تحصیل بیش از 8600 دانشجوی خارجی در واحدهای دانشگاه آزاد

پروین طالبیان - گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ برنامه‌ریزی برای گسترش حضور بین‌المللی، یکی از سیاست‌های اصلی دانشگاه آزاد اسلامی در سال‌های اخیر بوده است. سیاست‌هایی که با ایجاد دفاتر همکاری بین‌المللی در کشورهای مختلف همراه بوده و البته پیگیری‌هایی هم برای ایجاد واحد در برخی کشورها انجام شده است. دکتر حسین ابراهیمی، مدیرکل امور بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی بهتر از هر کس می‌تواند درباره استراتژی‌ها و عملکرد بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی سخن بگوید.

در ادامه گفت‌وگوی او با آنا را می‌خوانید:

چند دانشجوی خارجی در واحدهای بین‌الملل تحصیل می‌کنند؟

در حال حاضر 8600 دانشجوی غیرایرانی در واحدهای دانشگاهی داریم، خوشبختانه روند جذب دانشجویان غیرایرانی رو به رشد است البته با برنامه 5 ساله فاصله زیادی داریم. بر اساس برنامه 5 ساله که در سال 95 تدوین شد در سال 1400 باید 50 هزار دانشجو جذب کنیم. برای اینکه به این عدد برسیم باید بسترها را آماده کنیم. اولین گام این بود که برای پذیرش دانشجویان غیرایرانی امکان ثبت‌نام الکترونیکی فراهم کنیم تا نیازی به سفر به ایران برای ثبت‌نام و مقدمات اولیه نباشد. با هماهنگی که با بخش‌های دیگر سازمان مرکزی انجام شد، سامانه جذب دانشجوی غیرایرانی با عنوان fstudent را راه‌اندازی کردیم که به عربی انگلیسی و کردی فعال است و تقریبا 60 تا 70 درصد کار پذیرش دانشجو از این طریق قابل انجام است.

گام بعدی تبلیغات محیطی بود که آن را نیز در دستور کار قرار دادیم. تاکنون نحوه پذیرش دانشجوی غیرایرانی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، عربی و کردی نوشته و ترجمه و در کتابچه‌ای چاپ شد و به جاهایی که می‌توانند به ما کمک کنند ارسال شده است.

کار دیگری در یک هفته گذشته شروع کردیم و به دکتر رهبر پیشنهاد دادیم و ایشان هم موافقت کردند، این بود که از آژانس‌های خارج از کشور که در حوره اعزام دانشجو فعال هستند، کمک بگیریم و آیین‌نامه‌ای را برای همکاری امور حقوقی دانشگاه مصوب کنیم تا بتوانیم از آژانس‌های خارجی و داخلی که در حوزه اعزام دانشجو فعال هستند استفاده کنیم و این‌ آژانس‌ها برای ما دانشجوی غیرایرانی بیاورند. طبیعتا باید قرارداد و آیین‌نامه خاصی برای این کار تدوین کنیم که در آینده نزدیک انجام خواهیم داد.

در بخش دیگر جذب دانشجوی غیرایرانی؛ واحدهای خارج از کشور در اولویت کاری ما قرار دارد، در این زمینه از واحدهای امارات، لبنان و افغانستان استفاده می‌کنیم. اکنون برای جذب دانشجوی غیرایرانی بیشتر توسعه واحدهای افغانستان و لبنان را در دستور کار جدی قرار دادیم چراکه بیشترین جمعیت دانشجوی غیرایرانی در این دو واحد هستند.

در واحد افغانستان اصلا دانشجوی ایرانی نداریم، بنابراین توسعه دوره‌های کارشناسی و تکنسین برای تامین نیاز کشور افغانستان در دستور کار داریم. همچنین توسعه رشته‌های دکتری نیز با توجه به نیازهای این کشور را در دستور کار خواهیم داشت.

توسعه تحصیلات تکمیلی را در لبنان ماموریت دیگری است که دنبال می‌کنیم. برای واحد امارات هم جذب دانشجوی غیرایرانی را در دستور کار داریم. در امارات هم رشته‌های نسبتا متنوعی در دوره‌های ارشد و دکتری داریم، پس مشکلی از بابت رشته نداریم. بیشتر می‌خواهیم دانشجو جذب کنیم و صندلی‌های خالی را پر کنیم. عمدتا هم دنبال این هستیم تا از دانشجویان غیرایرانی جذب کینم.

پیش‌بینی ما این است که اعزام دانشجو از ایران به امارات دیگر تقریبا کم و نزدیک به صفر شود چراکه توسعه تحصیلات تکمیلی در داخل کشور رشد خوبی داشته است. ترجیح ما این است که در واحدهای بین‌الملل داخل کشور ادامه تحصیل دهند.

