ضرورت پیش‌بینی سازوکارهای لازم برای جلوگیری از تقلب علمی
پیرو ابلاغ قانون مصوب مجلس شورای اسلامی به وسیله دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهور در نامه‌ای به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی، لازم به ذکر است دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این زمینه اقدامات قابل توجهی انجام داده است.
کمیته رسیدگی به تخلفات علمی در معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت می‌کند و از اقدامات این کمیته برگزاری جلسات مرتب درخصوص بررسی موارد تخلف در زمینه انتشارات علمی رسیده از واحدهای دانشگاهی و سایر درخواست‌هاست. پرونده‌های متخلفان در زمینه مستندات علمی شامل مقاله، مجله، پایان‌نامه و گزارش‌های علمی در کارگروه‌های تخصصی بررسی و نتیجه نهایی به دبیرخانه‌های مربوط ابلاغ می‌شود.
کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی در واحدهای دانشگاهی زیر نظر کمیته مرکزی اخلاق دانشگاهی معاونت پزشکی دانشگاه تشکیل شده و کارگاه‌های مربوط به آشنایی اعضای کمیته‌های سازمانی اخلاق در پژوهش و اعضای هیات‌علمی با موضوع کاهش و جلوگیری از بروز مسائل اخلاق در پژوهش و انتشارات علمی برگزار شده است. این کمیته نیز به تخلفات حوزه پزشکی رسیدگی می‌کند.
موارد مربوط به تخلفات دانشجویی بعد از بررسی به کمیته ویژه‌ای در معاونت دانشجویی سازمان مرکزی و موارد مربوط به تخلفات هیات‌علمی به دبیرخانه رسیدگی به تخلفات هیات‌علمی برای بررسی بیشتر و برخورد برابر با مقررات فرستاده می‌شود. همه پرونده‌ها با دقت زیادی بررسی می‌شود و انتظار می‌رود جامعه علمی نسبت به رعایت اخلاق حرفه‌ای حساس‌تر از سایر افراد جامعه باشد و توجه بیشتری نسبت به این امر نشان دهد.
از دیگر اقدامات انجام‌شده در دانشگاه آزاد اسلامی راه‌اندازی سامانه اصالت‌سنجی پایان‌نامه‌هاست. این سامانه با همکاری واحد نجف‌آباد راه‌اندازی شده و در اختیار واحدهای دانشگاهی قرار داده شده است. اولین قدم تکمیل بانک اطلاعاتی پایان‌نامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی است که در حال حاضر درصد زیادی از پایان‌نامه‌ها در سامانه بارگذاری شده است و مراحل کنترل پایان‌نامه قبل از انجام مراحل دفاع در واحدهای دانشگاهی انجام می‌شود. از این سامانه همچنان می‌توان برای بررسی پروپوزال پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد و دکتری نیز استفاده کرد. دانشجویان در صورت در دست داشتن تاییدیه سامانه اجازه شرکت در جلسه دفاع را خواهند داشت.
از مزایای استفاده از این سامانه می‌توان به جلوگیری از کپی کردن پایان‌نامه‌ها اشاره کرد. قدم بعدی، اتصال نرم‌افزار به بانک اطلاعاتی سایر منابع علمی داخلی و بین‌المللی است که دانشگاه آزاد اسلامی به صورت قانونی به آن دسترسی دارد. این سامانه را می‌توان برای مجلات فارسی‌زبان دانشگاه نیز راه‌اندازی کرد.
تعدادی از مجلات دانشگاه که نمایه بین‌المللی دارند و با همکاری ناشران معتبر بین‌المللی منتشر می‌شوند به نرم‌افزارهای تقلب‌یاب به زبان انگلیسی دسترسی دارند و از برنامه‌های در دست اقدام، تهیه این نرم‌افزار برای سایر مجلات انگلیسی‌زبان دانشگاه برای جلوگیری از همپوشانی علمی مقالات است.
دانشگاه آزاد اسلامی مانند قبل نسبت به تقلب در آثار علمی حساسیت ویژه‌ای دارد و سازوکارهای لازم برای جلوگیری و برخورد با این مصادیق پیش‌بینی شده و تقویت هم خواهد شد. نمایندگان دانشگاه در جلساتی که در وزارتخانه‌ها و نهادهای کشوری درخصوص بررسی موارد تخلف و تقلب تشکیل شده است، همیشه حضوری فعال و اثرگذار داشته‌اند.
*مدیرکل گسترش علم و علم‌سنجی دانشگاه آزاد اسلامی
منبع: فرهیختگان
انتهای پیام/