دیپلماسی پارلمانی ایران و آمریکا؛ آری یا خیر؟

گروه سیاسی- مصطفی سعیدی: باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا،جمعه یکم خرداد، طرح سنای آمریکا موسوم به طرح «نظارت کنگره بر توافق هسته‌ای» را امضا و تبدیل به قانون کرد.

طرح مذکور از سوی کمیته روابط خارجی سنای آمریکا تدوین شده و سه‌شنبه 25 فروردین با عنوان طرح «قانون بازنگری بر توافقنامه هسته‌ای با ایران 2015» به امضای اکثریت سناتورهای آمریکایی رسیده بود.

این اقدام سنا که تاکنون با واکنش‌های مختلفی از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی مواجه شده است، حالا با امضای رئیس‌جمهوری آمریکا وجهه قانونی یافته است و به این ترتیب باید برای نهایی شدن توافق احتمالی هسته‌ای ایران و 1+5، دولت آمریکا باید منتظر تصمیم کنگره بماند.

در بخشی از قانون «بازبینی توافق هسته‌ای در کنگره 2015» آمده است، در صورتی که اوباما مصوبه کنگره در رد توافق را وتو کند، نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان «10 روز تقویمی» فرصت خواهند داشت که تعداد دو سوم آرا را که برای سلب حق وتو از رئیس‌جمهوری لازم است، جمع‌آوری کنند.

در این میان برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند به جای مقابله به مثل با کنگره آمریکا با ارائه طرح‌های دوفوریتی و سه‌فوریتی می‌توان به سمت کمک دیپلماتیک به تیم مذاکره‌کننده‌ کشورمان رفت.

این نمایندگان بر این باورند که دیپلماسی پارلمانی می‌تواند بسیاری از نگاه‌ها را تغییر دهد و با تعامل با میانه‌روهای کنگره، می‌‌توان از افتادن سرنوشت توافق به دست تندروها جلوگیری کرد. اما شماری دیگر از نمایندگان یا اصل این پیشنهاد را نمی‌پذیرند یا پیش‌قدم شدن مجلس ایران را در این زمینه رد می‌کنند.

شوهانی: ایجاد ارتباط با نمایندگان میانه‌روی آمریکا بهتر از تصویب طرح‌های سه‌فوریتی است

احمد شوهانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، که خود اخیرا پیشنهاد بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی را در گفت‌وگو با هفته‌نامه مثلث مطرح کرده، درباره این پیشنهاد به خبرنگار آنا می‌گوید: پیشنهاد بنده این است که همانطور که آقای ظریف با جان کری وزیر خارجه آمریکا دیدار و گفت‌وگو می‌کند یا معاونان وی با معاونان وزارت امور خارجه آمریکا رایزنی می‌کنند، نمایندگان مجلس نیز بتوانند با نمایندگان معتدل و میانه‌روی سنای آمریکا رابطه داشته باشند تا بتوانیم از این لابی برای توافق هسته‌ای استفاده کنیم.

وی معتقد است که اگر این رابطه پارلمانی بین مجلس ایران و نمایندگان میانه‌روی مجلس آمریکا ایجاد شود، طیف تندرو و افراطی کنگره آمریکا به حاشیه می‌روند.

نماینده ایلام در مجلس با بیان اینکه «پیشنهاد بنده فقط درباره موضوع هسته‌ای و در مقابل طرح سنای آمریکا برای نظارت بر توافق هسته‌ای است»، می افزاید: اگر کنگره توافق احتمالی میان ایران و 1+5 را رد کند، اوباما می‌تواند آن را وتو کند و در صورت وتوی رئیس‌جمهوری آمریکا طرح به سنای آمریکا برمی‌گردد. اما این بار برای رد شدن نیاز به دوسوم آراء دارد. از این‌رو ارتباط نمایندگان مجلس شورای اسلامی با سناتورهای میانه‌روی آمریکا می‌تواند به رأی نیاوردن این طرح کمک کند.

شوهانی تأکید می‌کند که این پیشنهاد در راستای کمک دیپلماتیک به تیم هسته‌ای و مذاکره‌کنندگان کشورمان است و به نظر بنده بسیار بهتر و کارگشاتر از طرح‌های سه‌فوریتی که اخیرا از سوی برخی نمایندگان مجلس مطرح شد، است.

وی همچنین، با انتقاد از طرح «توقف مذاکرات هسته‌ای» که تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد، تصریح می‌کند: ما پیش از این یک طرح در مورد صیانت از دستاوردهای هسته‌ای داشتیم که اکنون در حال بررسی در کمیسیون امنیت ملی است، اما اینکه بخواهیم در موضوع هسته‌ای چند طرح را تدوین و بررسی کنیم به صلاح کشور نیست و وقت مجلس را هدر می‌دهد.

درویش‌پور: ایجاد رابط پارلمانی بین ایران و نمایندگان میانه‌رو آمریکا می‌تواند نگرانی‌ها در باره مسئله هسته‌ای و مذاکرات را برطرف کند

حجت‌الله درویش‌پور عضو گروه دوستی ایران و انگلیس نیز در این باره به آنا می‌گوید: دیپلماسی پارلمانی نقش مهمی در روابط کشورها و موضع‌گیری پارلمان‌ها دارد که می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های کشورها نسبت به یکدیگر مؤثر باشد.

