ارتقای سلامت زنان در گروی هماهنگی و تعامل ماماها و پزشکان متخصص است

فروغ بهادری‌زاده، کارشناس مامایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا در پاسخ به اینکه متخصصان زنان تاکید دارند فعالیت ماماها تحت نظر آنها صورت پذیرد، اظهار کرد: مامایی اولین لیسانسیه پروانه‌داری است که مجوز تاسیس مطب به طور مستقل را دریافت کرده و قدمت آموزش علمی آن به سال 1298 باز می‌گردد. مامایی شرح وظایف مکتوب و مشخصی دارد که به تصویب رسیده و اساسا رشته‌ای است که اجازه فعالیت مستقل را داراست. شرح وظایف مامایی شامل انجام تمام مشاوره‌های زنان از جمله بلوغ، بارداری، زایمان، یائسگی، روابط جنسی، نازایی، و... انجام مراقبت‌های مادران بارداری و انجام زایمان طبیعی به طور مستقل، درمان عفونت‌های شایع زنان، تهیه نمونه پاپ اسمیر و کار گذاشتن‌ ای یو دی و سایر موارد که به طور مبسوط در شرح وظایف مامایی موجود است.

نگاه مامایی به مشکلات زنان جنبه مراقبتی و بهداشتی دارد

وی افزود: مامایی نه تنها در ایران بلکه در کشورهایی که شاخص‌های سلامت مادران را در حد قابل قبولی نگه داشته‌اند مثل انگلستان، استرالیا، هلند و آلمان دارای حیطه کار مستقل است. حیطه فعالیت ماماها و متخصصان زنان اگر چه وجوه اشتراکی دارد ولی نگاه مامایی به مشکلات زنان بیشتر جنبه مراقبتی و بهداشتی داشته و تنها بخشی از وظایف ماماها جنبه درمانی پیدا می‌کند که آن هم درمان‌های غیر تهاجمی است ولی نگاه متخصصان به مشکلات زنان یک نگاه درمانی است و به محض اینکه پروسه‌های طبیعی زندگی یک زن مثل بارداری از حیطه طبیعی خود خارج می‌شود، حضور متخصص زنان بدون تردید ضروری می‌شود و شاید همین تفاوت در طبیعت علمی ماماها و متخصصان است که اگر درست به آن توجه شود می‌تواند نتایج بسیار مثبتی در سلامت زنان جامعه به بار بیاورد.

این عضو هیات مدیره جمعیت مامایی ایران یادآور شد: این خواسته که ماما تحت نظر متخصص زنان فعالیت کند نه تنها از بُعد قانونی جایی برای مطرح شدن ندارد، بلکه به معنی ورود نگاه درمان‌نگر به اتفاقات طبیعی زندگی زنان است که خود می‌تواند خطرات زیادی برای زنان به همراه آورد.

وی افزود: درصد زیادی از بارداری‌ها بدون هیچ مشکلی به روند خود ادامه می‌دهند که توسط ماما قابل پیگیری است و تعداد کمی با مشکلاتی مانند فشار خون، دیابت، آسم، مشکلات قلبی و موارد مشابه همراه می‌شوند که تحت عنوان بارداری‌های پرخطر نیاز به مداخلات تخصصی دارند.

درمان نازایی در شرح وظایف ماما نیست
بهادری‌زاده در پاسخ به این ادعای برخی از متخصصان زنان مبنی بر اینکه ماماها در حوزه درمان نازایی ورود پیدا کرده‌اند، گفت:در شرح وظایف مامایی «درمان ناباروری» موجود نیست و ماماها وارد حیطه درمان نازایی نمی‌شوند ولی برای زوج‌هایی که اقدام به باروری کرده‌اند، می‌توانند مشاوره انجام دهند. در مواردی مانند وجود کیست تخمدان و یا عدم اطلاعات کافی از نحوه آمیزش که به سادگی باعث تاخیر در بارداری می‌شود یک ماما می‌تواند به زوج‌ها برای داشتن یک بارداری موفق کمک کند، بدون اینکه نیاز به تجویز دارو و یا سایر مداخلات تهاجمی باشد ولی در سایر موارد ارجاع به متخصص الزامی است و قانونا باید این کار صورت بگیرد ولی اگر احیانا تعداد افراد محدودی رعایت شرح وظایف را نمی‌کنند، نمی‌توان به حساب گروه بزرگی از افراد گذاشت و باید همان فرد را قانونا پیگیری کرد. البته از این موارد در بین ماماها بسیار کم پیدا می‌شود و جالب است بدانید در بین پرونده شکایات، مامایی کمترین میزان شکایت را دارد و این نشانگر این موضوع است که ماماها به حیطه کاری خود پایبندند.
این کارشناس مامایی بیان کرد: متاسفانه در جامعه پزشکی کار تیمی به معنی واقعی و استاندارد انجام نمی‌شود در حالیکه برای رسیدن به نتیجه مطلوب و کمک موثر به سلامت جامعه لازم است تا حرفه‌های مختلف پزشکی با یکدیگر تعامل مناسب را داشته و مطابق با استانداردهای بین المللی به انجام کار تیمی مبادرت ورزند.

اجرا نشدن سیستم ارجاع یکی از مشکلات نظام سلامت است
وی یادآور شد: یکی از مشکلات نظام سلامت کشور، عدم استفاده از سیستم ارجاع است به‌طوریکه می‌بینیم مثلا برای درمان یک سرماخوردگی ساده فرد به متخصص مراجعه می‌کند چون تصور می‌کند درمان مطمئن‌تری دریافت می‌کند. اما نتیجه افزایش هزینه‌های درمان و هدر دادن وقت و انرژی دانش تخصصی پزشکی است که باید علمش را صرف حل مشکلات پیچیده‌تری کند که گروهی واقعا به آن نیازمندند. در مورد زنان نیز همین موضوع صدق می‌کند و در جایی‌که یک ماما می‌تواند با آموزش و اقدامات درمانی ساده که در شرح وظایفش آمده با هزینه بسیار پایین از بعد مادی و روحی حل کند، به متخصص زنان مراجعه می‌شود.
بهادری‌زاده افزود: وزارت بهداشت و نظام پزشکی با پیاده سازی نظام ارجاع و فرهنگ سازی در سطح وسیع می‌تواند هزینه‌های نظام سلامت را به نحو چشمگیری کاهش دهد که البته یکی از پیش شرط‌های تحقق این هدف متعالی چیزی جز قطع رابطه مالی بین مراجعه کننده و تمامی حرف پزشکی و تقویت سیستم بیمه کشور، نیست.

این کارشناس مامایی تاکید کرد: آنچه وضعیت سلامت جامعه زنان را ارتقاء می‌دهد این است که ماما در جایگاه قانونی خود با متخصصان زنان تعامل سالم و قوی داشته و کار تیمی به معنی واقعی را انجام بدهند.