خروج آمریکا از برجام، باعث وخیم‌ترشدن اوضاع امنیتی خاورمیانه می‌شود
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، برجام یک دستاورد مهم بین‌المللی است و سخنان و اقدام‌های دونالد ترامپ علیه آن، نه تنها موجب نابودی این توافق بین‌المللی نمی‌شود بلکه باعث وخیم‌تر شدن اوضاع امنیتی خاورمیانه و حتی بالا گرفتن تنش‌ها در دیگر نقاط جهان می‌شود.
در طول چند ماه اخیر، نگرانی‌ها پیرامون آینده برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، که از آن با عنوان توافق هسته‌ای ایران هم یاد می‌شود، افزایش پیدا کرده است. هم اکنون بحث درباره آینده برجام، نه تنها در محافل سیاسی واشنگتن بلکه در میان کارشناسان و ناظران برجام هم در جریان است.
علت این امر، سخنان دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده درباره برجام و افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره تایید نشدن برجام از سوی او و واگذاری تعیین سرنوشت آن به کنگره بوده است. برای مثال، دونالد ترامپ برجام را یک توافق بد و شرم‌آور توصیف کرده است. او همچنین در سخنرانی اخیر خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ایران را یک دولت سرکش، خواند. در این میان، یادآوری چند موضوع مهم ضروری است.
نخست، دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، بارها حمایت خود را از برجام، اعلام کرده‌اند. روسیه به صراحت امکان لغو توافق هسته‌ای ایران را رد کرده است. به همین ترتیب، چین، دیگر عضو دائم شورای امنیت، از موافقان برجام است. بازیگران اروپایی هم، از موافقان توافق هسته‌ای ایران هستند و مایل نیستند این توافق، زیر سوال برود.
از سوی دیگر، منتقدان برجام بر این باورند که احتمالا در آینده، توافق هسته‌ای ایران مورد تهدید قرار خواهد گرفت. به ویژه اگر دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از تایید دوباره برجام خودداری کند. به عبارت دیگر، اگر توافق هسته‌ای ایران، از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا تایید نشود، احتمال وضع تحریم‌های شدید علیه ایران، افزایش خواهد یافت.
دوم، بازگشایی مجدد پرونده برجام ممکن است دلیلی منطقی به ایرانی‌ها بدهد که آنها هم وضع موجود را به چالش بکشند. منتقدان توافق هسته‌ای ایران، از پیامدهای احتمالی لغو این توافق، برآورد درستی ندارند. زیر پا گذاشته شدن برجام موجب تقویت سیاست‌های ضد آمریکایی و ناسیونالسیم افراطی در ایران می‌شود.
سوم، با توجه به تنش‌های بسیاری که هم اکنون در شبه‌جزیره کره دیده می‌شود، زیر پا گذاشته شدن برجام از سوی آمریکا، موجب تشدید معضلات سیاست خارجی آمریکا خواهد شد و احتمال رخ دادن یک درگیری منطقه‌ای را افزایش می‌دهد. در حال حاضر خاورمیانه با چالش‌های امنیتی بسیاری روبروست و به یک معضل تازه، نیازی ندارد.
آمریکا با توجه به اوضاع آشفته عراق، سوریه و لیبی، در جایگاهی قرار ندارد که خود را در مناقشه‌های چند وجهی جدیدی در منطقه خاورمیانه، درگیر کند. کشمش میان عربستان سعودی و شماری از کشورهای عربی با قطر و همچنین بحران یمن را هم به دیگر معضلات خاورمیانه اضافه کنید.
چهارم، پا پس کشیدن آمریکا از برجام ممکن است تلاش‌های دیپلماتیک دیگر اعضای گروه 1+5 را به خطر بیندازد. این امر می‌تواند موضع آنها را در حمایت از این توافق که پس از سال ها گفتگو و به سختی به دست آمده است، تضعیف کند. از این‌رو، سخنان دونالد ترامپ علیه توافق هسته‌ای ایران حتی از سوی متحدان آمریکا، مایه نگرانی شده است. موضع قدرت‌هایی چون چین و روسیه هم درباره برجام کاملا مشخص است.
در همین رابطه، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در تاریخ 20 سپتامبر (29 شهریور) برجام را دست‌آورد مهم جامعه بین‌الملل و مدلی موفق از حل مسالمت آمیز بحران‌های بین‌المللی خواند. زیر سوال بردن توافق هسته‌ای ایران، احتمال حل مسالمت‌آمیز دیگر بحران‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را تا حد زیادی، کاهش می‌دهد.
پنجم، صرف نظر از آینده برجام، بسیار سخت است که بتوانیم نفوذ روز افزون ایران را در منطقه خاورمیانه نادیده بگیریم. نگاهی به عملکرد ایران در بحران اخیر میان عربستان سعودی و قطر، مثال خوبی برای اثبات این ادعاست. برای نمونه، پس از محاصره قطر از سوی عربستان سعودی و چند کشور عربی دیگر، ایران پاره‌ای از نیازهای غذایی قطر را در اختیار این کشور قرار داد و همچنین امکان تردد هواپیماهای قطری از آسمان ایران را فراهم ساخت.
ششم، گرچه در ظاهر رویارویی دیپلماتیک آمریکا و ایران به عرصه سیاست مربوط می‌شود اما واقعیت این است که این رویارویی، در حوزه‌هایی چون تعامل مردم با مردم، تعلیم و تربیت و حتی ارتباط های فرهنگی دو ملت، پیامدهای غیر قابل انکاری دارد.
از سوی دیگر، باید توجه داشت که وزارت امور خارجه ایالات‌متحده برای بهبود روابط با ایران، برنامه‌هایی دارد. از این‌رو، عدم تایید برجام از سوی دونالد ترامپ، در مسیر تلاش‌های خود آمریکا برای بهبود روابط با ایران، موانعی جدی ایجاد خواهد کرد.
هفتم، همه کسانی که ادعا می‌کنند که آمریکا با خروج از برجام می‌تواند این توافق مهم بین‌المللی را از بین ببرد، اغلب به این واقعیت توجه نمی‌کنند که حتی خروج یک بازیگر مهم از توافقی بین‌المللی، مانند توافق اقلیمی پاریس، به معنای پایان کار آن نیست.
منبع: مدرن دیپلماسی
انتهای پیام/