آمانو به دنبال پارچین دوم است؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شب گذشته درحالی وارد ایران شد که اگرچه به نظر می رسد سفر او عادی و مشابه دیگر سفرهایش به تهران است، اما دست کم می توان گفت که این سفر عادی در شرایطی خاص انجام می شود.

1- در اطلاعیه آژانس درباره این سفر آمده: «آمانو در دیدار با مقامات ایران به چگونگی بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران و نظارت بر توافق اتمی» خواهد پرداخت. طی حدود دو سال که از اجرای برجام می گذرد آژانس در هفت گزارش خود که نتیجه بازرسی های شدید این نهاد از تاسیسات هسته ای ایران است، تایید کرده که تهران به برجام پایبند بوده است. بنابراین عبارت «چگونگی بازرسی ها» که در اطلاعیه سفر آمانو آمده احتمالا به بازرسی های متعارف این نهاد ارتباطی ندارد. چه این که به تصریح خود آمانو این بازرسی ها کماکان با همکاری ایران ادامه دارد. به نظر می رسد منظور آژانس از چگونگی بازرسی ها، پرداختن به وجه دیگری از بازرسی هاست که طی سه ماه اخیر مورد تاکید مقامات آمریکایی و حتی خود آمانو بوده است؛ یعنی بازدید از مراکز نظامی ایران. در همین مدت نیز آمانو دست کم سه مرتبه تاکید کرده که «دسترسی های آژانس در برجام شامل تاسیسات نظامی نیز می شود». موضوعی که از سوی ایران رد شده و براساس توافق هسته ای و شرایط پروتکل الحاقی در توجه به مصالح امنیت ملی کشورها نیز ادعای دقیقی نیست.

2- بحث بازرسی از مراکز نظامی ایران یکی از موضوعات اصلی است که مقامات آمریکا از جمله دونالد ترامپ طی هفته های اخیر بارها بر آن تاکید کرده اند. حتی تابستان گذشته نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل به وین رفت و با آمانو درباره این موضوع گفت و گو کرد.این موضوع از زمانی به سرخط اظهارات مقامات آمریکایی تبدیل شد که دو اندیشکده مطرح آمریکایی به ادبیات سازی درباره این موضوع پرداختند. جایی که «اولی هاینونن» معاون سابق آژانس و تحلیل بنیاد دفاع از دموکراسی (FDD) و «دیوید آلبرایت» مدیر موسسه موسوم به «علوم و امنیت بین الملل» و بازرس سابق آژانس با پیش کشیدن موضوع بازرسی ها از ایران، خواستار توسعه بازرسی های آژانس به تاسیسات نظامی ایران شدند . به خصوص این که «بنیاد دفاع از دموکراسی» که در تحلیل و رویکرد، یک موسسه راستگرای آمریکایی محسوب می شود نیز در تحلیل ماه های اخیر خود بارها بر لزوم ورود آژانس به بازرسی از تاسیسات نظامی ایران تاکید کرده است. بنیاد و موسسه ای که یکی در طراحی چارچوب فشارهای هسته ای به ایران در دهه گذشته و مذاکرات منجر به برجام و دیگری در طراحی ساختار تحریم های شدید علیه کشورمان نقش های برجسته ای داشته اند. نهادهایی که مدیران و کارشناسان آن ها لابی ها و کانال های موثری در آژانس بین المللی انرژی اتمی دارند و از این کانال ها طی 15 سال اخیر علیه ایران استفاده کرده اند.جالب این جاست که بنیاد موسوم به دفاع از دموکراسی طراح اصلی سیاست های ترامپ علیه ایران است.

3- با توجه به فضاسازی های اخیر علیه ایران، یکی ازموضوعاتی که امروز آمانو در تهران دنبال خواهد کرد بازکردن پای آژانس به بند «T» خواهد بود؛ یعنی ورود بازرسان آژانس به نظارت مداوم بر فعالیت‌ها و تجهیزاتی که هم در حوزه هسته ای و هم در فعالیت‌های معمول نظامی کاربرد دارند. موضوعی که اولین بار توسط دیوید آلبرایت مطرح شد و آسوشیتدپرس و رویترز روی آن فضاسازی رسانه ای کردند و حتی آمانو نیز درباره آن گفت که آژانس در این بحث دسترسی کامل ندارد. به بیان خیلی ساده آمریکایی ها می خواهند بازرسان آژانس همان گونه که به نطنز یا فردو و ... می روند بر تجهیزات با کاربردهای دوگانه نیز در هر مکانی که در ایران باشد (ولو پادگان ها و تاسیسات فنی نظامی ایران) نظارت داشته باشند.

4- مقامات آمریکایی می گویند «نظام راستی آزمایی توافق هسته ای باید تغییر کند». براساس همین منطق آمریکایی، ترامپ از تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای سر باز زده و خواستار بازرسی از اماکن نظامی ایران شده است. اگر این فشارها را کنار این جمله آمانو بگذاریم که در مارس 2017 در دیدار ترامپ گفته بود: «اگر آمریکا پول ندهد، بازرسی‌ها از ایران با مشکل روبه رو می‌شود»، نتیجه منطقی این است که به شدت باید مراقب سیاسی شدن رفتار آژانس در قبال ایران بود. این نهاد در 12 سال فشارهسته ای به ایران سابقه خوبی ندارد اما در دو سالی که برجام اجرا می شود با تدوین دقیقی که در برجام انجام شده، آژانس صرفا به یک ناظر فنی تبدیل شده بود که باید گزارش های فنی و کمی از اجرای برجام بدهد و نه کیفی. رویکردی که سابقه آژانس و به خصوص رویکرد آمانو ثابت کرده، با فشار آمریکا به طور حتم سیاست زده می شود و ظرفیت آن را دارد که مجدد به اهرمی برای فشار به ایران تبدیل شود.

در این شرایط پیامی که آمانو امروز در مذاکرات خود با مقامات ارشد کشورمان دریافت خواهد کرد مهم است. این پیام باید یک پیام صریح، مبتنی بر منافع ملی و امنیت کشور بدون ذره ای واهمه از تهدیدها باشد. به نحوی که برای آژانس مشخص شود ایران به هیچ وجه در حوزه بازرسی از مراکز نظامی که مستقیما به امنیت کشور مربوط است حاضر به ذره ای عقب نشینی نیست و آژانس نباید به دنبال زمینه چینی برای دست و پا کردن یک پارچین دیگر باشد.

منبع: خراسان