کدام استان دارنده بیشترین تعداد خودکشی است؟
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، نوشتن از بعضی موضوعات و آسیب‌های اجتماعی به‌رغم شیوع زیاد و وقوع چندلحظه‌ای آنها، نیازمند تفکر و تعمق بسیار است. خودکشی از آن دست آسیب‌های اجتماعی است که به‌عنوان آخرین رفتار و واکنش فردی نسبت به سلسله‌ای از آسیب‌ها و فشارهای درونی یا بیرونی بروز می‌کند و نه‌تنها خود فعل خودکشی بلکه تبعات ناشی از آن برای سایرین نیز واکنش‌برانگیز و تاثیرگذار است.
خودکشی از نگاه جامعه‌شناختی
امیل دورکیم، به‌عنوان جامعه‌شناسی که در زمینه خودکشی مطالعاتی داشته و کتابی را با این عنوان به چاپ رسانده است، عقیده دارد نیرویی که تعیین‌کننده خودکشی است، نیرویی روانشناختی نیست؛ بلکه اجتماعی است. خودکشی عبارت است از هر نوع مرگی که نتیجه مستقیم یا نامستقیم کردار مثبت یا منفی خود قربانی است که شخصا می‌دانسته است که باید به همین نتیجه برسد. کردار مثبت مثل اینکه انسان یک گلوله در شقیقه خود خالی کند و کردار منفی مانند اینکه انسان خانه‌ای را که در آتش شعله‌ور است ترک نکند.
انواع خودکشی
در اندیشه دورکیم خودکشی انواعی نیز دارد. خودکشی خودپرستانه، خودکشی دیگردوستانه، خودکشی ناشی از نابسامانی اجتماعی و خودکشی جبری که بعدها توسط عده‌ای دیگر از اندیشمندان به دسته‌بندی قبلی اضافه شد. در تعریف مختصر هریک از این نوع خودکشی‌ها باید عنوان کرد که خودکشی خودپرستانه وقتی اتفاق می‌افتد که احساس گسست ارتباطی یا به نوعی ضعف رابطه بین فرد و جامعه در شخص ایجاد شود و فشارهای اجتماعی نتواند او را از عمل فردی و انتخاب گزینه خودکشی منصرف کند. خودکشی دیگردوستانه هم آن زمان به وقوع می‌پیوندد که فرد یک وظیفه اخلاق عمیقی را در خود حس می‌کند که باید خودش را فدای دیگران یا یک هدف جمعی کند که این حس ناشی از یک همبستگی و انسجام درونی در یک جامعه است. در این نوع خودکشی برعکس خودکشی خودپرستانه انگیزه‌های فردی و شخصی توان مقابله با روحیه جمعی و اعتقاد فداشدن برای هدف جمعی را ندارد.
نوع سوم خودکشی از نظر دورکیم، مهم‌ترین علت خودکشی نسبت به سایر عوامل است. این اهمیت از آن جهت است که نابسامانی‌های اجتماعی زاییده و خصیصه جامعه جدید و امروزی است. از نظر وی، نابسامانی‌های ناشی از مشکلات اقتصادی، فرهنگی، معیشتی، شغلی، طلاق‌ها و... که در جامعه کنونی وجود دارد، همگی باعث روی آوردن فرد به پدیده خودکشی می‌شود. دورکیم با توجه به مقوله طلاق بیان می‌کند که یک مرد در زندگی زناشویی در یک قالب نظم‌پذیری و هماهنگی تعریف می‌شود که با گسست این رابطه زناشویی و برهم خوردن آن نظم و هماهنگی نوعی آشفتگی بر زندگی مرد حاکم می‌شود که در کنار سایر علل همچون عدم‌انگیزه کافی برای ادامه زندگی او را به سمت انتخاب خودکشی به‌عنوان تنها راه برون‌رفت از شرایط فعلی سوق می‌دهد.
خودکشی جبری نیز به‌عنوان نوع چهارم این پدیده بعدها توسط برخی از اندیشمندان به سایر خودکشی‌ها اضافه شد. در این نوع خودکشی فرد در واکنش به نظم و نظامات شدید اجتماعی و قانونی و عدم جامعه‌پذیری و خفقان موجود در جامعه روی به این اقدام می‌آورد.
با بیان انواع خودکشی از نظر امیل دورکیم ذکر این نکته هم ضروری است که همواره انتقادات جدی‌ای به نظریات وی از سوی سایر اندیشمندان وارد بوده است، اما همچنان باید گفت یکی از قابل‌اتکا‌ترین دانسته‌ها و اندیشه‌ها در زمینه مطالعات مربوط به موضوع خودکشی همین انواعی است که دورکیم معرفی کرده است.