بیشترین پراکندگی دانشجویان غیرایرانی در داخل از کدام کشورها است؟

قبلا بیش از 90 درصد دانشجویان غیرایرانی از افغانستان بود چراکه بیشترین اشتراکات را با ما دارد، جذب دانشجوی خارجی منحصرا از افغانستان برای ما خوشایند نبود چراکه می‌خواستیم از دیگر کشورها،‌ حداقل از کشورهای همسایه دانشجو جذب کنیم. در یک آسیب‌شناسی متوجه شدیم که از عراق دانشجو کم داریم دلیل این بود که مدارک دانشگاه آزاد اسلامی در وزارت علوم عراق ارزشیابی نمی‌شد و به عنوان دانشگاه شناخته شده در وزارت علوم عراق ثبت نشده بود. تلاش شد و نام دانشگاه آزاد در سایت وزارت علوم عراق ثبت شد. خوشبختانه بعد از این هم پذیرش دانشجو از عراق به خصوص از اقلیم کردستان و بخش مرکزی عراق رشد یافت. با این وجود بیشترین دانشجویان خارجی از اقلیم کردستان،‌ عراق و افغانستان است.

تاسیس دانشگاه در عراق در چه مرحله‌ای است؟

مذاکرات اولیه‌ای قبلا داشتیم با تغییر مدیریت هم در اواسط خرداد توافقنامه‌ای با عراق برای تاسیس شعبه دانشگاه در عراق داشتیم. یکی از بندهای مهم آن تفاهم‌نامه ایجاد کارگروه مشترک بین دو کشور برای عملیاتی شدن این کار بود. اعضای ایرانی مشخص شدند. طرح تاسیس واحدهای دانشگاهی در عراق تا پایان مرداد تدوین می‌شود. بعد از طرح و تصویب آن در شورای برون مرزی وارد مرحله اجرا خواهیم شد.

تحصیل دانشجویان در واحد عراق از چه زمانی آغاز می‌شود؟

پیش‌بینی ما این است پذیرش مقدماتی از بهمن امسال باشد، همزمان شعبات دیگر در این کشور تاسیس می‌کنیم. در تامین ساختمان و فضای آموزشی مسئولان عراقی به ما کمک خواهند کرد، در بخش مدیریت آموزشی و تامین اساتید مدیریت آموزشی با دانشگاه آزاد اسلامی است.

پیش‌بینی شما برای جذب دانشجو در سال جدید چقدر است؟

ما کمیته پذیرش دانشجو داریم و هر سال سه تا چهار بار تشکیل می‌شود، پرونده دانشجویانی که مایل به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی هستند در آنجا بررسی می‌شود. پیش‌بینی ما برای مرداد این است که پرونده جذب 300 دانشجو مطرح شود، کمیته‌ای هم شهریور خواهیم داشت پیش‌بینی می‌شود که در نمیسال اول 500 نفر را در واحدهای دانشگاهی جذب کنیم.

برنامه‌ای برای جذب دانشجو از کشورهای همسایه دارید؟

برای اینکه توسعه فعالیت‌ها را داشته باشیم و جذب دانشجو بیشتر شود، واحدهای دانشگاهی را هم دخیل کردیم. الان به همه واحدهای دانشگاهی مجوز داده شده است، واحدهایی که در مرز قرار دارند، می‌توانند با کشورهای همسایه ارتباط برقرار کنند، خوشبختانه این کار هم شروع شده است. واحدهای استان‌های آذربایجان می‌توانند در پذیرش دانشجو از ترکیه فعال باشند. واحد مشهد در افغانستان و تاجیکستان فعالیت و واحدهای استان گلستان می‌تواند با ترکمنستان کار کند. استان خوزستان برای پذیرش دانشجو از عراق و کشورهای عربی فعال شده‌اند. واحدهای استان کردستان در حوزه اقلیم کردستان فعال است. وقتی بتوانیم همه واحدهای دانشگاهی را در حوزه بین‌الملل فعال کنیم قطعا به 50 هزار برنامه هم دست خواهیم یافت.

برنامه فعالیت واحدهای دانشگاهی چه زمانی ابلاغ می‌شود؟

قبل از شروع هر سال تحصیلی آخرین آیین‌نامه و شیوه‌نامه به واحدها ابلاغ می‌شود، سایت fstudent هم در این زمینه فعال است و مراحل پذیرش دانشجو را می‌تواند پیش ببرد.

اولویت دانشگاه آزاد برای تاسیس واحدها کدام کشورها هستند؟

مصوبه‌ای در هیات امنای سال 94 داریم که در 16 کشور دانشگاه آزاد اسلامی باید احداث شود. برای هر کدام از این کشورها باید پیشنهاد و طرح توجیحی بدهیم که صرفه دانشگاه در آن باشد و بعد باید به شورای برون مرزی بدهیم، در صورتیکه آنجا تایید شود ما کار اجرایی‌مان را شروع خواهیم کرد. اصلا دنبال این نیستیم که با افزایش دفاتر و واحدهای دانشگاهی فقط یک بحث کمی و تعداد داشته باشیم، هدف این است که تاثیرگذاری دفتر و شعبه ما در خارج از کشور چه در فرهنگ و اهداف جمهوری اسلامی ایران و از نظر مالی برای دانشگاه سود داشته باشد، به همین خاطر با مطالعه بیشتر در این زمینه کار را پیش می‌بریم.

