دو دیدگاه درباره تغییر رویکرد سعودی در برابر ایران

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا از روزنامه جوان، این روزها دیده می شود که عربستان سعودی به وضوح خواهان ایجاد روابط مناسب و مسالمت آمیز با ایران است. محمد بن سلمان که در غیاب پدر اداره امور کشور را در اختیار گرفته است،‌ پس از چند ماه ترک‌تازی و اقدامات آشکار و رادیکال علیه ایران،‌ مدتی است که به دنبال ایجاد روابط با تهران است.

حتی زمانی که مقتدی صدر وارد ریاض شد و با ولیعهد سعودی ملاقات کرد،‌ »مجتهد» فعال سعودی و رسانه ای مخالف ریاض نوشت که محمد بن سلطان، مقتدی صدر را به عربستان دعوت کرده تا از او بخواهد ایران را متقاعد کند که این روابط تنش آمیز را پایان داده و به شکل مسالمت آمیز مناسبات را دنبال کنند. حتی در همین دوره در خبرها آمد که عربستان از عمار حکیم دعوت کرده است که به ریاض سفر کند. اگر چه این خبر تکذیب شد و دیگر خبری از این سفر نشد اما در کل زمزمه های مختلفی را در سطح رسانه ای ایجاد کرد.

در تازه ترین خبر نیز وزیر کشور عراق گفته است که «محمدبن سلمان رسما از وی درخواست کرده تا عراق واسطه‌ای بین ایران و عربستان برای کاهش تنش‌ها باشد.» نوع سیاست های جاری عربستان طی روزهای گذشته نیز نشان می دهد که عربستان تغییر رویه داده است و حتی رویکردهای خود را دست کم در سطح اعلانی در سوریه و در قبال بشار اسد تغییر داده است.

این موضوع باعث شده تا سوال های مختلفی در این باره شکل بگیرد که به راستی چرا عربستان سعودی در چرخشی 180 درجه ای چنین رویکردی را انتخاب کرده است؟ آیا واقعا سیاست های این کشور تغییر کرده است. درست در همین زمان خبر آمد که رژیم صهیونیستی برخی از جوان های سعودی را در حوزه های مختلف آموزش می دهد. از پیش نیز خبرهای پنهانی و امنیتی ریاض و تل آویو نیز منتشر شده بود.

در این باره که عربستان سعودی چرا چنین سیاست هایی را اتخاذ کرده دو دیدگاه و پاسخ متفاوت وجود دارد. ابتدا اینکه عربستان در حال پیاده کردن سنارویویی است که کاملا بر ضد ایران است و برای اجرای آن تنها در حال نمایش دادن روابط مسالمت آمیز با ایران است و قطعا پشت این سیاست های مشکوک،‌ فتنه ای نهفته است که سعودی ها خواهان پیاده کردن آن هستند. این طیف عموما به سیاست های عربستان سعودی اعتماد ندارند و پیشنهاد نهایی آنها نیز این است که چنین خواسته ای را از سعودی ها نپذیرند یا اینکه دست‌کم در قبال آن محتاط عمل کنند.

اما همزمان دیدگاه دومی نیز وجود دارد که معتقد است عربستان سعودی پس از سال ها مخالفت و دشمنی با ایران که طی سال ها و ماه های اخیر بسیار افزایش پیدا کرده و به شکل رادیکال گونه ای در رسانه ها دنبال شده، ‌حال به این نتیجه رسیده است که در برابر ایران چاره ای جز پذیرفتن واقعیات ندارد. زیرا در حوزه های مختلف از جمله،‌ سوریه،‌ یمن،‌ عراق،‌ لبنان، قطر و حتی در بخش هایی از کشور خود قافیه را در برابر ایران باخته است. بنابراین چاره ای جز پذیرش قدرت ایران ندارد. در این سطح تحلیل نوع رویارویی وزرای خارجه ایران و عربستان در ترکیه نیز نمونه ای از نرم شدن اجباری سعودی ها است.

اگر چه پیشنهاد این گروه نیز نسبت به تغییر رویکرد عربستان محتاط‌گونه است اما بدبینی گروه اول را ندارند و بر این اعتقاد هستند که عربستان از سر ناچاری به سمت ایران و بازسازی مناسبات و روابط گرایش پیدا کرده است. از طرفی دیگر این مسئله نیز قابل تامل است که بر اساس برخی دیدگاه ها این اعتقاد وجود دارد که اگر عربستان فضا را مناسب ببیند و در شرایطی که ضعفی در رویکردهای منطقه ای ایران مشاهده کند بار دیگر به سیاست ها منطقه ای ضد ایرانی خود بازخواهد گشت اما در حال حاضر چاره ای جز نزدیکی به ایران ندارد.