جوان توسط دانشجویان یکی از مزیت‌های درخشان این همایش است.

پیش از سخنان رئیس دانشگاه تهران دکتر مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران، ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان خارجی و داخلی همایش، از برپایی سومین همایش بین المللی باستان شناسان جوان توسط جمعی از دانشجویان نخبه دانشگاه تهران، ابراز خرسندی کرد و گفت: این همایش تا‌کنون 6 دوره است که به همت دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شده و همایش امسال سومین دوره‌ای است که به صورت بین المللی برگزار می‌شود. این همایش از دو نظر اهمیت دارد؛ نکته اول، موضوع همایش است. بحث باستان‌شناسی، بحث پرداختن به میراث فرهنگی ایران، پرداختن به تاریخ این تمدن بزرگ و غرورآفرین، بحث بسیار مهمی است.

او با ابراز تأسف از تاریخ‌ستیزی و تاریخ‌گریزی برخی از افراد، افزود: گاهی دیده می‌شود که افرادی از بین ما نسبت به این تمدن توجه کافی را نشان نمی‌دهند و به نوعی تاریخ‌ستیزی کرده و فکر می‌کنند با انکار بخشی از تاریخ، آن تاریخ به فراموشی سپرده می‌شود. تاریخ، تنها یک امر واقع شده در گذشته نیست، تاریخ به جهت تاثیری که بر تک‌تک لحظات زندگی ما می‌گذارد، همواره زنده است و به اشکال دیگری در زندگی معاصر نقش بازی می‌کند.

این استاد دانشگاه در ادامه عنوان کرد: در روزگاری که متاسفانه بعضی از کشورها در تلاش هستند که سابقه تاریخی درخشان که متعلق به تمدنی انسان‌ساز و صلح‌طلب است، به گونه‌ای دیگر معرفی کنند. در دوره‌ای که متاسفانه رسانه‌های گروهی برخی بنگاه‌های تبلیغاتی اهتمام دارند که ملت ایران را ملتی جنگ‌طلب معرفی کنند؛ پرداختن به سابقه تاریخی و میراث فرهنگی‌مان بیش از گذشته اهمیت دارد.

سرسنگی میراث فرهنگی و آنچه در حوزه باستان‌شناسی ایران وجود دارد را بخش عمده‌ای از هویت ملت ایران نامید و اضافه کرد: ما باید این هویت را گرامی بداریم. این هویت را با مسائل سیاسی عجین نکنیم. تاریخ یک کشور بسیار فرا‌تر ازدیدگاه‌ها و برخوردهای سیاسی گروه های سیاسی درون یک کشور است. اینکه بخواهیم بنا بر سیاستی مردم را از هویت خودشان محروم کنیم، نتیجه همان می‌شود که در خارج از کشور کسی این جسارت را پیدا کند که خلیج همیشه فارس را با نام دیگری بخواند. در واقع بخشی از این اتفاق به خود ما در درون کشور بازمی‌گردد.

معاون فرهنگی دانشگاه تهران با بیان این موضوع که ما معمولا با یک تأخیر فرهنگی روبه‌رو هستیم، گفت: به طور معمول ما می‌نشینیم اتفاقی رخ دهد و بعد در مقابل آن موضع‌گیری می‌کنیم. زمانی یک فیلم به ساحت رسول اکرم (ص) جسارت می کند و تازه مسئولان و هنرمندان ما متوجه می‌شوند که باید در این زمینه هم کار کنند و شروع می‌کنند به تقابل. تأخیر فرهنگی یک ملت را به تقلید فرهنگی وا می‌دارد. ما باید نسبت به داشته‌هایمان حساس باشیم، بعضی از کشورها در همسایگی ما دنبال ساختن تاریخ برای خود هستند: با تصاحب شعرای ایرانی، نشانه‌های معماری ایرانی، سازهای موسیقی ایرانی و ... و ما متاسفانه در یک موضع منفعلانه قرار داریم. امیدوارم ما در حوزه باستان‌شناسی و هویت فرهنگی خودمان فعلانه‌تر عمل کنیم.

این استاد دانشگاه اهمیت دیگر این همایش را در برگزاری آن توسط دانشجویان دانشگاه تهران دانست و تصریح کرد: ما بسیار مفتخریم که دانشجویان دانشگاه تهران به حدی از کمال علمی، فرهنگی و اجتماعی رسیده‌اند، که می‌توانند یک همایش بین المللی را با کیفیت و شکوه برگزار کنند. دانشگاه تهران به عنوان بزرگترین و معتبرترین دانشگاه کشور، منطقه و یکی از بزرگترین و معتبرترین دانشگاه‌های جهان این افتخار را دارد که به دانشجویان خود به صورت همه جانبه نگاه می‌کند.

درست است که مسائل آموزشی و پژوهشی در دانشگاه، اصل و اولویت ما است، اما پرورش ابعاد شخصیتی، ترویج مسئولیت‌پذیری اجتماعی و آماده‌کردن دانشجویان برای دوران بعد از تحصیل هم از وظایف و رسالت‌های مهم دانشگاه تهران است. شاید دانشگاه تهران جزو معدود دانشگاه‌هایی باشد که به بعد از فراغت از تحصیل دانشجویان نیز می‌اندیشد. برگزاری این همایش نشانگر پرورش همه جانبه ابعاد شخصیتی دانشجویان ما است. این دانشجویان پر تلاش و نخبه توانسته‌اند با فعالیت ثمربخش خود توجه بسیاری از محققان برجسته داخلی و خارجی را به این همایش جلب کنند.

در این مراسم، دکتر ابوالحسن امین مقدسی، رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دکتر موسی بهلولی، رئیس دانشگاه زابل، دکتر حکمت الله ملاصالحی، استاد برجسته باستان شناسی دانشگاه تهران و دکتر بهروز عمرانی، رئیس پژوهشکده باستان شناسی، نیز به سخنرانی پرداختند.

در پایان مراسم افتتاحیه، از کتاب‌های مجموعه مقالات همایش بین المللی باستان‌شناسان جوان سال 1394، باستان‌پژوه، در مسیر شاهراه و گل‌نبشته‌های باروی تخت جمشید، چکیده مقالات همایش باستان‌شناسان جوان سال 1396 با حضور اساتید مطرح باستان‌شناسی، رونمایی شد.