تکثیر و پرورش یوز در اسارت

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از سازمان محیط زیست کشور، سید مجید خرازیان مقدم، مدیرکل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه دفتر حیات وحش و به طور کلی معاونت محیط زیست طبیعی سازمان متولی حیات وحش کشور است، افزود: در همین راستا یکی از اقدامات این بود که از دو سال پیش مقرر شد طی بازه‌ای پنج ساله برنامه عمل گونه‌‌های در معرض خطر تدوین شود.

مقدم ابراز امیدواری کرد: تا سال ۱۴۰۰ حداقل برای ۳۰ گونه در معرض خطر کشور بر اساس فهرست IUCN برنامه عمل تدوین شود.

وی با یادآوری این موضوع که به دلیل وضعیت بحرانی یوز، پروژه یوز از حدود 16 سال قبل آغاز به کار کرد، خاطرنشان کرد: این پروژه جدا از مجموعه سازمان حفاظت محیط زیست نیست و در قالب یک پروژه بین‌المللی دفتر حیات وحش در معاونت محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست تعریف شده است.

این مقام مسئول ضمن تاکید بر روابط خوب دفتر حیات وحش و پروژه یوز، تصریح کرد: دفتر تخصصی مرتبط با یوز، دفتر حیات وحش است و بنابراین متولی اصلی در حوزه یوز، سازمان حفاظت محیط زیست است اما اگر به هر دلیلی تشخیص داده شود که مردم، بخش خصوصی و تشکل‌ها می‌توانند کمک کنند از این کمک‌ها استقبال و فعالیت آن ‌ها تشکر می‌کنیم.

مقدم گفت: اگر چه کمک ‌های مادی مهم است اما برای ما بیشتر نقش معنوی مردم در حفاظت اهمیت دارد. در برنامه ششم توسعه هم بر این مشارکت مردم تاکید شده است اما باید برای مشارکت مادی و معنوی مردم مکانیزم تعریف کنیم و کمپین‌های حفاظت از یوز هم باید دارای همین مکانیزم باشند.

مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: وجود پروژه‌های بین ‌المللی مثل یوز برای این نیست که موضوعی در قالب یک پروژه پیش برود و همه انتظارات تنها از این پروژه باشد بلکه این پروژه‌های بین ‌المللی بخشی از اقدامات انجام شده برای حفاظت از گونه‌ها هستند.

وی با تاکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط زیست متولی دولتی حفاظت از گونه‌‌های حیات وحش است،‌ گفت: پروژه‌هایی مثل پروژه حفاظت از یوزپلنگ به عنوان بازوهای معاونت محیط زیست طبیعی عمل می‌کنند.

مقدم در مورد کمپین یوز تا ابد گفت: تا اوایل هفته جاری از وجود این کمپین خبر نداشتم اما متوجه شدم این کمپین با هماهنگی معاونت محیط زیست طبیعی و پروژه بین ‌المللی یوز مشغول به کار است و از چند و چون این موضوع مطلع شدم. باید تاکید کنم که معاونت محیط زیست طبیعی و دفتر حیات وحش از هر کمپینی که خیرخواهانه کار کند، استقبال می‌کند.

وی با اشاره به اینکه برخی دغدغه تعداد و جمعیت یوز پلنگ‌‌های ایرانی را دارند، گفت: قطعا تعداد گونه‌‌ها مساله بسیار مهمی است اما شناسایی عوامل تهدید و نحوه رفع آن‌ها مهمتر است، بنابراین لازم است در کنار توجه به آمار و ارقام یوزپلنگ‌‌ها به سایر مسائل مثل ترکیب جنسی این گونه نیز توجه کافی داشته باشیم. برای نمونه در استان یزد یوز ماده‌ای در سال‌های اخیر مشاهده نشده و اگرچه طعمه در این مدت زیاد شده است باید ببینیم چرا و چطور ماده‌ای مشاهده نشده است.

وضعیت یوز از 16 سال پیش بد بود

مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: گاه گفته می‌شود وضعیت یوز نسبت به گذشته بدتر شده است. من نمی‌گویم وضعیت یوز به لحاظ جمعیت بهتر یا بدتر شده اما اکنون روش سرشماری با گذشته متفاوت است. نمی‌توانیم به اطمینان بگوییم وضعیت یوز بهتر یا بدتر شده است. قطعا وضعیت یوز از ۱۶ سال پیش بد بوده است.