ایلام، دارنده بیشترین تعداد خودکشی در ایران
با گذر از گفته‌های جامعه‌شناختی و با یک نگاه آماری به پراکندگی میزان خودکشی در ایران، نیمه غربی کشور دارای بیشترین تعداد خودکشی در میان مناطق مختلف بوده است که با توجه به همین نکته ایلام با 706 مورد خودکشی بیشترین تعداد خودکشی را در سال 95 در میان سایر استانها دارا بوده است.
با توجه به همین آمار و اطلاعات نیاز به تعمق و تفکر و البته توجه کارآمد به این موضوع و تحلیل و تشریح علل ایجاد چنین سطح بالایی از اقدام به خودکشی در این استانها احساس می‌شود. براساس اطلاعات موجود، استان ایلام از استان‌هایی است که دارای تعداد زیادی افراد تحصیلکرده و در عین حال از استان‌های دارای تعداد بالای جمعیت بیکار است که بخش زیادی از این موضوع ناشی از بی‌توجهی مسئولان و عدم برنامه‌ریزی صحیح در دو جهت، اول بازسازی ویرانی بسیاری از صنایع بعد از سال‌های جنگ و دوم توجه و بازشناسی ظرفیت‌ها در جهت بهره‌وری صحیح از آنها در جهت رشد و توسعه استان و کاهش کمبودهاست.
با یک خوانش دوباره پاراگراف‌های ابتدایی و بررسی دوباره انواع خودکشی، نابسامانی‌های اجتماعی می‌تواند اصلی‌ترین علت گرایش جوانان به خودکشی در این استانها باشد. در همین رابطه سیدکاظم ملکوتی، رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران با بازشماری علل مختلف آمار بالای خودکشی در استان‌های غربی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «بهداشت روانی، مشکلات اقتصادی و معیشتی، تفاوت‌های فرهنگی، معضلات اجتماعی و شرایط اقلیمی علل اصلی تمایل و بروز پدیده خودکشی در میان جوانان این استانها است و به همین دلیل هرساله طبق آمار موجود در وزارت بهداشت این استانها بیشترین گرایش به خودکشی را در کشور دارند.»
ملکوتی در ادامه به تشریح هر یک از علت‌های بروز خودکشی در میان جوانان این استانها پرداخت و افزود: «حد استاندارد وجود بیماری افسردگی در کشور 18 درصد است، در حالی که این حد در استان ایلام به تنهایی 20 درصد است که نشان‌دهنده وخامت اوضاع بیماری افسردگی در این استان است. حال با توجه به این نکته که افسردگی خود 6 درصد احتمال بروز خودکشی را افزایش می‌دهد، وجود آمار بالا در ارتباط با خودکشی در این استانها دور از انتظار نیست. سوای این موضوع، رفتار‌های تکانشی و پرخاشگرانه که خود ناشی از کمبودها و مشکلات مختلف اقتصادی و معیشتی در جامعه همچون تعداد بالای جمعیت بیکار و درگیر با معضلات معیشتی است، عامل تاثیرگذارتری در جهت سوق یافتن جوانان به سمت خودکشی به شمار می‌رود، چراکه طبق آمار موجود بیکاری دو برابر احتمال خودکشی را افزایش می‌دهد. به نظر من این مشکلات، ایرادات غیرقابل حل و دور از دسترسی نیستند و با کمی برنامه‌ریزی و توجهات مسئولان می‌تواند به راحتی باعث کاهش رشد خودکشی در بین جوانان شود.»
علل گرایش به خودکشی
رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران اختلافات بین نسلی را از سنخ آسیب‌های فرهنگی موجود در این استانها دانست و خاطرنشان کرد: «به مدد گستردگی رسانه‌ها و آشنایی بیشتر جوانان با فرهنگ‌ها و گزاره‌های جدید اجتماعی اختلاف آنها با نسل‌های قبل‌تر و به‌طور مشخص پدر و مادر‌ها بیشتر و موجب بروز اختلافات گوناگون بین آنها می‌شود و این موضوع خود می‌تواند به تنهایی یا در کنار سایر علل مشوق افراد برای امر خودکشی باشد. نبود فضای آزاد تعاملی بین جوانان با جنس مخالف، سختگیری‌های سنتی و فرهنگی و آداب روستایی و قدیمی نیز در کنار این موضوع از سایر علل فرهنگی و البته اجتماعی گرایش به خودکشی است.»
