صندلی‌های خالی
نامنظم بودن جلسات مجلس هنگام بررسی لوایح و طرح‌های مجلس به‌خصوص صلاحیت و برنامههای وزرای پیشنهادی کابینه گاهی با تذکر رئیس مجلس و حتی دستور بسته شدن گیت‌های خروجی صحن همراه می‌شود، اما انعکاس این بی‌نظمی در فضای عمومی کشور باعث پایین آمدن جایگاه مجلس و نمایندگان آن خواهد شد؛ موضوعی که بار دیگر روز گذشته در مجلس نمایان شد و جلوه زیادی پیدا کرد. در همین راستا مسعود پزشکیان در جلسه علنی هشتم شهریور مجلس و در جریان بررسی طرح اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس به دلیل اینکه نمایندگان از صحن خارج شده بودند و تعداد آنها به 193 تن رسیده بود که باعث شد جلسات از رسمیت خارج شود و نتوانند وارد دستورکار شوند، بارها به مسئولان حفاظت دستور داد درهای خروجی گیت را ببندند تا جلسات از رسمیت خارج نشود.
با وجود آنکه تعداد جلسات و تعداد روزهایی که نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی حاضر می‌شوند بسیار کم و اندک است و نمایندگان همچون کارمندان سایر ادارات فرصت استفاده از مرخصی یک ماه در سال را ندارند، اما بازهم معمولا شاهد حضور با تاخیر و حتی غیبت برخی از نمایندگان در صحن علنی مجلس هستیم.
غیبت‌های پرشمار نمایندگان مجلس در جلسات مختلف خانه ملت و تصمیم‌گیری درباره سرنوشت مهم‌ترین طرح‌ها و لوایحی که به صورت مستقیم با زندگی مردم و سرنوشت جامعه گره خورده‌اند، بدون حضور عده زیادی از نمایندگان مردم، یکی از معضلات ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی بوده است. راهکارهای سنتی برای انتظام‌بخشی به مجلس راهگشا نبوده‌اند و به نظر می‌رسد ضرورت دارد با رویکردی جدید به حل این مشکل بپردازیم. شفافیت حضور و غیاب وکلای ملت (نمایندگان مجلس) برای موکلان آنها (ملت) شاید تنها راه‌حل برای برطرف کردن این مشکل باشد.
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس، برگزاری علنی جلسات منوط به حضور دوسوم نمایندگان مجلس است؛ بنابراین حضور نمایندگان مردم در جلسات علنی مجلس و دفاع از حقوق موکلانشان از این حیث که در جلسات مجلس تصمیماتی گرفته می‌شود که قشرهای مختلف مردم از آن متأثر خواهند شد، مورد توجه است.
طبق ماده‌های زیر باید با این غیبت‌ها و تاخیرها برخورد شود، ولی اینکه آیا این برخوردها صورت گرفته است یا خیر، باید این سوال را از هیات‌رئیسه و مسئولان مربوطه پرسید.
طبق ماده 81 توبیخی که سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس می‌شود، در مواردی همچون «درصورتی که نماینده‌ای ظرف مدت یک ماه چهار مرتبه در جلسات متوالی یا شش مرتبه در مجموع مورد تذکر واقع شده باشد» و «کسانی که بیش از سه جلسه متوالی یا در مجموع پنج جلسه در یک ماه تأخیر غیرمجاز داشته باشند...» است.
از سوی دیگر طبق ماده 85 نمایندگان یک ماه در هر سال حقّ استفاده از مرخصی با حقوق را دارند. استفاده از مرخصی ضروری، بدون حقوق نیز با موافقت هیات‌رئیسه، حداکثر یک ماه در سال خواهد بود و در صورت عدم استفاده می‌توانند در سال‌های بعد استفاده نمایند.
همچنین در ماده 86 آمده است که اجازه مرخصی تمام‌مدت یک جلسه یا قسمتی از جلسات مجلس با موافقت هیات‌رئیسه مجلس و در کمیسیون‌ها و شعب با روسای کمیسیون‌ها و شعب خواهد بود.
علاوه‌برآن طبق ماده 87 هیچ‌یک از نمایندگان قبل از تحصیل مرخصی نمی‌تواند غیبت نماید مگر با عذر موجه از قبیل بیماری یا حوادث غیرمترقبه.
