چرا پرندگان بال و پر رنگارنگ دارند؟

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ScienceDaily، الگوی پر یکی از ویژگی‌های متغییر در پرندگان است که با چشم غیرمسلح نیز قابل مشاهده است. الگوهایی که در پرهای پرندگان می‌بینیم ترکیبی پیچیده از خطوط، نقاط و خال‌هاست اما این نقش‌ها و رنگ‌ها چگونه ساخته می‌شوند؟

چرا پرندگان دارای پرهای رنگی هستند؟ الگوی رنگ‌آمیزی در بسیاری از پرندگان به استتار بهتر کمک می‌کند. این ویژگی منحصر به‌فرد، علاوه بر پنهان شدن از دست شکارچیان به پرنده در جذب جفت بهتر نیز کمک می‌کند.

حالا سوال اینجاست که چگونه این الگوها در سطح سلولی ایجاد می‌شود. دکتر اسماعیل گالون و تیم تحقیقاتی وی به مطالعه الگوهای رنگ آمیزی پرداختند تا انواع رنگدانه‌های حاضر در الگوهای پیچیده پر پرندگان را شناسایی کنند. الگوی رنگ‌آمیزی عمدتا با حضور دو نوع رنگدانه اتفاق می‌اقتد: ملانین که رنگ‌هایی در طیف سیاه، خاکستری، قهوه‌ای و نارنجی را تولید می‌کند و «کاروتنوئید» که برای تولید رنگ‌ها و سایه‌های روشن‌تر در ساختار پرهای ویژه استفاده می‌شود.

پرندگان به خودی خود نمی‌توانند کاروتنوئید تولید کنند. برای داشتن پرهایی با رنگ روشن، پرندگان باید مواد غذایی مصرف کنند که حاوی این رنگدانه باشد، بدین ترتیب کاروتنوئید در جریان خون به گردش درمی‌آید تا به فولیکول‌های پر برسد.

بدن پرندگان دارای کنترل سلولی مستقیم بر ترکیب و ذخیره‌سازی کاروتنوئید نیست؛ همچنین هیچ کنترلی بر ساختار پرهای ویژه ندارد. پرهای ویژه در واکنش به کاروتنوئید مصرفی با مکانیزمی که توسط سلول‌های ویژه تنظیم نمی‌شود، تولید می‌شوند.

از سوی دیگر، ملانین در بدن پرنده و در سلول‌های خاصی به نام «ملانوسیت» ترکیب می‌شود. ملانوسیت‌ها با فولیکول‌های پر همکاری می‌کنند تا رنگدانه‌ها را به خوبی تحت کنترل داشته باشند.

باوجود این که تمرکز اصلی این مطالعه بر کاروتنوئیدها بوده است اما این تیم تحقیقاتی برای اولین بار به بررسی این موضوع پرداخت که آیا ملانین‌ها تنها عناصر رنگدانه‎ای در بدن پرندگان هستند که دارای کنترل مستقیم در سطح سلولی است یا خیر.

دانشمندان می‌دانستند که رنگدانه‌ها و ساختارهای متفاوت منجر به تولید رنگ‌های مختلف در پر می‌شود. آنها ظاهر الگوی رنگ‌آمیزی همه گونه‌های موجود پرندگان را بررسی کردند سپس مشخص کردند که این نقوش رنگی توسط ملانین یا دیگر عوامل رنگدانه‌ای تولید شده است. همچنین آنها الگوهای رنگ‌آمیزی ترکیبی و پیچیده را شناسایی کردند.

این گروه تحقیقاتی تقریبا 9000 گونه پرنده را برای این مطالعه مورد بررسی قرار داده است.

نتایج تحقیقات نشان داد که 32 درصد از گونه‌های بررسی شده دارای الگوی رنگ‌آمیزی پیچیده هستند و اکثر این طرح‌های پیچیده توسط ملانین تولید شده است.

مترجم: هانا حیدری