دیگر به دانشگاه به عنوان کلید حل مسائل کشور نگاه نمی‌شود/ ابلاغی برای بازگشت دانشجویان ستاره‌دار نداشته‌ایم
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر سید ضیا هاشمی در حاشیه اجلاس روسای دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری در جمع خبرنگاران گفت: «در سال‌های گذشته پارک‌های علم و فناوری، شرکت‌های دانش بنیان که در دانشگاه‌ها شکل گرفته‌اند با رشد و توسعه قابل توجهی همراه بوده است. سیاست وزارت علوم نیز این است که این شرکت‌ها و پارک‌ها تقویت شوند.»
او ادامه داد: «در حوزه پژوهش و فناوری ساختار خوبی در دانشگاه‌ها شکل گرفته است. شوراهایی در این زمینه برای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی مشغول به کار هستند که خوشبختانه اتفاقات خوبی صورت می‌گیرد و این برنامه‌ها در حال حاضر جا افتاده‌اند و امسال نیز با توسعه تعامل با دستگاه‌های مربوطه نظیر وزارت نفت، ارتباطات و صنعت وارد مسیر به سمت تعامل و پیوند دانشگاه‌ها با صنایع پیش می‌رود.»
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد اجلاس سراسری روسای دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری امسال در مسیری هدایت شده است که مسئولان برای گفت‌وگوی سازنده با یکدیگر تعامل داشته باشند.
هاشمی افزود: «وزارت علوم ابلاغیه خاص و جدیدی برای حضور دانشجویان ستاره‌دار در دانشگاه‌ها نداشته است. همواره تاکید ما در این زمینه ابلاغ قانون است و باید از روش‌ها و برخوردهای سلیقه‌ای جلوگیری شود و حق تحصیل برای همه دانشجویان فراهم شود.»
سرپرست وزارت علوم گفت: «پیوند میان فرایند توسعه کشور و آموزش عالی در ایران دچار آسیب جدی شده است. متاسفانه به دلیل پیامدهای منفی اقدامات انجام‌شده طی سال‌های 83 تا 92، میزان اعتماد به دانشگاه کاهش یافته و دیگر به دانشگاه به عنوان کلید حل مسائل و عبور از دشواری‌های کشور نگاه نمی‌شود.»
ضیا هاشمی همچنین در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری کشور که امروز در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی برگزار شد، تاکید کرد به واسطه نقش آفرینی دانشگاهیان در پیروزی نظام جمهوری اسلامی، انتظارات ویژه‌ای از دانشگاه شکل گرفته است و با این سخن معمار کبیر انقلاب که دانشگاه مبدا همه تحولات است، محوریت دانشگاه بر مسائل کلان و ملی کشور مورد تاکید قرار گرفته و متناسب با این تاکیدات و جایگاه امروز ضرورت ایجاد تحولات جدی در آموزش عالی کشور احساس می‌شود.
او ادامه داد: «این مهم نیازمند این است که به تعبیر رهبری خود باوری و حرکت جهاد گونه با یکدیگر همراه شوند تنها دراین صورت است که دانشگاه در جایگاه مغز متفکر کشور در حل مسائل و چالش‌های اصلی قرار خواهد گرفت. برای حرکت در این مسیر ما نیازمند آن هستیم تا از یک سو ارتباطات و گفتگوهای وزارت علوم با سایر دستگاه‌های اجرایی کشور و از سوی دیگر با سلایق مختلف در حوزههای صنعتی و اجتماعی را در جهت حل نیازهای کشور توسعه دهیم تا بتوانیم به نقش آفرینی و اجماع سازی در مسائل اساسی کشور پیش برویم.»
به گفته هاشمی، در این زمینه توسعه رابطه دانشگاه با صنعت و جامعه، تعریف طرح‌های کلان ملی و ایجاد محافل ملی برای گردهمایی نخبگان و ایجاد گفت‌وگو و دستیابی به راه‌حل های اجماعی در حوزههای مهم ملی مانند روابط بین‌المللی محیط زیست نظام اداری ضروری است.
او افزود: «برای دستیابی به این اهداف ما باید به ارزیابی راه طی شده و قضاوت درباره جایگاه دانشگاه و نسبت به آرمان‌ها و چشم اندازهای تعریف شده برای آن بپردازیم حرکت موفق کاروان آموزش عالی کشور بی‌تردید در گروه ارزیابی مجموعه موفقیت‌ها و ناکامی‌ها است تا بتوان بر اساس آن خطوط حرکت آینده را ترسیم کرد. آموزش عالی پس از پیروزی انقلاب شاهد رشد کمی گسترده دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و تعداد دانشجویان بوده است به نحوی که در دو دهه گذشته تعداد دانشجویان کشور به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت از حدود 400 نفر به 6000 نفر افزایش یافته است.»
به گفته هاشمی، همزمان با این رشد کمی سرعت رشد علمی کشور نیز افزایش یافت زیرساخت‌های رشد علمی در نظام آموزش عالی تقویت شد به نحوی که دانشگاهای جدیدی تاسیس شدن مراکز آموزش عالی موجود توسعه یافتند و همچنین سرمایه گذاری‌های انجام شد. تقویت حوزه علم و فناوری صورت گرفت.
