ضریب پایداری بالای گاز برای گذر از زمستان

افتتاحیه رسمی پالایشگاه هفتم ( فازهای 17و 18 پارس جنوبی) با حضور رئیس جمهوری در 27 فرودین ماه 1396 و شروع فرآیند تحویل و تحول این پروژه عظیم گازی به مجتمع گاز پارس جنوبی، بهانه‌ای شد تا سراغ حسن اسعدی، سرپرست این پالایشگاه برویم و در گفت‌وگو با وی به بررسی شرایط این فازها و روند آخرین تغییرات در آن بپردازیم.

در ابتدا از شروع حضور نیروهای SPGC در فازهای 17 و 18 بگوئید.

شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی مطابق مأموریت سازمانی بهره‌بردار نهایی همه فازهای پارس جنوبی است و برای همه فازهای توسعه‌ای از جمله فازهای 17 و 18 به تناسب پیشرفت پروژه و آماده‌سازی واحدهای فرآیندی از طرف کارفرمای پروژه، شرکت نفت و گاز پارس درخواست حضور اعلام و به تناسب نیروهای متخصص از مجتمع فراخوان و حضور می‌یابند. که در سال 93 تیمی متخصص از همه پالایشگاه‌های گاز پارس جنوبی که دارای تجربه کافی بودند، در این پالایشگاه‌ حضور یافتند و در فعالیت‌های پیش‌راه‌اندازی، راه‌اندازی، استارت‌آپ و بهره‌برداری تا زمان تحویل و تحول مشارکت کردند و تا به امروز فعالیت آن‌ها ادامه دارد.

این فعالیت‌ها در کنار شرکت‌های حاضر در طرح انجام شده و در واقع نیروهای متخصص SPGC براساس تجارب ارزشمند کسب شده در مراحل راه‌اندازی و بهره‌برداری فازهای قبلی، در راه‌اندازی و شروع تولید پالایشگاه کمک‌های بسیاری انجام دادند تا پالایشگاه مطابق استاندارد و الگوی مناسب به بهره‌برداری برسد.

در ابتدا چند نفر از نیروهای SPGC در این فازها کار خود را آغاز کردند و هم‌اکنون چه تعداد از نیروهای مجتمع در فازهای 17 و 18 مستقر هستند؟

ابتدا با حدود 41 نفر کار را شروع کردیم و هم‌اکنون 210 نفر از همکاران مجتمع در پالایشگاه هفتم حاضر هستند.

پالایشگاه برای اولین‌بار چه زمانی تولید خود را آغاز کرد؟

تولید گاز شیرین این پالایشگاه در بامداد روز اول بهمن ماه سال 93 و با گاز دریافتی از پالایشگاه چهارم صورت گرفت.

با توجه به مشکلاتی که معمولاً در همه پروژه‌ها وجود دارد، شما چه فرآیندی را در دستور کار قرار دادید تا هنگام تحویل واحدها کمترین نواقص وجود داشته باشد؟

از ابتدای حضور، یکی از موارد مهم در تحویل و تحول، راه‌اندازی و راهبری واحدهای فرآیندی پالایشگاه، مدنظر داشتن شاخص‌ها و استانداردهای مجتمع گاز پارس جنوبی بود که تمام پالایشگاه‌ها را بر مبنای آن ارزیابی می‌‌شوند. بر مبنای همین رویکرد، این شاخص‌ها به ‌صورت هفتگی پایش و اقدامات اصلاحی مد نظر توسط اداره مهندسی امکان‌سنجی، پایش و نهایتاً جهت اجرا ابلاغ و توسط تیم بهره‌برداری و گروه‌های مرتبط اجرا می‌شد.

مهم‌ترین شاخص‌های مرتبط با پایداری تولید در دسترس بودن(Availability)، ضریب اطمبنان(Reliability) و اثربخشی(Effectiveness) می‌باشد.

همچنین شاخص‌های مرتبط با الزامات محیط‌زیستی مانند فلرینگ و میزان انتشار گازهای آلاینده محیط زیست اعم از دی‌اکسید کرین، دی‌اکسید گوگرد و COD پساب خروجی و شاخص‌های مصرف انرژی(SEC) نیز به‌صورت دائم در جلسات راهبری تولید پایش و عملکرد تیم‌ها رصد می‌شود.

روند تحویل و تحول پالایشگاه به‌چه صورت انجام شد؟

ما به‌عنوان اولین پالایشگاه برای تحویل و تحول واحدها بر مبنای رویکرد فرآیندی و به‌صورت بخشی (Partial Hand Over) دستورالعمل تهیه، تنظیم و مصوب کردیم. این دستورالعمل نقشه راه برای تحویل و تحول پالایشگاه با در نظر گرفتن الزامات قراردادی شرکت نفت و گاز پارس با پیمانکاران طرح بوده و پالایشگاه را بر مبنای همان شاخص‌هایی که عنوان شد، تحویل گرفتیم.