مقدم به برگزاری جلسه ‌ای با محوریت یوزپلنگ با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد و گفت: دوشنبه هفته گذشته جلسه‌ای با حضور عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، سعید نمکی، مشاور رئیس سازمان، حمید ظهرابی، سرپرست معاونت طبیعی و هومن جوکار مدیر پروژه بین المللی حفاظت از یوز برگزار شد. در این جلسه بر ضرورت گسترش ارتباطات بین مسئولان درباره موضوع یوز تاکید شد حتی کلانتری با برخی مسئولان ذیربط به‌طور تلفنی موضوع را پیگیری کردند تا موانع حفاظت از یوزپلنگ رفع شود.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت تشکیل کمیته راهبری یوز ایرانی، اظهار کرد: پیشنهاد تشکیل کمیته از سوی بقیه مسئولان مورد استقبال قرار گرفته است. بنا داریم افراد جدیدی از هیات علمی دانشگاه‌ ها، استان‌های ذیربط و تشکل‌های محیط زیستی متخصص به این کمیته اضافه کنیم تا تمام تصمیمات برای یوز ایرانی بر اساس خرد جمعی گرفته شود.

مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: کمیته دیگر با حضور نمایندگان دستگاه‌های ذیربط درباره موضوع یوز تشکیل خواهد شد چون علاوه بر مشکلات اعتباری در موضوع حفاظت از یوز، نبود تعامل و همکاری بین دستگاه ‌ها نیز معضلاتی ایجاد می‌کند.

مجبور به تکثیر و پرورش یوز در اسارت هستیم

مقدم با بیان اینکه موضوع تکثیر و پرورش یوز در اسارت را باید جدی‌تر بگیریم، گفت: در شرایط کنونی مجبور هستیم به رغم میل باطنی در طبیعت دست ببریم و به تکثیر و پرورش یوز اقدام کنیم. در کمیته راهبری یوز پلنگ این موضوع نیز پیگیری و بررسی خواهد شد. برای تکثیر و پرورش یوز باید در زمینی با بیش از ۵۰ هزار هکتار به صورت فنس‌کشی شده وارد عمل شویم. تکثیر و پرورش گونه‌ها در مورد سایر گونه‌ها در دنیا انجام و در کشور ما استان یزد به عنوان اولویت نخست برای تکثیر و پرورش یوز انتخاب شده است.

مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: صندوق ملی محیط زیست یک ظرفیت برای دریافت کمک‌های مالی است که نحوه هزینه ‌کرد آن برای محیط زیست مکانیزم مشخصی دارد و حتما سازمان حفاظت محیط زیست هر جا که لازم باشد بر نحوه دریافت کمک ‌‌ای مالی و هزینه کرد آن‌ها نظارت خواهد داشت.

خروج دام از زیستگاه‌ها جزء مسئولیت‌های سازمان حفاظت محیط زیست نیست

وی افزود: تکثیر و پرورش یوزپلنگ در اسارت هیچ ربطی به فعالیت‌های دیگر در راستای حفظ یوز پلنگ ندارد. برای مثال خروج دام از منطقه اگرچه مشکل عمده حیات وحش ما است ولی هیچ ارتباطی به بودجه تکثیر و پرورش یوز پلنگ ندارد. دام بزرگ‌ترین عامل شیوع بیماری‌‌های واگیردار بین حیات وحش است اما بحث خروج دام موضوعی است که در مسئولیت سازمان حفاظت محیط زیست قرار ندارد.

این مقام مسئول گفت: تکثیر در اسارت به هیچ وجه یک کار نمایشی نیست چون اگر دو سال پیش از من سوال می‌شد هیچ تاکیدی بر تکثیر و پرورش یوز نداشتم اما در شرایط فعلی به رغم میل باطنی مجبوریم که در طبیعت دست ببریم و به تکثیر یوز روی بیاوریم. همانطور که تکثیر و پرورش گوزن زرد در کشور طبق برنامه پیگیری می‌شود که تعداد آن‌‌ها تا سال‌های آینده دو برابر خواهد شد.

مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به وضعیت بد بودجه‌ای معاونت محیط زیست طبیعی اظهار کرد: طی۱۸ ماه گذشته تخصیص معاونت محیط زیست طبیعی صفر بوده است.

مشخص کردن نقاط حادثه خیز جاده از جمله مسئولیت های محیط زیست است

این مقام مسئول اظهار کرد: بزرگ‌ترین عامل تلفات یوز عوامل جاده‌ای است بنابراین تعامل بین دستگاهی برای حل این مشکل بسیار اهمیت دارد. وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست در این موضوع این است که نقاط حادثه‌ خیز را مشخص و روشن کند که برای هر جاده چه تدبیری باید اندیشیده شود. برای مثال موارد لازم برای جاده عباس ‌آباد از سوی سازمان حفاظت محیط زیست مشخص و اعلام شده است.

وی افزود: اما دستگاه مجری برای ساماندهی جاده ‌ها وزارت راه و شهرسازی است بنابر این اگر سازمان حفاظت محیط زیست حتی ۱۰۰ میلیارد تومان هم داشته باشد نمی‌تواند در مسائل اجرایی این موضوع ورود کند چون اصلا در حیطه اختیار این سازمان نیست.

مقدم تاکید کرد: مهم‌ترین کار در حفاظت از حیات وحش کشور این است که از پوسته دولتی بیرون بیاییم و مردم را وارد کار کنیم. اگر برخی مسائل دست و پا گیر برداشته شود حیات وحش کشور حفظ و حراست می‌شود.