سفیر سابق ایران در یمن: همزمانی حمله عربستان به یمن و مذاکرات لوزان تصادفی نبود

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، سید علی‌اصغر قریشی در گفتگو با المانیتور همچنین تاکید کرده است که نباید گروه انصارالله را حوثی‌ها خطاب کرد، زیرا حوثی تنها نام فامیل عبدالملک الحوثی است.

متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:

المانیتور: مقامات آمریکا و عربستان انصارالله را به دریافت کمک و حمایت از ایران متهم می‌کنند. آیا این مسئله حقیقت دارد، اگر این‌طور است، نحوه این کمک‌ها و حمایت‌ها چگونه است؟

قریشی: حمایت از مستضعفان، افراد محروم و مظلوم همواره سیاست جمهوری اسلامی ایران و بر اساس قانون اساسی این کشور بوده است. در این سیاست تفاوتی میان سنی‌ها و شیعیان نیست. کمک به مردم مظلوم فلسطین در کنار حمایت از خیزش‌های کشورهای عربی علیه رژیم‌های دیکتاتور این کشورها در دوران بهار عربی موید این نکته است. انصارالله و به طور کلی مردم یمن مورد سرکوب رژیم‌های دیکتاتوری و فرماندهان فاسد نظامی قرار می‌گرفته‌اند و دولت عربستان نیز از این رژیم‌ها حمایت کرده است. در دوران جنگ‌های 2004 تا 2009 که رژیم سابق یمن به مردم صعده و زیدیه ظلم روا می‌داشت، عربستان از این رژیم حمایت و اختلافات مذهبی علیه زیدی‌ها را با حمایت از گروه‌های سلفی، تکفیری و مردمی از قبیل شیخ مقبل بن هادی الودیعی تحریک می‌کرد. من در دوران حضورم در یمن شاهد تبلیغات وسیع علیه شیعیان بودم که توسط دولت عربستان از طریق کمک به گروه‌های سلفی و تکفیری صورت می‌گرفت. چندین دهه است که عربستان به طور گسترده‌ای در زمینه دخالت در امور داخلی یمن فعالیت دارد. آنان علاوه بر این مردم یمن را علیه یکدیگر از طریق ایجاد اختلافات مذهبی تحریک می‌کنند. با وجود این مردم آگاه و شجاع یمن تحت تاثیر این اقدامات قرار نگرفته‌اند. بنابراین طبیعی است که انصارالله و زیدی‌ها انتظار حمایت و کمک ایران را داشته باشند.

المانیتور: آیا منظور شما این است که ایران در حال حاضر از آنان حمایت می‌کند.

قریشی: بله ایران از نظر سیاسی و معنوی به آنان کمک می‌کند.

المانیتور: به نظر شما اقدام ایران در ارسال کشتی حامل کمک‌های خود به جیبوتی گامی در جهت تسهیل مذاکرات صلح بود؟

قریشی: ایران با سازمان ملل همکاری کرده و قصد دارد به تسهیل روند مذاکرات کمک کند و همواره در این مسیر حرکت کرده است. به نظر من پهلوگیری کشتی در بندر جیبوتی با هدف کمک به مذاکرات صلح و کاهش تنش‌ها بوده است. شایان ذکر است که ایران به روند تصمیم گرفته‌شده توسط سازمان ملل در این زمینه پاسخ مثبت داد، نه خواسته عربستان.

المانیتور: ایران طرف‌های درگیر را به آتش‌بس دعوت کرده و همچنین پیشنهادی برای حل بحران داده است. چرا تهران تلاش نکرده موضوع را حل کند و به نتیجه برساند؟