برای تسریع در راه‌اندازی واحدها چه اقداماتی صورت گرفت؟

با توجه به اینکه امکان راه‌اندازی همه واحدها به‌صورت یکپارچه و هم‌زمان وجود نداشت و موضوع تولید و برداشت از میدان مشترک پارس جنوبی و تولید گاز شیرین به‌عنوان محصول اصلی پالایشگاه بسیار با اهمیت بود، در ابتدا ردیف‌های تصفیه و فرآورش گاز شیرین فاز 17 در سرویس قرار گرفت و خوراک هم از طریق پالایشگاه چهارم (فازهای 6/7/8 ) دریافت و راه‌اندازی انجام و شرایط تثبیت و به محض دریافت خوراک از سکوها، با اطمینان بهتر و آمادگی قبلی به آن ردیف‌ها هدایت شد.

تعامل خوب و سازنده توأم با صداقت و شفافیت در اجرای کارها و فعالیت‌ها بین دو شرکت SPGC‌و POGC با رعایت الزامات وچارچوب سازمانی در پالایشگاه هفتم و همچنین پیمانکاران طرح و شرکت راه‌انداز و همفکری و استفاده از تجربیات ارزشمند همه گروه‌های حاضر در پالایشگاه بستر را برای سهولت در انجام کارها با کمترین تنش، از نقاط بارز و کلیدی در این پالایشگاه بود که با پشتیبانی مجتمع در تأمین کمبود و نیازمندی‌ها، خوشبختانه ماحصل آن کوتاه بودن مدت زمان راه‌اندازی تا تثبیت شرایط تولید در هر واحد فرایندی بوده است.

به‌عنوان مثال، برای راه‌اندازی واحدهای بازیافت گوگرد (واحد 108) به‌دلیل قطع ارتباط لایسنسر خارجی (Licenser) و عدم پشتیبانی فنی، با تشکیل کارگروه‌های فنی و استفاده از تجربیات متخصصین پالایشگاه بر اساس تجارب کسب شده در پالایشگاه مجتمع گزارشات فنی تهیه و با برگزاری جلسات، اقدامات اصلاحی مؤثری تأیید، مصوب و اجرایی شد که این اقدامات نقش به‌سزایی در راه‌اندازی و تثبیت شرایط عملیاتی واحدهای بازیافت گوگرد داشت که در ادامه بیشتر اشاره خواهم کرد.

کدام واحد پالایشگاه در اولین مرحله تحویل گرفته شد؟

همانطور که اشاره شد، مطابق دستورالعمل مصوب تحویل و تحول بخشی با رویکرد فرآیندی، با تثبیت شرایط عملیاتی و انجام تست عملکردی ردیف‌های گازی سوم و چهارم فاز 18 بعد از دریافت خوراک از سکوها در مهر ماه سال قبل، تحویل و تحول از منظر مدیریت و راهبری عملیاتی زیر نظر کنسرسیوم و شرکت نفت و گاز پارس آغاز شد.

در واقع، مطابق دستورالعمل مصوب و با الزام قرارداد شرکت POGC با پیمانکاران طرح و با رویکرد فرآیندی، پالایشگاه را به ده بخش تقسیم کردیم و برای هر کدام از بخش‌ها که امکان تولید داشت، مدارک و مستندات تحویل و تحول را آماده کردیم. همچنین لیست نواقص(Punch List) تهیه، اعلام و در نهایت با رفع نواقص حیاتی، بصورت بخش به بخش پالایشگاه تحویل گرفته شد.

این کار چه مزیتی داشت؟

با این کار، کلیه دستورالعمل‌ها، مجموعه مقررات و سوابق اجرایی در دیگر فازها که مدنظر بوده را از ابتدا بصورت بخش به بخش اجرا کردیم و ارزیابی شرایط، بررسی عملکرد و شناسایی نقاط بهبود را با خاطر آسوده‌تری انجام ‌دادیم که این امر منجر به پیش‌برد بهتر شرایط راه‌اندازی و تثبیت شرایط عملیاتی واحدهای تولیدی شد.

تا به امروز چه بخش‌هایی را تحویل گرفته‌اید؟

تاکنون 5 بخش اصلی و حیاتی واحدهای فرآیندی از 10 مورد، به‌طور کامل صورت‌جلسه و تحویل شده است. در مورد سایر بخش‌ها نیز نواقص مشخص شده و الزاماتی را اعلام کرده‌ایم که باید آن‌ها انجام شود و با تکمیل آن‌ها، تمام محصولات مطابق تعهد اعلامی، تولید خواهد شد. خوشبختانه همین رویکرد، به عنوان مبنا برای تحویل و تحول فازهای 19، 20 و 21 نیز مد نظر قرار گرفته است.

پس از انجام این روند در نهایت از چه زمانی مسئولیت پالایشگاه رسماً به مجتمع گاز پارس جنوبی سپرده شده است؟

از ابتدای مرداد ماه امسال طبق توافق مدیران محترم عامل دو شرکت SPGC و POGC مسئولیت و مدیریت راهبری عملیات پالایشگاه هفتم به مجتمع محول شد و از ابتدای آذر ماه، تامین منابع مالی هم به مجتمع محول خواهد شد.

