کیفیت فدای رشد کمی جذب دانشجو در موسسات غیرانتفاعی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-مسعود کیخا، مسئولان وزارت علوم در سال‌های اخیر همواره از رشد کمی در آموزش عالی و جذب بی‌برنامه دانشجو انتقاد کرده‌ و آن را به ضرر آموزش عالی می‌دانستند و سیاست وزارت علوم را نه رشد کمّی، بلکه رشد کیفی در دانشگاه‌ها و آن هم در تحصیلات تکمیلی معرفی کرده‌اند.

از آن زمان تاکنون علی‌رغم تاکید بسیاری از مسئولان و نمایندگان مجلس بر اینکه وزارت علوم در قبال دانشگاه‌ها سیاستی تبعیضی را در پیش گرفته است، اما مسئولان مربوطه در وزارت علوم با انکار این گفته‌ها بازهم بر رشد کیفی در تمام دانشگاه‌ها تاکید می‌کردند، می‌گفتند باید به تحصیلات تکمیلی توجه ویژه شود، بحث کیفیت موضوعی جدی است، ما هرچند به کمیت خوب پرداخته‌ایم اما کیفیت مورد اغفال واقع شده است.

اما ظاهرا سیاست وزارت علوم هنوز هم درباره همه دانشگاه‌ها یکسان نیست. در دانشگاه پیام‌نور و موسسات غیرانتفاعی وضعیتی نامناسب در تعداد دانشجو مشاهده می‌شود. اگر به گذشته برگردیم می‌بینیم به عنوان نمونه سال ٨٥ دانشگاه پیام‌نور ٦٨٠ هزار دانشجو دارد و در فاصله یک سال این تعداد به بیش از یک میلیون نفر می‌رسد.

مسئله‌ای که مطمئنا از عدم وجود برنامه مدون و مطالعه شده برای جذب دانشجو، عدم نظارت دقیق و صدور مجوزهای میلی برای جذب دانشجو و کسب درآمد برای برخی از افراد ناشی می‌شود.

موسسات غیرانتفاعی برای تامین نیازهای مالی خود به شهریه دانشجویان وابسته اند و اگر با کمبود دانشجو مواجه شوند با ورشکستگی روبه‌رو شده و در آخر از فعالیت باز خواهند ایستاد. از همین رو مسئولان مربوطه علی‌رغم اینکه این موسسات زیرساخت‌های لازم، هیات علمی و برخی از آنها امکانات ضروری برای جذب دانشجو را دارا نیستند، به آنها مجوز می‌دهند تا ورشکسته نشوند.

نبود یک برنامه‌ریزی صحیح، عدم پشتیبانی، حمایت و هدایت از این موسسات زیر‌نظر قوانین و مقررات شفاف، موجب آسیب‌پذیری جوانان شده و در نتیجه از عمر دانشجویان بدون اینکه به معنای واقعی بتوانند دانشجو بپرورانند، هدر می‌دهند.

دانشگاه‌های غیرانتفاعی با کمبود هیات علمی مواجه هستند و نسبت استاد به دانشجو متناسب با استاندارد اعلام شده وزارت علوم نیست. استانداردی که وزارت علوم برای نسبت استاد به دانشجو برای دانشگاه‌هایی که شهریه دریافت می‌کنند مثل دانشگاه‌های غیرانتفاعی در نظر گرفته 1 به 40 است اما نسبت فعلی استاد به دانشجو در این دانشگاه‌ها 1 به 70 و حتی بالاتر از این است.

با بررسی نگاه مسئولان وزارت علوم به رشد کمّی و انتقاد از آن، انتظار می‌رفت حداقل در دانشگاه‌های تابعه این وزارت‌خانه که تصمیم‌گیر مستقیم خود آنها هستند، این سیاست اجرایی شود، اما با بررسی دفترچه راهنمای انتخاب رشته تکمیل ظرفیت مقطع کارشناسی ارشد امسال و ظرفیت‌هایی که برای دانشگاه‌ها در نظر گرفته شده به تناقض در گفتار و رفتار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پی می‌بریم.

در دفترچه انتخاب رشته تکمیل ظرفیت آزمون ارشد امسال، رشد جذب دانشجو در دانشگاه پیام‌نور و موسسات غیرانتفاعی بیش از دوره دیگری است. سازمان سنجش آموزش کشور پذیرش دانشگاه‌ها در 6 گروه علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی، دامپزشکی و هنر را در مرحله تکمیل ظرفیت آزمون ارشد 87هزار و 689 دانشجو اعلام کرده است.

با بررسی دفترچه انتخاب رشته متوجه می‌شویم که اعلام تکمیل ظرفیت در این آزمون بیشتر برای دانشگاه‌های پیام‌نور و غیرانتفاعی بوده است به طوری که ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ پیام‌نور و غیر‌انتفاعی در گروه علوم انسانی 40هزار و 398 نفر، در گروه علوم پایه 5هزار و 721 نفر، در گروه فنی و مهندسی 11 هزار و 993 نفر، در گروه کشاورزی 357 نفر، در گروه دامپزشکی 93نفر و در گروه هنر 2 هزار و 900 نفر اعلام شده است.

در مجموع از 87 هزار ظرفیت پذیرش این مرحله 61 هزار و 462 نفر را این دو مرکز خواهان هستند، یعنی بیش از 70 درصد ظرفیت اعلام شده فقط به این دو دانشگاه (پیام‌نور و غیر‌انتفاعی) اختصاص دارد. این در حالی است که از 26 هزار ظرفیت باقی‌مانده هم بیش از 15 هزار دانشجو برای پردیس‌ها خودگردان و نوبت دوم دانشگاه‌ها درخواست شده است.

این آمار و ارقام و جذب دانشجو در این دانشگاه‌ها که هنوز از کمبود امکانات به ویژه موسسات غیرانتفاعی که در سال‌های اخیر بدون هیچ نظارتی به صورت قارچ‌گونه رشد یافته‌اند، سوالات زیادی را در ذهن مطرح می‌کند که آیا بهتر نیست وزارت علوم، سیاست تبعیضی را کنار گذاشته و این‌بار نه در گفتار بلکه در عمل با وضعیت آموزشی آن هم در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در این دانشگاه‌ها برخورد جدی کند یا شاید بهتر باشد گزارش این دانشگاه‌ها در اسرع وقت به شورای عالی انقلاب فرهنگی داده شود و وضعیت آموزشی آنها بررسی و برای انتخاب مسیر صحیح و آینده دانشجویان این ممکلت تصمیم‌گیری مناسبی صورت گیرد.