قریشی: ابتدا من باید اشاره کنم که ایران تنها کشوری نیست که برای توقف حملات عربستان علیه مردم مظلوم یمن برنامه‌ریزی کرده است. علاوه بر این عربستان جنگ را به بهانه درخواست منصور هادی آغاز کرد و به بمباران مردم مظلوم اما مقاوم یمن ادامه می‌دهد. مردم یمن باید خود درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرند. در عین حال ایران یک طرح چهار گزینه‌ای را برای حل بحران ارائه کرده است که شامل آتش‌بس، کمک‌های بشردوستانه، گفتگوهای داخلی یمن و تشکیل یک دولت فراگیر است. بحران یمن ابعاد مختلفی دارد و سازمان ملل و بان‌کی‌مون، دبیرکل آن نیز تلاش‌هایی را برای پیدا کردن راه‌حل بحران انجام داده‌اند. میانجیگری‌هایی در حال انجام است و در کنار آن لازم است که همه طرف‌ها واقعیات را بپذیرند. وجود انصارالله و خواسته‌های مردم مظلوم زیدی از جمله این واقعیات است. در راه‌حل‌هایی که اکنون ارائه می‌شود، این واقعیات نادیده گرفته شده و در نتیجه این وضعیت به یک راه‌حل نهایی منجر نخواهد شد.

المانیتور: منافع ایران در یمن چیست؟

قریشی: ایران جز حمایت از مردم مظلوم و ارائه کمک‌های بشردوستانه هیچ منافع دیگری در یمن ندارد.

المانیتور: اما آیا این مسئله که ایران در سرتاسر یمن و در تنگه باب‌المندب نفوذ داشته باشد، اهمیتی ندارد؟

قریشی: ما هیچ منفعت اقتصادی در یمن نداریم. در واقع این چیزی نیست که ایران خواهان آن است. ما همواره در آنجا حضور داشته‌ایم و حضور ما به هزار سال قبل باز می‌گردد. ما در تنگه هرمز هیچ کاری که باعث نگرانی دیگران شود انجام نداده‌ایم و درباره باب‌المندب نیز همینطور. این تنها بخشی از سیاست بی‌اساس ایران‌هراسی است. روابط ایران و یمن ریشه‌های قدیمی به اندازه تاریخ دو کشور دارد. روابط دو طرف تنها منوط به بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران نبود. روابط ما با زیدی‌ها به قرن سوم بازمی‌گردد. در آن زمان ما یک سلسله زیدیه در ایران داشتیم، زمانی که موسس دولت زیدیه در یمن به ایران و شهر مدینه سفر کرد، و سپس به شهر صعده دعوت شد تا در آن یک حکومت تشکیل دهد.

المانیتور: یمن موضوع تنش میان ایران و عربستان بوده است، به حدی که رهبر ایران حتی در این‌باره مقامات عربستان را خطاب قرار داد. با وجود این پیش از این مسائل دیگری چون مسئله عراق و سوریه تا این حد باعث ایجاد تنش منطقه‌ای نشده بود. به نظر شما دلیل این امر چیست؟

قریشی: تنش‌ها میان ایران و عربستان در نخستین روزهای انقلاب اسلامی ایجاد شد. عربستانی‌ها از صدام حسین و جنگ تحمیلی وی علیه ایران حمایت کردند و در عین حال روابط با آن‌ها همواره دچار فراز و نشیب بوده است. اختلافات میان دو کشور تا حدی در دوران محمد خاتمی تا حدی کاهش پیدا کرد، حتی در آن زمان بین دو کشور یک قرارداد امنیتی نیز امضا شد. اما برای بیان دلیل اصلی که باعث برجسته شدن اختلافات شد، احتمالا می‌توان به حمله مستقیم عربستان به یمن اشاره کرد.

المانیتور: برخی از تحلیلگران ایرانی مدعی هستند که جنگ یمن با هدف تاثیرگذاری بر مذاکرات هسته‌ای ایران آغاز شد. نظر شما در این‌باره چیست؟

قریشی: همزمانی حمله عربستان به یمن با مذاکرات لوزان تنها یک امر تصادفی نبود.

المانیتور: چه عاملی باعث شده شما این نظریه را داشته باشید؟

قریشی: عربستان کاملا با مذاکرات هسته‌ای ایران مخالف است و تمایلی به دستیابی به توافق هسته‌ای ندارد. این مسئله به دلیل ادامه تحریم‌های ضد ایرانی است تا فشارها بر تهران همچنان ادامه پیدا کند. آنان در مذاکرات هسته‌ای دخالت می‌کنند و بذر نارضایتی خود در این زمینه را در آمریکا کاشته‌اند. حقیقت این است که آنان دوست ندارند این توافق به نتیجه برسد.