فازهای 17 و 18 چه محصولاتی و با چه ظرفیتی تولید می‌کنند؟

از نظر طراحی فازهای 17 و 18 یک پالایشگاه کامل است که همه محصولات با ارزش افزوده را علاوه بر میعانات گازی، گوگرد و گاز شیرین تولید می‌کند. این پالایشگاه توان تولید محصولات با ارزش افزوده مانند اتان، پروپان و بوتان را نیز دارد. نکته مهم در مورد این پالایشگاه بهبود الزامات کیفی در تولید محصولات فرعی است و خوشبختانه محصولات تولیدی پالایشگاه کیفیتی بالاتر از استاندارد طراحی دارند که این ناشی از اصلاحاتی است که در فرآیند تولید پالایشگاه اعمال و تغییرات لازم اجرا شده است.

فازهای 17 و 18 روزانه مطابق طراحی توان تولید50 میلیون متر مکعب گاز شیرین، 80 هزار بشکه میعانات گازی، 2 هزار و 560 تن اتان، 400 تن گوگرد، 2 هزار تن پروپان و یک هزار و 250 تن بوتان را داراست.

این پالایشگاه تا به حال چه میزان تولید داشته است؟

تا پایان تیر 96 کل خوراک دریافتی از سکوها بیش از 18 میلیارد متر مکعب و خوراک دریافتی از پالایشگاه چهارم 11 میلیارد متر مکعب بوده که منجر به تولید حدود 23 میلیارد متر مکعب گاز شیرین و تزریق به خط سراسری شده است.

فازهای 17 و 18 در این مدت 22 میلیون بشکه میعانات گازی و 720 هزار تن اتان تولید کرده‌اند. همچنین 21 هزار تن LPG در مخازن ذخیره و بیش از 19 هزار تن گوگرد نیز تولید شده است.

با توجه به صحبت‌هایی که در مورد کاهش ظرفیت مخزن پارس جنوبی و عدم توان تأمین گاز مورد نیاز پالایشگاه توسط سکوها شده بود، آیا در حال حاضر این پالایشگاه برای تأمین خوراک مشکلی دارد؟

در حال حاضر خوراک دریافتی پالایشگاه به‌طور کامل از سکوها در حال دریافت است. خوشبختانه برای این پالایشگاه تمهیدات خوبی دیده شده و 4 سکو برای تأمین خوراک پالایشگاه در نظر گرفته شده و این سکوها مطابق طراحی تمام نیاز پالایشگاه را مرتفع می‌نمایند و هیچ مشکلی در تأمین خوراک نداریم و در حال حاضر روزانه 54 میلیون متر مکعب گاز از سکوها دریافت می‌شود.

از طرفی، امکان برداشت خوراک از دو مسیر ارتباطی خطوط بین فازی از پالایشگاه چهارم (فازهای 6/7/8) هم میسر است و امکان تأمین و انتقال خوراک پالایشگاه ششم هم در بازه‌های زمانی قابل برنامه‌ریزی است.

توجه به اهمیت موضوع محیط زیست برای کاهش اثرات زیست محیطی چه اقداماتی صورت گرفته است؟

این موضوع از ابتدا مدنظر بوده و از منظر کاهش فلرینگ با تمهیدات صورت گرفته در دوره راه‌اندازی حداقل فلرینگ را داشتیم. واحد گوگردسازی پالایشگاه یک واحد کامل است که علاوه بر واحد تولید گوگرد، واحد تغلیظ گاز اسیدی(AGE: Acid Gas Enrichment) و واحد تکمیلی TGTU دیده شده که راندمان تولید گوگرد را به 99/99 درصد می‌رساند. در این بخش، همانطور که اشاره شد کارگروهی تشکیل و اصلاحات مناسبی انجام شد.

با توجه به تجربیات گذشته و تغییراتی که صورت گرفت برای اولین بار در پارس جنوبی از یک واحد SRU روزانه بیش از 165 تن گوگرد تولید می‌شود. با توجه به اینکه ظرفیت هر کدام از این واحدها حدود100 تن است. در واقع ظرفیت ورودی این واحد را افزایش و با بهینه‌سازی شرایط فرآیندی AGE ، غلظت گاز اسیدی به واحد بازیافت گوگرد افزایش یافت که این کار علاوه بر استفاده از حداکثر ظرفیت واحدها باعث کاهش میزان فلرینگ نیز خواهد شد.

تعمیرات اساسی پالایشگاه در چه زمانی است؟

تعمیرات پالایشگاه در مهرماه انجام می‌شود و اولین تعمیرات اساسی عمده پالایشگاه محسوب می‌شود. تمام تلاش و برنامه‌ریزی‌ها برای انجام ایمن و اثربخش فعالیت‌ها در دستور کار است تا بتوانیم برای زمستان پیش‌رو، حداکثر تولید با ضریب پایداری بالا را داشته باشیم.