اولویت‌ها را به دو بخش تقسیم کردیم. کشورهای مسلمان و همسایه که می‌توانیم از لحاظ آموزشی به آن‌ها کمک کنیم و می‌توانیم صادرات خدمات آموزشی داشته باشیم. گروه دیگر کشورهایی هستند که می‌توانیم از تکنولوژی علمی آن‌ها استفاده کنیم. برنامه ما این است که از نخبگان استفاده کنیم و از طریق آن‌ها دانش را به کشور انتقال دهیم. خوشبختانه این تعلق خاطر در ایرانیان خارج از کشور وجود دارد که علم را به داخل هدایت کنند. اگر ساختار درستی طراحی شود آن‌ها می‌توانند به ما کمک کنند. آذربایجان، سوریه و عمان در اولویت کاری ما هستند.

واحدهای آکسفورد و لبنان در چه وضعیتی قرار دارند؟

واحد امارات مجوز دولت امارات را دارد، واحد افغانستان هم همینطور. واحد آکسفورد مجوزهای اولیه را داشت که به دلایلی به حالت تعلیق درآمده است. در واحد لبنان اخذ مجوز از دولت لبنان را در دستور کار داریم. دانشگاه آنجا فعال است و برنامه زیادی برای توسعه واحد لبنان داریم. بنابراین این چهار واحد به عنوان واحدهای موجود است.

ولی آکسفورد به دلیل مسائل خارج از حیطه دانشگاه فعال نیست، یکی از پیشنهادهای ما این است که شورای برون مرزی تعیین تکلیف واحد آکسفورد را در دستور کار قرار دهد، باید بتوانیم به طریقی آن را فعال کنیم که هزینه‌هایش را تامین کند. قبلا نیروهای زیاد آنجا داشتیم اما در 1.5 سال گذشته تعداد نیروها به سه نفر رسید تا آنجا دایر باشد چون ملک متعلق به دانشگاه است. حراست از آن ملک جزو اولویت‌های ماست. اکنون واحد آکسفور سه نفر نیرو شامل رئیس و معاون و سرایدار دارد.

برای فعال شدن آنجا نباید دنبال این سیاست باشیم که دانشجو از ایران به آکسفورد اعزام کنیم چون همه هزینه زیادی دارد و از طرفی توسعه رشته‌های تحصیلی در داخل کشور مناسب است و خیلی انگیزه برای رفتن به آنجا نیست. آنچه که می‌توان در آکسفورد دنبال کرد جذب دانشجوی غیرایرانی است. نباید روی ایرانی‌ها سرمایه‌گذاری کنیم، باید دانشجویان غیرایرانی و ایرانیان مقیم آنجا را جذب کنیم. همچنین می‌توانیم دوره‌های کوتاه مدت که در داخل کشور امکان برگزاری آن وجود ندارد برپا کنیم. همچنین باید به موضوعات تحقیقاتی در آنجا بپردازیم و فرصت‌های مطالعاتی برای اساتید و دانشجویان برگزار کنیم.

آقای ولایتی روابط بین‌المللی خوبی دارند از این پتانسیل چطور استفاده می‌شود؟

بعد از آمدن دکتر ولایتی به دانشگاه در حوزه بین‌المللی این خوشحالی و نوید داده شد که شناخت خوب ایشان به حوزه بین‌الملل، می‌تواند کمک خوبی برای دانشگاه باشد بنابراین باید از این فرصت نهایت استفاده را ببریم. علاوه بر این حضور دکتر رهبر به عنوان یک فرد دانشگاهی و با سابقه مدیریتی خوب می‌تواند کمک کند که در حوزه بین‌الملل نقش خوبی ایفا کنیم، کار را برای ما راحتر می‌شود و پیشنهادهایی که به ایشان می‌دهیم راحت تر قبول می‌کنند.

شناسایی نخبگان ایرانی و انجام پژوهش‌های کاربردی ارتباط با دانشگاه‌های همسوی کشور که در حوزه‌های فنی منهدسی و علوم انسانی موفق هستند جزو اولویت‌های کاری ماست. همچنین توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه بین‌الملل هم ماموریت دیگری است که در دوره جدید دنبال می‌کنیم.

تهیه بانک اطلاعاتی نخبگان خارج از کشور در چه مرحله‌ای است؟

ما یک بانک اطلاعات نخبگان اساتید بین‌الملل داریم که پیشنهاد دادیم آن را کامل کنیم در یکی از جلسات هیات رئیسه این موضوع را مطرح خواهیم کرد که انشالله با آن موافقت می‌شود.