المانیتور: با توجه به تشدید تنش‌ها در هر لحظه، آیا امکان اعزام مشاوران نظامی به یمن از سوی ایران هست؟

قریشی: ایران نه نیازی به این کار دارد و نه تمایلی برای انجام آن، مردم یمن نیز نیازی به هیچ مشاور نظامی ندارند.

المانیتور: ریاض یاسین، وزیر دولت در تبعید یمن اشاره کرده است که بحران فقط در صورتی پایان خواهد یافت که انصارالله سلاح‌های خود را زمین بگذارد. خالد بحاح، نخست‌وزیر سابق نیز اعلام کرده است که تا زمانی که حوثی‌ها تعهد خود را به قطعنامه 2216 شورای امنیت سازمان ملل نشان ندهد، هیچ مذاکره‌ای برگزار نخواهد شد. به نظر شما حوثی‌ها با این مسئله موافقت خواهند کرد.

قریشی: این بیانیه‌ها در راستای همان مسئله‌ای هستند که من پیش از این به عنوان نادیده گرفتن واقعیات یمن اشاره کردم. انصارالله و زیدی‌ها واقعیاتی غیرقابل انکار در یمن هستند و من فکر می‌کنم بحران ریشه در این مسئله دارد، زیرا وزنه و قدرت واقعی انصارالله به هیچ وجه در نظر گرفته نشده است.

المانیتور: مهم‌ترین درخواست انصارالله که شما فکر می‌کنید نادیده گرفته شده است، چیست؟

قریشی: مشکل این است که عربستان و منصور هادی تمایلی به پذیرش انصارالله به عنوان یک واقعیت ندارند. انصارالله خواهان این است که بخشی از ساختار قدرت باشد. زیدی‌ها در 50 سال گذشته همواره تحت فشار بوده‌اند و علی عبدالله صالح شش جنگ را به آنان تحمیل کرد که منجر به شهادت حدود 18000 نفر در صعده شد. بنابراین آنان مجبور بودند که به صحنه بیایند و در صنعا قدرت را در دست گیرند تا از ظلم و ستم خلاصی یابند. با این شیوه دیگر هیچ کس دچار آسیب نخواهد شد.

المانیتور: به نظر شما عربستان نیروی زمینی خود را نیز به یمن گسیل خواهد کرد و اگر این‌طور شود، نتیجه چنین تصمیمی چه خواهد بود؟

قریشی: یمن برای هر کشوری که نیروی زمینی خود را به آن بفرستد، به یک باتلاق تبدیل خواهد شد. در روزهای اول جنگ یمن عربستان از ترکیه، پاکستان و مصر درخواست کرد در حمله زمینی در این کشور مشارکت داشته باشند، اما هیچ یک از این کشورها این مسئله را نپذیرفتند. مقامات این کشورها می‌دانستند که نتیجه چنین اقدامی چه خواهد بود، به ویژه برای مصر که در سال‌های 1962 تا 1970 سابقه دخالت نظامی در جنگ داخلی یمن را داشته است. در آن زمان جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهوری وقت مصر، 70 هزار نیروی نظامی این کشور را به یمن اعزام کرد، اما در تعیین سرنوشت این جنگ ناکام ماند. همه افراد و قبایل در یمن مسلح هستند و جنگ در این کشور به ویژه در مناطق کوهستانی شمال آن منجر به بروز تلفات سنگین برای این کشورها خواهد شد. در حال حاضر عربستان با مشکلات بسیاری به دلیل حضور افراد مسلح قبایل یمنی در مرزهای خود مواجه است، اما در شرایط کنونی این کشور تلاش کرده با حملات هوایی و تخریب زیرساخت‌های یمن این حملات را تلافی کند. با وجود این عربستان به هدف سیاسی و موفقیت سیاسی دست نیافته است، حتی با کمک حملات هوایی خود، و در عین حال قادر نخواهد بود فرد مورد نظر خود را به صنعا و یا عدن ببرد و او را در راس قدرت بنشاند.

