تنش در روابط ترکیه و آمریکا

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، تصمیم ترکیه برای تقویت سیستم‌های دفاع هوایی خود با توجه به روندهای منطقه­ای و تهدیدهای استراتژیک گرفته شد. ابتدا ترک­ها می­خواستند موشک­های دفاعی خود را در همکاری با متحدانشان در ناتو تولید کنند. در حقیقت، طرح اولیه آنکارا، تولید موشک­های دفاعی با همکاری یک کشور دیگر عضو ناتو بود. همچنین برای دولت ترکیه انتقال تکنولوژی با قیمت پایین یکی از موضوعات کلیدی دیگر بود. به بیان ساده­تر، آنکارا نمی­خواست برای دفاع از خود وابسته به دولت‌های دیگر باشد.

در همین راستا دولت ترکیه در سال 2010 یک مناقصه به راه انداخت. شرکت­هایی از ایالات متحده، روسیه، چین، ایتالیا و فرانسه پیشنهادهای خود را ارائه دادند. به استثنای کمپانی چینی (CPMIEC) دیگر شرکت­ها تمایلی به انتقال تکنولوژی و تولید مشترک نداشتند. قیمت‌های پیشنهادی آن شرکت‌ها هم بسیار بالا بود. از این‌رو ترکیه تصمیم به مذاکره با شرکت چینی گرفت.

تصمیم ترکیه برای کار با یک شرکت چینی انتقادهایی را برانگیخت. با این وجود، آنکارا تا سال 2015 به مذاکره با چینی­ها ادامه داد. با این حال، شرکت چینی نتوانست انتظارات ترکیه را در مورد انتقال فناوری برآورده کند و از این‌رو ترک‌ها به مذاکرات پایان دادند. البته به نظر می‌رسد شماری از کشورهای عضو ناتو مانند ایالات متحده، در شکست مذاکرات نقش مهمی بازی کردند. به عبارت دیگر، آنکارا تصمیم گرفت یک فرصت دیگر به طرف آمریکایی برای ساختن سیستم دفاع موشکی خود، بدهد.

با این حال، شکی نیست که واشنگتن ترجیح می­دهد ترکیه در حوزه‌های استراتژیک از جمله دفاعی به آمریکا وابسته باشد. به همین دلیل آمریکایی‌ها ایده انتقال تکنولوژی را دوست ندارند. از سوی دیگر آنکارا در زمینه دفاع از کشور، به هیچ وجه از هدر دادن وقت، خوشش نمی‌آید. وضعیت سوریه و دیگر نقاط در منطقه خاورمیانه نیازی به توضیح ندارد.

به همین دلیل، دولتمردان ترکیه به این نتیجه رسیدند که منافع حیاتی کشور خود را به خاطر بهره‌مندی از فواید رابطه با برخی دولت‌ها به خطر نیندازند. از این‌رو، مذاکره با فدراسیون روسیه را برای خرید سامانه دفاع هوایی اس- 400 به عنوان بخشی از یک توافق گسترده‌تر که انتقال فناوری را هم تضمین می‌کند، آغاز کردند.

رجب طیب اردوغان رئیس­جمهوری ترکیه به­تازگی اعلام کرده است ترکیه و روسیه به مرحله نهایی مذاکرات خود پیرامون سامانه موشکی اس-400 رسیده‌اند. در 25 جولای، رئیس­جمهور ترکیه خاطر نشان کرد: «ما و فدراسیون روسیه در این زمینه اقدامات لازم را انجام داده‌ایم و اوراقی را امضا کرده‌ایم و امیدواریم به زودی شاهد حضور سامانه موشکی اس-400 در کشورمان باشیم. ما این روند را با تولیدات مشترک ادامه خواهیم داد.» اگرچه این معامله هنوز نهایی نشده اما گفته‌های اردوغان نشان می‌دهد خرید اس-400 تقریبا انجام شده است.

بار دیگر ایالات متحده به تلاش‌های ترکیه برای دفاع از خود به همان شیوه‌های پیشین پاسخ داد. ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا هشدار داد که واشنگتن در مورد خرید سامانه دفاع هوایی اس- 400 از سوی ترکیه، نگران است.

اردوغان در پاسخ به انتقادهای واشنگتن گفت: «ما سال­ها نتوانستیم با آمریکا چنین کارهایی را انجام بدهیم و باید همچنان چشم به راه باشیم!» اردوغان در پاسخ به این انتقاد که اس-400 با سیستم‌های ناتو ناسازگار است، پرسید: «چرا هیچ کس هنگام استفاده یونان (یکی دیگر از متحدان ناتو) از سامانه موشکی اس- 300، نگرانی خود را ابراز نکرد؟»

واقعیت این است، ایالات‌متحده ترجیح می­دهد ترکیه در مورد همه مسائل مربوط به امنیت ملی به واشنگتن متکی باشد. این امر در تضاد با همکاری­های دفاعی ترکیه با روسیه و چین است. در عوض، آنکارا به دنبال یک سیستم دفاعی برای رویارویی با آسیب پذیری‌هایی بوده که برای سال‌ها با آنها درگیر است. همچنین خواهان تضمین انتقال تکنولوژی برای کاهش وابستگی خود به دیگر دولت‌هاست.

اگر چه دولتمردان ترکیه در آغاز می‌خواستند با ایالات متحده و دیگر متحدان ناتو کار کنند، اما ناهمراهی متحدان ناتو با ترکیه موجب شد این کشور ابتدا به سوی چین و سپس روسیه روی بیاورد. در نهایت، ترکیه با اتخاذ تدابیری از سوی مقام‌های بلندپایه کشور، آنچه را که می‌خواست، به دست آورد.

برخی کارشناسان معتقدند که حضور سامانه دفاع موشکی اس-400 در ترکیه می‌تواند به روابط این کشور با آمریکا بیشتر آسیب بزند. با این حال، مقام‌های ترکیه بر این باورند که قرارداد فروش سامانه اس-400 به ترکیه، می‌‌تواند اثر متقابل داشته باشد. آشکار است موشک­های این سامانه، هواپیماهای آمریکا یا هواپیماهای دیگر متحدان ترکیه را هدف قرار نمی­دهند. کاملا برعکس، آنها کمک می‌کنند منطقه امن­تر شود.

در عین حال، ترکیه با توجه به نگرانی‌های امنیتی خود، یک بازیگر منطقه‌ای نیرومندتر خواهد بود و برای متحدانش ارزشمندتر خواهد شد. استقلال فزاینده ترکیه در زمینه دفاع ملی باعث می‌شود این کشور از موقعیت برابر با متحدان خود وارد تعامل شود. چنین تغییراتی می‌تواند روی روابط ترکیه و آمریکا تاثیر مثبتی داشته باشد. با وجود این، نویسنده ترک مقاله در پایان اظهار امیدواری می­کند آمریکا در واکنش به این اقدام ترکیه، از همگامی با پ.‌ک.‌ک خودداری کند.

منبع: وب سایت دیلی‌صباح