برای جذب اساتید ایرانی خارج از کشور نیاز به عزم جدی داریم

دکتر نیره توکلی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با اشاره به این سخنان ریاست جمهوری، شرایط دشوار ورود اساتید به سیستم آموزش عالی کشور را یکی از معضلات پیش رو دانست.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، درباره وضعیت بازگشت اساتید خارج از کشور گفت: تا الان کسی از آن‌ها نخواسته برگردند. چرا که نظام آموزش عالی در همین شرایط نیز پرنقص به نظر می‌رسد. زیرا که فرهنگ قربانی مظلوم و خاموشی است که صدایش در نمی‌آید. در بسیاری از موارد وقتی نارسایی وجود دارد، خیلی ملموس‌تر است. اما درمورد فرهنگ و آموزش عالی ما هر روز شاهد افت نظام آموزش عالی بودیم به همین دلیل که اساتید عالیقدری که داشتیم از سیستم آموزش خارج شدند و مجبورشان کردند که تدریس را‌‌ رها کنند و جذب سیستم آموزشی خارج از کشور بشوند.

وی افزود: بسیاری از تحصیلکردگان خارج از کشور هم وقتی که می‌خواهند برگردند و یا وارد نظام آموزشی بشوند، شرایط به گونه‌ای است که نظام آموزش عالی نه تنها اجازه جذب آن‌ها را نمی‌دهد، ‌بلکه سیطره گزینش از طریق امور اداری بسیار نیرومند‌تر است و مانع این می‌شود که حتی دانشجویان ممتاز این نظام آموزشی برای تدریس انتخاب شوند.

نیروهای گزینشی آموزش عالی در هر دوره ثابت هستند

توکلی تاکید کرد: البته وضع برای کسانی که خارج از کشور بودند، گاهی بهتر بوده و گاهی بد‌تر. گاهی بهتر بوده به این دلیل که صرف داشتن مدرک از هر دانشگاه خارج از کشور، ظاهرا مزیتی با خود به همراه دارد که در صورتی که روابطی هم حاکم باشد، جذب را در نظام آموزشی ساده‌تر می‌کند. ولی از آن طرف هم اگر کسی روابطی نداشته باشد، این موضوع شرایط را سخت‌تر می‌کند. ما در این سی و چند ساله شاهد بودیم که چه در دانشگاه‌ها و چه در

سایر مراکز تصمیم گیری فرهنگی و علمی مثل نظام پزشکی و... قدرت فقط بین دو دسته‌ای که اعضایش ثابت بوده‌‌اند، جابه جا می‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اساتید همیشه منتظر تغییر در رویه آموزش عالی هستند تاکید کرد: یکی از تغییراتی که ما منتظرش بودیم این بود که شایسته سالاری علمی در گزینش استادان دخیل باشد، ولی هرگز این اتفاق نیفتاد. خود من باو جود تمام مدارجی که داشتم و شاگرد اول دانشگاه تهران در سال ۵۹ بودم و مدرک دکتری داشتم، هرگز نتوانستم از سد گزینش دانشگاه رد بشوم و به صورت حق التدریس درس داده ام. با اینکه بار‌ها و بار‌ها اساتید مرا تایید کردند و از مراتب علمی گذر کردم ولی گزینش اداری هرگز جوابی به من نداد. بنابراین ما نیازمند یک اراده قوی برای تغییر هستیم و تا زمانی که تصمیم گیرندگان سابق بر نهادهای اداری سیطره دارند، نمی‌توانیم از حضور این اساتید استفاده کنیم. چرا که مامورین گزینش‌های اداری ثابت هستند و قدرت اصلی را دارند و همان‌ها هستند که خیلی وقت‌ها با امتیازاتی که وجود دارد پست‌های علمی را اشغال می‌کنند.

توکلی افزود: ما خیلی وقت‌ها شاهد بودیم کسانی که در پست‌های اداری بودند، بدون آنکه شایستگی داشته باشند، بورس خارج از کشور گرفتند و از مزایا استفاده کردند. یعنی اول تصمیم گیرنده بودند و سپس کسب صوری شایستگی را به صورت جعل مدارک بدون کنکور و با سهیمه بندی به دست آورده و موفق شدند مراتب علمی را اشغال کنند. من فکر می‌کنم وضعیت فعلی ادامه دارد و برای تغییر شرایط نیاز به تصمیم اساسی داریم.