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد بیش از چهل مرکز رشد و پارک علم و فناوری به عنوان مهمترین پایه شکل‌گیری حدود 3000 شرکت دانش بنیان در کنار حدود 50 پژوهشکده هستند که رشد علمی را تقویت کرده و همچنین تاکیدات رهبری معظم انقلاب و حمایت‌های دولت سبب شده است شرایط ر شد علمی علاوه بر آمد و رفت‌ها ادامه یابد.
او ادامه داد: «امروز نظام جمهوری اسلامی ایران با افتخار یکی از کشورهای مدعی در زمینه تولید علم با معیارهای جهانی است هرچند در زمینه فناوری و نوآوری و تبدیل علم به موتور پیشرفت جامعه دچار کاستی‌هایی بودیم که باید در رفع آن تلاش کرد. توسعه آموزش عالی و افزایش تعداد دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه‌ها سبب ساز رشد گسترده‌های آگاهی‌های اجتماعی در جامعه شد و خود از مصداق مهم تحقق اهداف انقلاب به حساب می‌رود. به برکت انقلاب ما با جامعه‌ای روبرو هستیم که با 10 میلیون نفر تحصیلکرده با مطالبات مهمی همچون حقوق شهروندی حق تشکل نقد و اعتراض و از همه مهمتر ارائه چهره‌ای جذاب از اسلام در برابر اسلام تکفیری نهادینه شده است.»
به گفته هاشمی، در همین زمینه دولت تدبیر و امید و در راس آن رییس جمهوری نیز به دلیل اهمیتی که نقش دانشگاه در پیشرفت امور کشور قائل بوده همواره کوشیده است در تحقق رهبری و اسنادی مانند سیاست‌های کلی نظام علم و فناوری و همچنین نقشه جامع علمی کشور روندهای اصلاح‌گرانه در جهت رفع کاستی‌های این حوزه پی‌بگیرد با شتاب بیشتر گام‌های بعدی را بردارد.
رشد سه برابری دانشجویان در دولت نهم و دهم
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد با این همه ما در ابتدای دولت یازدهم یعنی چهار سال پیش دانشگاهی را تحویل گرفیتم علی رغم توفیقات قابل توجه در رشد علمی مسائل و چالش‌های معتدی روبرو بوده است مهمترین ان چالش ها رشد بی‌ضابطه کمی آموزش عالی در فاصله‌سال‌های 80 تا 93 بود یعنی دراین سال‌های تعداد دانشجویان کشور سه برابر شده است.
او گفت: «در همین بازه زمانی یعنی 80 تا 93 در حالی که دانشجویان دانشگاه‌های دولتی دوبرابر افزایش یافته بود تعداد دانشجویان دانشگاه پیام نور 4 برابر علمی کاربردی 9 برابر و غیر انتفاعی‌ها 10 برابر رشد داشت و همیچنین تعداد دانشجویان دانشگاه ازاد دو برابر شده است. در مجموع سهم در دانشگاه‌های روزانه دولتی در این مدت از 20 درصد به 13 درصد کاهش یافت.»
سرپرست وزارت علوم ادامه داد: «در مدت سال‌های 80 تا 93 سهم مدرسان غیر هیات علمی از 22 به 55درصد افزایش یافت و دارندگان مداراک دانشگاهی از حدود 10 به 40 درصد رسید و این کمی گرایی در آموزش عالی و تلاش برای کسب سهم بیشتر در صندلی‌های دانشگاه تبعات سوء فراوانی به همراه داشته است.»
به گفته هاشمی تاسیس دانشگاه‌ها ی بدون کیفیت، رواج مدرک گرایی، کاهش آموزش عالی رایگان، افزایش سهم دانشجویان در هزینه‌های تحصیلی، فزونی گرفتن صندلی‌های دانشگاه‌ها بر نیازهای کشور و مردم، افزایش تقلبات علمی و پایان نامه فروشی، کاهش انگیزه‌های تحصیلی دانشجویان، فارغ‌تحصیلان بیکار و بی‌مهارت و به تبعات همه این‌ها کاهش منزلت اجتماعی دانشگاه و کاهش نقش مرجعیت نهاد دانشگاه در تصمیم‌گیری و مشارکت در حل مسائل کشور همگی از تبعات این فرایند بوده است. تنها برای نمونه مطابق نتایج پیمایش‌های ملی دو دهه اخیر شاخص اعتماد مردم به دانشگاه از بیش از 72 درصد در سال83 به کمتر از 45 درصد در سال 93 رسیده بود.
سرپرست وزارت علوم افزود: «پیوند میان فرایند توسعه کشور و نظام آموزش عالی در ایران دچار برخی آسیب‌های جدی شده است به طوری که دیگر به دانشگاه‌ها به عنوان کلید حل مسائل و عبور از دشواری‌های کشور نگاه نمی‌شود علوم انسانی و علوم پایه غالبا در حاشیه هستند و علوم کاربردی در بسیاری از موارد به تولید ثروت نمی‌انجامد.»