ملکی با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت و جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی گفت: «در برنامه‌ریزی‌های وزارتخانه همواره پرداختن به استان‌های غربی اولویت دارد و در جهت بررسی‌های صورت‌گرفته هم این گونه بوده که شخصی که اقدام به خودکشی کرده، بلافاصله به اورژانس منتقل می‌شود، ماموران و کارشناسان با شناسایی این افراد به بررسی و تحلیل علل گرایش آنها به این اقدام می‌پردازند، چراکه احتمال انجام دوباره خودکشی در فردی که یکبار این کار را کرده، نزدیک به 30 برابر بیشتر از سایرین است و از این جهت مطالعه و دخالت‌های بیرونی جهت کنترل و درمان روحی آنها بسیار حائز اهمیت است.»
خودکشی راهی برای فرار از مشکلات
سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی نیز در ارتباط با آمار بالای خودکشی در استان‌های غربی کشور به «فرهیختگان» گفت: «سالیان سال است که هرگاه خبری از خودکشی منتشر می‌شود، نام ایلام و کرمانشاه و سایر استان‌های غربی کشور به ذهن متبادر می‌شود. این موضوع ابتدا به خاطر این است که مردمان این استانها همواره در جهت فرار از مشکلات و شکست‌ها این راه را بر سایر اقدامات ترجیح می‌دادند. برای مثال، سال‌ها این اتفاق بین آنها رایج بوده که خودکشی را بر طلاق گرفتن مقدم می‌دانستند و به این کار گرایش بیشتری داشتند.»
وی در ادامه با اشاره به این نکته که در آسیب‌شناسی و مطالعات اجتماعی نمی‌توان با قطعیت از تاثیرات یک گزاره به‌عنوان گزاره اصلی سخن گفت، افزود: «در بررسی آسیب‌های اجتماعی همواره یک زنجیره از عوامل تاثیرگذار بوده‌اند و نمی‌توان گفت یکی بر سایرین مقدم‌تر است، اما با این حال بعضی عوامل علاوه‌بر تاثیرگذاری، تشدید‌کننده و ترغیب‌کننده به این اعمال و ناهنجاری‌ها هستند.»
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی با بیان اینکه استان‌های غربی و در راس آنها ایلام با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند، خاطرنشان کرد: «مشکلات و آسیب‌های متعدد روانی که ناشی از عدم توجه مسئولان و سیاستگذاران استانی است، مشکلات و آسیب‌های بسیار اقتصادی و معیشتی و محرومیت بالا در این استان یکی از عوامل تاثیرگذار و تشدید‌کننده گرایش افراد به‌خصوص جوانان به پدیده خودکشی است.»
موسوی‌چلک همچنین با اشاره به بی‌توجهی مسئولان استانی به موضوعاتی همچون خودکشی ادامه داد: «نگاه بیرونی و خارج از این استانها به مقوله خودکشی و آسیب‌های اجتماعی بسیار جدی‌تر از نگاه مسئولان استانی به این آسیب‌هاست و متاسفانه باید گفت این دست از اقدامات، یعنی خودکشی و... برای مسئولان این استان امری عادی تلقی می‌شود و از اولویت‌های آنها در جهت سیاستگذاری‌های تقابلانه و کاهش آنها نیست.»
هنوز به این موضوع فکر نکرده‌ام!
قاسم سلیمانی دشتکی استاندار ایلام در واکنش به آمار بالای خودکشی در این استان در گفت‌وگو با «فرهیختگان»، گفت: «هنوز به این موضوع فکر نکرده ام و هروقت که زمان و موقعیت مناسب ایجاد شد به بررسی این موضوع خواهم پرداخت و پاسخگو خواهم بود.»
سلیمانی در جواب به این سوال که آمار بالای خودکشی فقط برای این چند هفته نیست و به گفته استاندار قبلی ایلام بیشترین میزان خودکشی در کشور را دارد و نظر شما در این رابطه چیست، نیز خاطر نشان کرد: «من هنوز به این موضوع ورود نکرده ام و اطلاعی ندارم؛ ضمن اینکه این روزها درگیر مقدمات و دریافت بودجه برای مراسم اربعین هستم!»
با بیان جنبه‌ها و علل مختلف اقدام به خودکشی از منظر جامعه‌شناسان و کارشناسان این حوزه کمبودها و نابسامانی‌های اجتماعی همچون بیکاری و فقر بالاترین میزان تاثیرگذاری در افراد برای حرکت به سمت اقداماتی همچون خودکشی بوده است و سهل‌گیری‌ها و عدم توجهات کافی سیاستگذاران و برنامه‌ریزان در سطح کلان این کمبودها را تشدید می‌کند و با این رویه آمار‌ها نه‌تنها تغییری نخواهد کرد، بلکه هرساله باید منتظر افزایش آنها نیز باشیم.»
منبع: فرهیختگان
انتهای پیام/