مریم میرزاخانی: زیبایی ریاضیات، تنها خود را به شاگردان صبور نشان می‌دهد

به گزارش گروه علم و فناوری آنا، مارک تسیه لوین، رئیس دانشگاه استانفورد، در مورد مرگ این نخبه گفت: « هرچند که مریم خیلی زود رفت، اما بر هزاران زنی که با الهام از او جذب ریاضی و علوم شدند، تاثیری ماندگار گذاشت و تاثیر مریم روی هزاران زنی که برای دنبال کردن ریاضی و علم، میرزاخانی منبع الهام‌شان بود زنده خواهد بود».

تسیه لوین میرزاخانی را نظریه‌پرداز درخشان و متواضعی توصیف کرده که افتخارات و عناوین را تنها به این امید می‌پذیرفت که دیگران به ادامه راه او تشویق شوند.

مریم میرزاخانی، نابغه 40 ساله، سه سال بعد از دریافت آن جایزه چشم از جهان فروبست. او که یک دختر کوچک داشت، چند سال با سرطان مبارزه می‌کرد.

میرزاخانی در دانشگاه صنعتی شریف تهران و سپس دانشگاه هاروارد، در آمریکا تحصیل کرده بود و در ۳۱ سالگی به استادی و بالاترین درجه دانشگاهی رسید.

مدال فیلدز بالاترین جایزه‌ای است که یک ریاضیدان می‌تواند دریافت کند. او نخستین زنی است که از آغاز اهدای مدال فیلدز و تاریخ ٧٨ ساله آن، به این مدال دست یافت.

پروفسور فرانسس کروان، استاد دانشگاه آکسفورد و از اعضای کمیته انتخاب مدال فیلدز، ابراز امیدواری کرده بود که مدال میرزاخانی الهام‌بخش دیگران شود و دختران و زنان بیشتری با باور به توانایی‌های خودشان به ریاضی، که گاه «حوزه‌ای مردانه» قلمداد شده است، جذب شوند.

توییت‌های ریاضیدان بزرگ

مریم میرزاخانی هم در فیس‌بوک و هم در توییتر حساب کاربری داشت. در اکانت توییتری خود که به قول خودش به دلایل تحصیلی یا آموزشی درست کرده، آخرین توییت مربوط به 19 نوامبر 2014 می‌شود که نوشته: «همه چیز تکامل می‌یابد و در نهایت شما به شخصیتی نگاه می‌کنید که کاملا متفاوت از تصور اولیه شماست».

در همان روز باز هم نوشته: «ریاضی و دیگر هیچ....»

توییت دیگری نیز در همان روز داشته و نوشته: «چقدر مشاغل جالبند. دوست داشتم یک نویسنده باشم. اما حالا به من نگاه کن، یک پروفسور ریاضی در دانشگاه استانفوردم».

وی در توییت دیگر به مشاور تز دکتری‌اش اشاره کرده است که به او گفته بود: «زمانی که بحث ریاضیات می‌شود، او (میرزاخانی) یک نوع جاه‌طلبی بی‌پروا دارد».

از اول مشخص بود

بهرنگ نوحی، استاد ریاضی دانشگاه کویین مری لندن، وقتی مریم میرزاخانی دوم دبیرستان بود در یک دوره حل مساله المپیاد به او و چند نفر دیگر درس می‌داد.

نوحی گفت: «از همان زمان مشخص بود که مریم میرزاخانی و دوستش رویا بهشتی جزو بهترین‌ها هستند. به محض اینکه در هاروارد شروع کرد مشخص بود که کارش خوب است. مشخص بود که تز دکترایش یک تز انقلابی است».

به گفته بهرنگ نوحی، مریم میرزاخانی اولین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت.

مریم میرزاخانی همچنین اولین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت. اولین کسی که دو سال مدال طلا گرفت و اولین فردی بود که در آزمون المپیاد ریاضی نمره کامل گرفت.