المانیتور: در بحبوحه بحران یمن گروه‌های تروریستی همچون القاعده در حال قدرت گرفتن در این کشور هستند. به نظر شما یمن به سرنوشت سوریه دچار خواهد شد؟

قریشی: القاعده و گروه‌های تروریستی وابسته به داعش و انصارالشریعه از وضعیت متشنج در یمن که به دلیل حملات هوایی عربستان ایجاد شده است، به سود خود استفاده می‌کنند. اما وضعیت در یمن با سوریه متفاوت است.

المانیتور: به نظر شما احتمال ظهور یک گروه تروریستی مانند داعش که کنترل این کشور را در دست گیرد، وجود دارد؟

قریشی: در صورت تداوم حملات عربستان به یمن، روزنه و فرصتی برای القاعده و داعش و یا انصارالشریعه فراهم خواهد شد. چیزی که در شهر المکلا در حضرموت رخ داد، نمونه‌ای از این مسئله است. اما من معتقدم که یمن مانند سوریه نیست و گروه‌هایی مانند داعش قادر به تسخیر شهرهای بزرگ این کشور نخواهند بود.

المانیتور: در زمان بروز بحران یمن گزارش‌هایی مبنی بر میانجی‌گری‌های عمان و الجزایر میان طرف‌های درگیر منتشر شد، اما به نتیجه‌ای نرسید و سودمند نبود. به نظر شما علت آن چیست؟

قریشی: میانجی‌گری‌ها همچنان در حال انجام است، اما ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم این میانجی‌گری‌ها با وجود وضعیت پیچیده در یمن و حملات همه‌جانبه هوایی عربستان به نتیجه برسد. اگر عربستان و نمایندگان آن در یمن قصد داشته باشند با جنگ و حملات هوایی بحران را حل کنند، چنین اتفاقی نخواهد افتاد و آنان به هیچ یک از اهداف خود دست نخواهند یافت. امکان خروج انصارالله و زیدی‌ها از سیاست در یمن وجود ندارد، زیرا آنان در یمن و در میان مردم این کشور دارای ریشه هستند.

المانیتور: با توجه به تهدیدات ایران و عربستان علیه یکدیگر درباره موضوع یمن، به نظر شما احتمال رویارویی نظامی مستقیم بین این دو کشور وجود دارد؟

قریشی: ایران تاکنون هرگز عربستان را تهدید به حمله نظامی نکرده است و من درباره اینکه عربستان نیز این کار را کرده باشد، تردید دارم. اگر برخی از فرماندهان نظامی در ایران سخنانی را مطرح کرده‌اند، باید این مسئله را در نظر داشت که آنان سخنگوی جمهوری اسلامی نیستند. در واقع نه عربستان و نه ایران تمایلی به رویارویی نظامی مستقیم ندارند، زیرا این مسئله به سود هیچ یک از دو طرف نیست.

المانیتور: آیا امیدی به دستیابی به یک آتش‌بس دائمی و ایجاد یک دولت فراگیر در یمن هست؟

قریشی: به طور قطع جنگ‌ها برای ابد ادامه نخواهند یافت. انصارالله همان‌طور که خود این گروه نیز اعلام کرده است، آماده آغاز مذاکرات و گفت‌وگوهای داخلی در یمن تحت نظارت سازمان ملل هست. مذاکرات احتمالا در ژنو و یا صنعا آغاز خواهد شد و احتمال دارد به تعیین چارچوبی برای ایجاد یک دولت فراگیر منجر شود، به شرط آنکه طرف مقابل نیز آمادگی خود برای مذاکرات را نشان دهد. ایران نیز پیشنهادهای خود در این زمینه را ارائه کرده و همواره از مذاکرات میان گروه‌های داخلی ‌یمنی حمایت کرده است.