زندگی پرفراز و نشیب جلال آل احمد

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، جلال آل‌احمد نویسنده و مترجم معاصر در 11 آذر ماه 1302 هـ . ش در خانواده‌ای مذهبی در محله پاچنار تهران متولد شد. تحصیلات دوران متوسطه را در مدرسه دارالفنون گذراند. در ۱۳۲۲ هـ . ش به دانشسرای عالی رفت و در رشته ادبیات فارسی به تحصیل ‌پرداخت. در همین سال «انجمن اصلاح» را تأسیس کرد و جزوه «عزاداری‌های نامشروع» را از طرف آن انجمن منتشر نمود. جلال در ۱۳۲۳ هـ . ش به حزب توده پیوست ولی سه سال بعد از آن کناره گرفت. در 1324 هـ .ش اولین قصه خود را با نام «زیارت» در مجله «سخن» به چاپ رساند و در همین ایام با صادق هدایت آشنا شد. نخستین مجموعه داستان خود با نام «دید و بازدید» را در همین سال منتشر کرد.

در 1325 هـ .ش از دانشسرای عالی فارغ التحصیل شد، مدتی به معلمی پرداخت، در همین دوران با نیمایوشیج شاعر معاصر آشنا شد و مدیریت داخلی مجلات «بشر» و «مردم» را به عهده گرفت. او از ۱۳۲۶ هـ .ش به معرفی آثار و نویسندگان بزرگ معاصر غربی چون آلبرکامو،آندره ژید، یونگر، اوژن یونسکو و داستایوسکی پرداخت. در ۱۳۲۷هـ .ش با سیمین دانشورآشنا شد و در ۱۳۲۹ هـ .ش با وی ازدواج کرد.

در 1331هـ .ش با همکاری خلیل ملکی مجله «نبرد زندگی» را انتشار داد. به دنبال مبارزات دکتر محمد صدق و جریان ملی شدن نفت، در زمره حامیان دکتر مصدق درآمد و عضو کمیته و گرداننده تبلیغات «نیروی سوم» – از ارکان جبهه ملی- ‌شد و به اداره روزنامه‌های «شاهد»، «نیروی سوم» و مجله «علم و زندگی» پرداخت. در اردیبهشت ماه ۱۳۳۲ هـ .ش به علت اختلاف با رهبران نیروی سومی‌ها از آن‌ها کناره گرفت، مدتی به زندان افتاد. پس از رهایی، همراه باقر کمیلی «بنگاه مطبوعاتی رواق» را تأسیس کرد و به کار ترجمه روی آورد. ترجمه «بازگشت از شوروی» اثر آندره ژید و «دست‌های آلوده» اثر ژان پل سارتر حاصل این ایام بود. در 1341هـ .ش سرپرستی «کیهان ماه» را عهده دار شد که دو شماره بیشتر از آن انتشار نیافت . در همین دوران با امام خمینی (ره ) آشنا شد و کتاب «غرب زدگی» وی مورد توجه امام قرار گرفت .

جلال در نویسندگی سبک خاصی داشت که حاصل تأثیرپذیری او از نثر کهن فارسی و نویسندگان پیشرو فرانسوی بود. او برخی از سنت‌های ادبی و قواعد دستور زبان فارسی را درهم شکست و این ویژگی در نامه‌های او به اوج خود می‌رسد. از ویژگی‌های دیگر نثر جلال آل احمد می‌توان به نیمه رها کردن بسیاری از جملات، تعبیرات و اندیشه‌ها و استفاده از علامت اشاره کرد، که این امر در راستای ایجاز نوشته‌ها و ضرب‌آهنگ سریع آن‌هاست.

جلال در اسالم گیلان درگذشت. آثار متعددی اعم از تألیف و ترجمه از این نویسنده نامدار باقی مانده که از آن جمله می‌توان به تألیف داستان‌های «نفرین زمین»، «ارزیابی شتاب‌زده»، «سنگی بر گوری»، «نون والقلم»، «مدیر مدرسه»، «سرگذشت کندوها»، «زن زیادی»، «سه تار»، «پنج داستان»، «دیدو بازدید»، «از رنجی که می‌بریم»، «غرب زدگی» و سفرنامه‌های «اوزان»، «تات‌نشین‌های بلوک زهرا»، «در یتیم خلیج، جزیره خارک»، «خسی در میقات» و «ولایت عزراییل» و ترجمه‌ کتاب‌های «سوءتفاهم» آلبرکامو، «دست‌های آلوده» ژان پل سارتر، «تشنگی و گشنگی» یونسکو با همکاری هزارخانی، «چهل طوطی» با همکاری سیمین دانشور، «عبور از خط» ارنست یونگر با همکاری دکتر هومن، «مائده‌های زمینی» آندره ژید با همکاری پرویز داریوش، «بیگانه» آلبرکامو با همکاری علی اصغر خبره زاده، «قمارباز» داستایوسکی و ترجمه نمایشنامه‌های «سوء تفاهم» آلبرکامو و «کرگدن» اوژن یونسکو اشاره کرد. مجموعه مقالات «هفت مقاله»، «سه مقاله دیگر»، «غرب زدگی»، «کارنامه سه ساله»، «ارزیابی شتابزده»، «یک چاه و دو چاله» و «خدمت و خیانت روشنفکران» از دیگر آثار اوست. برخی از آثار وی به زبان روسی ترجمه شده است. مجموعه‌ای از آثار او با عنوان «حکایت‌ها و داستان‌ها» در 1986م در بنگاه نشر رادوگا در مسکو منتشر شد. این مجموعه که نخستین ترجمه آثار آل احمد به زبان روسی است که توسط کاندیروا تدوین شده و در انتهای کتاب تحلیلی پیرامون آل احمد و آثارش افزون شده است.

در ۱۳۸۷ هـ .ش برای اولین بار جایزه ادبی جلال آل احمد توسط دولت جمهوری اسلامی بنیان نهاده شد تا با این کار مقام اندیشه و حق جویی وی پاس داشته شود.