می‌خواستم نویسنده شوم

میرزاخانی چند سال پیش و در مصاحبه با و‌ب‌سایت انستیتوی ریاضی کلی، گفته بود که در کودکی آرزو داشت نویسنده شود.

او گفت: «وقتی که بچه بودم رویایم این بود که نویسنده شوم. هیجان‌انگیزترین لحظاتم را به خواندن رمان می‌گذراندم، در واقع هر چیزی را به دستم می‌رسید می‌خواندم».

او در آن مصاحبه خود را «خوش‌شانس» توصیف کرد و گفت که وقتی دوره ابتدایی را تمام می‌کرد جنگ ایران و عراق به پایان رسید، به مدرسه فرزانگان (زیر نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان) رفت و خانواده‌اش از او حمایت می‌کرد.

علاقه اولیه او به علوم از طریق برادر بزرگترش ایجاد شد و بعدتر در دبیرستان این علاقه بر ریاضیات متمرکز شد. مریم میرزاخانی در دوره المپیاد به حل مسائلی دشوارتر پرداخت اما به گفته خودش مهم‌تر از آن، ورودش به دانشگاه شریف و آشنایی با استادان و دانشجویان دیگر بود.

مریم میرزاخانی می‌گوید: «هرچه بیشتر وقت روی ریاضی می‌گذاشتم، بیشتر به ذوق می‌آمدم».

او پس از پایان تحصیلاتش در دانشگاه صنعتی شریف تهران به آمریکا رفت و دکترای خود را در دانشگاه هاروارد گرفت.

مریم میرزاخانی در ٣١ سالگی و در دانشگاه استانفورد به عالی‌ترین جایگاه دانشگاهی و مقام استادی رسید.

او پیش از تدریس در دانشگاه استنفورد، مدتی نیز در دانشگاه پرینستون درس می‌داد. پیش از اینکه مدال فیلدز به مریم میرزاخانی تعلق بگیرد، او به چند جایزه و افتخار دیگر در حوزه ریاضی رسیده بود.

رامین تکلو، استاد ریاضی دانشگاه ایلینوی شیکاگو، گفت: «مریم میرزاخانی حتی بدون گرفتن فیلدز هم در میان معروف‌ترین ریاضیدانان جهان بوده است».

لحظه آها!

در بیانیه مطبوعاتی مدال فیلدز آمده بود: «اغلب به نظر می‌رسد که به خاطر پیچیدگی‌ها و ناهمگنی‌های فضاهای مدولی، این غیرممکن است که بشود مستقیم روی آنها کار کرد؛ اما نه برای میرزاخانی. او شهود هندسی قوی‌ای دارد که به کمک آن می‌تواند مستقیما با هندسه فضاهای مدولی دست و پنجه نرم کند».

ارتباط دادن چند حوزه مختلف ریاضی به یکدیگر به عنوان یکی از دستاوردهای علمی مریم میرزاخانی ذکر شده است.

بهرنگ نوحی، درباره اهمیت کار علمی مریم میرزاخانی می‌گوید: «نه فقط مسائلی که حل کرده مسائل مهمی هستند، بلکه روش‌هایی که برای حل آنها ابداع کرده به دیگر ریاضیدان‌ها ابزار و دیدگاه‌های خوبی برای حل مسائل دیگر می‌دهد».

مریم میرزاخانی در مصاحبه خود با کلی گفته بود: «بدون علاقه داشتن به ریاضی ممکن است آن را سرد و بیهوده بیابید. اما زیبایی ریاضیات خود را تنها به شاگردان صبور نشان می‌دهد».

وی افزوده بود: «پرارزش‌ترین بخش مطالعه ریاضی لحظه‌ای است که می‌گویی آها! ذوق کشف و لذت فهمیدن چیزی جدید. احساس ایستادن بالای یک بلندی و رسیدن به دیدی شفاف و واضح».