موزه مقدم و سیر و تحول صنعت سفال و کاشی ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، گفته می‌شود که خانه مقدم متعلق به یکی از درباریان دوره قاجار به نام محمدتقی‌خان احتساب‌الملک ـ بوده که بعدها به محسن مقدم، استاد باستان‌شناسی دانشگاه تهران می‌رسد. وی علاوه بر اینکه جایگاه علمی‌ قابل توجهی داشته نشان دانشگاه تهران را با الهام از تاریخ و فرهنگ کهن ایران طراحی کرده و به عنوان اولین ایرانی نشان لژیون دو نور با درجهٔ «اوفیسیه» را از طرف شارل دو گل رئیس‌جمهور فرانسه دریافت کرده است.

محسن مقدم و همسرش «سلما» که از جمله میراث‌‌‌‌دوستان دوره قاجار بودند، در کنار فعالیت‌های علمی، آثار و اشیای فراوانی از کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی ـ تاریخی جمع‌آوری کرده‌اند و در بخش‌های مختلف خانه قرار داده‌اند. از جمله وسایلی که توجه هر بازدیدکننده را به خود جلب می‌کند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی است که شاید در کمتر موزه‌ای بتوان آنها را به صورت یکجا دید.

موزه مقدم با مساحتی برابر با ۲۱۱۷ مترمربع سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری دارد.

در حیاط بیرونی عمارت اتاق پیشخوانی وجود دارد که در زمان حیات محسن مقدم به عنوان اتاق جانبی سالن پذیرایی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. همچنین اتاق پذیرایی نیز محل کار، فعالیت‌های علمی و پذیرایی از مهمانان بوده است.

در زیرزمین این موزه حوض‌خانه‌ای به چشم می‌خورد که در دوره مظفری(۱۳۲۴–۱۳۱۳ ه‍. ق) همزمان با احداث خانه توسط احتساب الملک ـ پدر محسن مقدم ـ بنا شده است. تزئینات دیوارهای حوض‌خانه ـ توسط محسن مقدم ـ از کاشی و قطعات ظروف سفالین برگرفته از آثاری نفیس متعلق به سده‌های چهارم تا سیزدهم ه‍.ق است که سیر و تحول صنعت سفال و کاشی ایران را به نمایش می‌گذارد.

جدای از کتابخانه که تاکید و نشانه‌ای بر جایگاه و اهمیت مطالعه در این خانواده بوده، این خانه قاجاری ساختمان اربابی دارد که در سال ۱۳۴۵ ه‍.ش به شکل قلعه‌های قرون وسطایی ساخته شده است.

در کنار گلخانه‌ای که با کاشی‌هایی به طرح گل و گیاه تزیین شده، ایوان قاجاری با کاشی‌هایی از دوران زندیه و قاجار در نگاه هر گردشگر، هنر ایرانی اسلامی را به رخ می‌کشد.

در بخش بیرونی خانه مقدم حوضی وجود دارد که به تعبیر برخی از هنرمندان با الهام از باغ‌های ژاپنی ساخته شده است. در بخش اندرونی ساختمان نیز گچبری‌های اتاق قاجار، اتاقی که وسایل محسن مقدم و همسرش درآن قرار گرفته و دیواری که با طاقنمای زیبایش کاشی‌ها و ظروف قاجاری را در خود جای داده است.

محسن مقدم در سال 1366 دارفانی را وداع گفت و پس از مرگِ همسر ایشان در سال1369 تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت. این خانه زیبا در ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۹۲۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

پیشنهاد می‌شود که در صورتی که به میدان امام خمینی رفتید از خاه موزه مقدم که در خیابان خیابان شیخ هادی واقع شده دیدن کنید.