او ادامه داد: «ما امروز با این پریش مهم روبه رو هستیم که با وجود مجموعه مشکلات موجود چگونه می‌توانیم ارتقای کیفی علمی و آموزشی کشور در دانشگاه‌ها اعتماد به دانشگاه را بازگردانیم و سهم دانشگاه را در حل مسائل مرتبط با جامعه و حوزه علم و فناوری فزونی بخشیم.»
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد امروز ما در یک نقطه عطف تعیین کننده در جهت بازآرایی نظام آموزش عالی کشور برای حل مسائل و چالش‌های پیش روی آن قرار داریم. به این دلیل که فشار ناشی از تقاضای گسترده جمعیت جوان برای ورود به دانشگاه‌ها که خود ناشی از ا فزایش سریع جمعیت کشور در دهه 60 بود. امرو نقطه اوج خود را سپری کرده و ما با کاهش نسبی تقاضا برای ورود به دانشگاه روبرو هستیم.
او گفت: «با کاهش این فشار و پایان یافتن نیاز توسعه کمی آموزش عالی، امکان حرکت به سمت تحقق اسناد بالادستی نظیر سند آمایش آموزش عالی کشور ودستیابی به اهداف آن همچون «توزیع عادلانه منابع ایجاد فرصت‌های برابر، آموزش نیروی انسانی متخصص مورد نیاز استفاده از مزیت‌های منطقه‌ای، کاهش تمرکز و جلوگیری از تجمع امکانات، مشارکت دانشگاه‌ها در تصمیم گیری و موضوعات ملی و فرااستانی» بیش از گذشته فراهم شده است.»
هاشمی افزود: «ما امروز می‌توانیم از طریق بازاریابی نظام دانشگاهی کشور بر سه محور اصلی اصلی افزایش کیفیت آموزش، هدایت تولید علم و فناوری به سمت حل نیازهای اساسی کشور و برقرارکردن هر چه بیشتر پیوند میان دانشگاه و جامعه اعتماد به دانشگاه را مجددا افزایش داده و تهدیدات پیش روی آموزش عالی را به فرصت تبدیل کنیم.»
سرپرست وزارت علوم ادامه داد: «بر این اساس راهبردهای اصلی در حوزه آموزش عالی، رسیدگی به منزلت اجتماعی اعضای هیات علمی، تقویت دوره‌های با کیفیت آموزشی و رشد سهم آنها در آموزش عالی کشور کنترل روند پولی سازی دانشگاه‌ها و جلوگیری از تبدیل آنها به بنگاه‌های مدرک فروشی و نیز مهارت آموزی بر مبنای نیازهای صنعت و جامعه در جهت افزایش کارآفرینی خواهد بود.»
او ادامه داد: «با عنایت به مباحث گفته شده رسالت حیاتی ما رد شرایط کنونی حرکت در مسیر دستیابی به «آموزش کیفیت محور»، «پژوهش مساله محور» و «دانشگاه گفت‌وگو محور» است. بر مبنای آنچه گفته شده هر گونه حرکت و اقدام اصلاحی و تحول آفرین در حوزه آموزش عالی نیازمند اتخاذ نگاه و رویکرد استراتژیک به این حوزه است. از منظر این شاگرد مدرسه علوم اجتماعی که سال‌ها در حیطه جامعه‌شناسی آموزش و دانش تلمذ کرده است، گمشده نظام آموزش و به ویژه آموزش عالی ما تولید و تقویت سرمایه اجتماعی مشترک در همه گروه‌ها ی اجتماعی برای تحقق اهداف یاد شده است.»
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد اینجانب اعتقاد راسخ دارم، اگر همه ذینفعان و دغدغه‌مندان نهاد آموزش عالی، در جهت دستیابی به ائتلاف اجتماعی برای حل مسائل کشور وارد عرصه فعالیت و تشریک مساعی شوند، نه تنها پنجره‌های پرفروغی برای حل مسائل اساس جامع گشوده خواهد شد بلکه مجموع مشکلات و چالش‌های دانشگاه نیز در مسیر بهبودی قرار خواهد گرفت.
هاشمی در پایان گفت: «اینجانب همه مدیران و مسئولان دستگاه‌های مختلف اساتید دانشگاه و دانشجویان از رشته‌های مختلف و سلایق گوناگون مدیران گذشته و فعلی آموزش عالی فعالان مدنی و اجتماعی نمایندگان مجلس و اصحاب رسانه، منتقدین و تحلیلگران و همه کسانی را که به اعتلای دانشگاه می‌اندیشند دعوت می‌کنم تا از طریق گفت‌وگو میان همه این گروه‌ها بتوانیم شرایط برای حل مسائل اساسی کشور فراهم کنیم. دانشگاهی که مساله نیست بلکه راه‌حل مسائل است مشکل نیست و بلکه مشکل گشا است. دانشگاهی که برای مردم پیشرفت، آسایش، رفاه، صلح و معنویت به ارمغان می‌آورد.»
انتهای پیام/