موانع توسعه نشر الکترونیک در ایران/ مردم به خواندن کتاب الکترونیک عادت نکرده‌اند
محمد صدوقی، مدیر سایت و اپلیکیشن طاقچه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا درباره بازار نشر الکترونیک و تحولاتش طی یکی دو سال اخیر گفت: «خوشبختانه شواهد، نشان از رو به رشد بودن بازار نشر الکترونیک در کشور است و این رشد را می‌توان در عملکرد طاقچه و رقبای ما مشاهده کرد اما شیب رشد، کند است.»
وی ادامه داد: «وضعیت پیشرفت و توسعه نشر الکترونیک در ایران، مطابق با الگوی کشورهای توسعه یافته رشد نمی‌کند. به عبارت دیگر سرعت بالای گسترش دستگاه‌ها و گوشی‌های هوشمند در جامعه، این انتظار را ایجاد می‌کند که شاهد حرکت سریع مردم به سمت نسخه‌های الکترونیک باشیم اما اینطور نیست.»
مدیر سایت طاقچه گفت: «به نظر من بخشی از کندی پیشرفت این بازار و رشد مطالعه کتاب‌های الکترونیک در کشور ما، به دلیل جایگاه نامناسب و کلی فرهنگ مطالعه در جامعه ما است که طبعا نبود فرهنگ استفاده از محتوای کتاب الکترونیک نیز بخشی از همان کل است.»
صدوقی توضیح داد: «نبود فرهنگ خریدن نسخه‌های الکترونیکی، تنها مربوط به حوزه کتاب نیست؛ مردم ما هنوز عادت نکرده‌اند که این حوزه‌ها را به چشم بازار ببینند و آثار مورد نظرشان را خریداری کنند؛ آنچنانکه کاربران اینترنتی هنوز که هنوز است عادت دارند موسیقی مورد نظرشان را بدون پرداخت، دانلود کنند و شاید عموم آن‌ها هنوز ندانند که این کار، غیرقانونی و غیراخلاقی است.»
وی در پاسخ به این سوال که شکوفایی بازار نشر الکترونیک تا چه زمانی محقق می‌شود، اظهار داشت: «شاید بتوان با برگزاری اقداماتی نظیر طرح‌های تخفیف، برگزاری جشنواره‌ها و ارائه جوایز، بشود تا حدی مردم را به سمت مطالعه از منابع الکترونیکی تشویق کرد یا مثلا از سلبریتی‌های وادی هنر خواست تا در جذب مردم مشارکت کنند، اما بهبود این بازار، نیازمند تحولات فرهنگی است و فکر نمی‌کنم به این زودی‌ها انتظارات ما در این بازار محقق شود.»
این فعال حوزه نشر الکترونیک همچنین، دور بودن ناشران کشور از فضای نشر الکترونیک را عاملی دیگر در کندی رشد بازار نشر الکترونیک دانست و ادامه داد: «مشکل مجاب کردن مولفان از یک سو و ترس از مورد سرقت قرار گرفتن نسخه‌های الکترونیکی در فضای مجازی از سوی دیگر، باعث شده که ناشران هنوز تمایل چندانی به پا گذاشتن در میدان نشر الکترونیک نداشته باشند.»
صدوقی با اشاره به مصائب مالی که فعالان این حوزه، با آن روبرو هستند، گفت: «هزینه تولید و نگهداری نرم‌افزاری مانند نرم‌افزار طاقچه، دقیقا برابر است با هزینه‌هایی است که مثلا اپلیکیشن اسنپ دارد. اما با وجود هزینه‌های برابر، درآمد ما با چنین نرم‌افزارهای خدماتی قابل مقایسه نیست. با این اوصاف اگر شاهد سایه حمایت‌های دولتی بر نشر الکترونیک نباشیم، ممکن است فعالان معدود این حوزه دست از کار بردارند.»
وی افزود: «تلاش ما این است که به سهم خود بخشی از مطالعه را به سمت نسخه‌های الکترونیک سوق دهیم. البته این کار، به معنی محدود کردن مطالعه نسخه‌های کاغذی نیست؛ بلکه ما می‌خواهیم با اضافه شدن ظرفیت مطالعه نسخه‌های الکترونیک، به سرانه مطالعه در کشور بیافزاییم.»
صدوقی در پاسخ به این سوال که آیا روزی می‌رسد که در ایران نیز مانند کشورهای توسعه‌یافته، پیش از انتشار نسخه‌های کاغذی، شاهد انتشار نسخه‌های الکترونیک کتاب‌ها باشیم؟ گفت: «این اتفاق قطعا طی یکی دوسال آینده در کشور ما رخ خواهد داد؛ البته همین حالا هم شاهد انتشار نسخه الکترونیک برخی کتاب‌ها، قبل از انتشار کاغذی و یا هم‌زمان با آن هستیم اما اینکه نشر الکترونیک به یک مرحله ثابت از فرایند نشر کتاب دربیاید، هنوز این اتفاق نیفتاده است.»
وی افزود: «با توجه به هزینه‌های بالای چاپ و عدم اطمینان از میزان فروش کتاب‌ها؛ خصوصا در مواردی که مولف کتاب‌ها، چندان مطرح نیستند، ناشران از اینکه ابتدا نسخه الکترونیک کتاب‌ها را منتشر کنند و بعد با ارزیابی میزان علاقه‌مندی و مطالبه بازار نسبت به آن کتاب، نسبت به انتشار کاغذی و شمارگان آن تصمیم بگیرند، استقبال خواهند کرد. با این راهکار، ناشران می‌توانند با ریسک کمتر و با توجیه اقتصادی بیشتری کتاب کاغذی چاپ کنند.»
مدیر سایت طاقچه، درمورد فعالیت‌های این پایگاه در زمینه ارائه نسخه‌های دیجیتال کتاب‌ها، توضیح داد: «ما فعالیت‌های طاقچه را در سه محور، توسعه داده‌ایم. محور اول، محور محتوا است که ما در این زمینه با ناشران بیشتری نسبت به انتشار الکترونیک کتاب‌هاشان وارد قرار داد شده‌ایم و همچنین به بخش کتاب گویا نیز ورود کرده‌ایم.»
وی افزود: «محور دوم توسعه طاقچه، توسعه فنی است؛ به طوری که اضافه شدن بخش کتاب‌گویا به سایت و اپلیکیشن طاقچه، نیازمند اعمال تغییرات فنی بود. همچنین امکانات تازه‌ای به نسخه جدید اپلیکیشن اضافه شده که مثلا به مخاطب امکان یادداشت‌گذاری و های‌لایت کردن بخش‌های مختلف کتاب‌های الکترونیک را می‌دهد.»
صدوقی گفت: «محور سوم نیز به فعالیت‌های تبلیغاتی طاقچه برمی‌گردد که اقدامانی نظیر قرارداد با شبکه‌های تلویزیونی و همکاری‌های اینچنینی را شامل می‌شود که امیدواریم به زودی شاهد نتایج آن باشیم.»
انتهای پیام/