این در حالی است که در ماده 88 آمده است نماینده‌ای که بیش از یکصد ساعت متوالی یا دویست و پنجاه ساعت غیرمتوالی از اوقات رسمی جلسات مجلس و کمیسیون را بدون عذر موجه در یک سال غیبت نماید، مستعفی شناخته خواهد شد. همچنین نماینده‌ای که به علت ناتوانی جسمی یا بیماری بیش از چهار ماه در یک سال غیبت موجه داشته باشد، بنا به درخواست سی نفر از نمایندگان و تصویب دوسوم از نمایندگان حاضر مبنی‌بر عجز وی از ایفای وظایف نمایندگی، سمت نمایندگی خود را از دست می‌دهد.
حضور فیزیکی نمایندگان در مجلس شورای اسلامی – چه در صحن و چه در کمیسیون- نه‌تنها یکی از وظایف قانونی نمایندگان و یکی از وظایف حداقلی آنها از دیدگاه موکلانشان است، بلکه باعث قوام فعالیت نمایندگی و چارچوب دادن به مجلس می‌شود، در همین راستا نیز مقام معظم رهبری بارها به این موضوع اشاره کرده و از وضعیت موجود ادوار مختلف مجلس گلایه کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس در تاریخ 8 خردادماه 1392 فرمودند: «البته این گلایه وجود دارد، بنده هم مکرر این گلایه را در دوره‌های گذشته به نمایندگان محترم مجلس و به روسای مختلف مجلس عرض کردم که گاهی اوقات انسان می‌بیند خیلی از صندلی‌ها خالی است؛ به قدری که از نصاب جایز فراتر است! حالا یک تعدادی صندلی قهراً همیشه یک عذری برایش وجود دارد، اما بالاخره این یک نصابی دارد. گاهی که انسان می‌بیند از این نصاب بالاتر است، احساس می‌کند که بر طبق وظیفه عمل نشده است. گاهی هم بعضی در مجلس هستند - این هم یک پدیده‌ای است – که در رأی‌گیری شرکت نمی‌کنند؛ آقایان آن عقب مجلس می‌نشینند، گعده می‌کنند! این هم مصلحت نیست. یعنی هم حضور جسمانی در مجلس، هم حضور قلب در مجلس - یعنی متوجه آن مساله بودن، حرف موافق و حرف مخالف را شنیدن - لازم است؛ اینها جزء وظایفی است که قوام نمایندگی به اینها است و نمی‌شود از اینها صرف‌نظر کرد؛ اینها خیلی چیزهای مهمی است. واقعا درخواست من از برادران و خواهران عزیز نماینده این است که به این مساله توجه کنند، اهتمام بورزند؛ هم برای حضور در مجلس، به معنای حضور جسمانی و مادی؛ هم به معنای حضور معنوی و روحانی، یعنی حضور قلب و حضور ذهن؛ این مساله مهمی است».
همچنین مقام معظم رهبری در بخشی از پیام خود به مناسبت آغاز به کار مجلس هشتم در 7 خردادماه 1387 فرمودند: «شکر نعمت نمایندگی در آن است که قدر آن دانسته شود و نماینده در همه این دوران، همه توان و ظرفیت خود را در خدمت آن قرار دهد. سرگرم شدن به هر کاری که در این وظیفه خلل وارد آورد، ناروا و ناسپاسی است. حضور کامل در همه جلسات عام و خاص مجلس، لازمه حتمی این وظیفه‌گزاری است».
مشروح گفت‌وگوهای صحن به دلیل حساسیت بالایی که دارد و نیز برای جلوگیری از کثرت غیبت برخی از وکلای ملت، تعداد حاضران و اسامی غایبان در هر جلسه، به صورت زنده از رادیو پخش می‌شود. این اقدام از آن جهت که ممکن است حساسیت‌ها را در مورد نحوه حضور نمایندگان در جلسات و دلایل عمده غیبت آنها بیشتر کند، دارای اهمیت خاصی است.
نکته جالب اینکه برخی نمایندگان مجلس حتی به این میزان هم قانع نیستند و گاه بدون اطلاع قبلی و غیر موجه از حضور در جلسات مجلس امتناع می‌کنند، به‌طوری که با نگاه به آمار حضور و غیاب نمایندگان مجلس ـ که از تریبون مجلس اعلام می‌شود ـ می‌توان این موضوع را به سادگی درک کرد. مساله‌ای که هرچند طبق ماده‌های ذکرشده در بالا خلاف قوانین داخلی مجلس است، ولی بارها و بارها و در ادوار گذشته شاهد آن بودیم و هستیم و متاسفانه هیچ برخوردی با این موضوع نشده است یا اگر هم برخورد صورت گرفته، رسانه‌ای یا به صورت شفاف اعلام نشده است.
انتهای پیام/