وی اظهار می‌کند: اگر دیپلماسی پارلمانی ایران و آمریکا فعال شود، می‌تواند بسیاری از نگرانی‌های دوطرف به خصوص طرف غربی درباره موصوع هسته‌ای را برطرف کند که البته این در صورتی امکان‌پذیر است که سیاست‌های کلی نظام اجازه بدهد و مانعی برای اجرایی کردن آن وجود نداشته باشد.

نماینده ایذه در مجلس به سفر گروه دوستی ایران و انگلیس به لندن اشاره می‌کند و می افزاید: در سفری که گروه دوستی پارلمانی انگلیس به ایران داشت و در سفری که ما در قالب هیئت پارلمانی به پارلمان انگلیس داشتیم، تغییر در موضع و دیدگاه آن‌ها نسبت به جمهوری اسلامی ایران کاملا مشهود بود؛ چرا که اینها از نزدیک با مردم و مسئولان ایرانی دیدار کردند و متوجه شدند برخی اطلاعاتی که درباره سیاست‌های ایران داشتند به صورت یکسویه به آنها داده می‌شده و صحیح نبوده است.

به گفته درویش‌پور، این موضوع پیشنهاد خوبی است؛ اما باید خط قرمزهایی که درباره ارتباط ایران و آمریکا وجود دارد، رعایت شود.

منصوری‌آرانی: رابطه با آمریکا خط قرمز است، اما رابطه پارلمانی با سایر کشورها بسیار مؤثر است

عباسعلی منصوری‌آرانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، درباره طرح‌های هسته‌ای که در هفته‌های اخیر مورد بحث نمایندگان بود گفت: پیش از مطرح شدن طرح‌های جدید، طرحی به عنوان «الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته‌ای ملت ایران» به امضای 225 نفر از نمایندگان مجلس تصویب شد، مراحل قانونی خود را طی کرد و اکنون در کمیسیون امنیت ملی مجلس در حال بررسی است.

وی ادامه داد: این طرح، طرح خوبی است و من فکر می‌کنم اگر روی این طرح اجماع کنیم، می‌تواند مفید باشد؛ اما اینکه ما طرح‌های زیادی درباره موضوع هسته‌ای و مذاکرات ارائه کنیم، اصل کار لوث می‌شود و منطقی نیست.

رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس درباره ایجاد رابطه پارلمانی بین نمایندگان مجلس و نمایندگان میانه‌روی سنای آمریکا برای حل موضوع هسته‌ای و اختلافات موجود بین دو کشور، اظهار کرد: موضوع رابطه با آمریکا مستثناست، اما ما می‌توانیم با سایر کشورهای عضو 1+5 که از لحاظ قانونی منعی ندارد، لابی‌های پارلمانی را تقویت کنیم.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان این مطلب، افزود: دیپلماسی پارلمانی نقش خیلی مهمی در روابط کشورها دارد. به عقیده بنده بسیاری از کشورهای جهان و حتی کنگره آمریکا اطلاعات‌شان از جمهوری اسلامی ایران بسیار سطحی و قشری است که رابطه پارلمانی می‌تواند در تعمیق این شناخت و شفاف‌سازی کمک کند.

نماینده کاشان در مجلس خاطرنشان کرد: آمریکا خط قرمز ماست؛ اما ما می‌توانیم با سایر کشورها ارتباط پارلمانی داشته باشیم و این کار خیلی اثرگذار است.

سبحانی‌فر: رابطه پارلمانی با کشورها می‌تواند در موضع‌گیری آنها نسبت به ایران مؤثر باشد

رمضانعلی سبحانی‌فر، رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران-روسیه هم در گفت‌وگو با آنا، درباره نقش پارلمانی مجالس در تصمیم‌گیری‌ پارلمان‌ها می‌گوید، رابطه پارلمانی می‌تواند باعث احترام متقابل مجالس شود و به مسائل دیپلماسی، فرهنگی و اقتصادی کشورها کمک کند.

وی معتقد است، رابطه پارلمانی مجلس شورای اسلامی می‌تواند علاوه بر دیپلماسی و روابطی که وزارت امور خارجه با کشورها دارد، در شناخت درست کشورها از ایران به خصوص در بحث هسته‌ای نقش مؤثر داشته باشد.

نماینده سبزوار در مجلس با بیان اینکه «تا صدای ما را نشنوند نمی‌دانند که حق و حقوق ما چیست»، می‌گوید، جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات هسته‌ای توانست با منطق درست با کشورهای دنیا گفت‌وگو کند و اجماعی را که علیه ایران شکل گرفته بود،از بین ببرد.

به گفته این نماینده مجلس، علاوه بر دیپلماسی و روابطی که وزارت امور خارجه با کشورها دارد، رابطه پارلمانی نیز می‌تواند در شناخت درست کشورها از ایران به خصوص موضوع هسته‌ای و استفاده صلح‌آمیز ما از این فناوری نقش موثر داشته باشد و در تدوین قوانین و موضع‌گیری مجالس نقش‌آفرین باشد.

جعفرزاده: نیاز به هیچ‌گونه رابطه پارلمانی با آمریکا نداریم

در این میان، غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی درباره پیشنهاد ایجاد رابطه پارلمانی بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی و نمایندگان میانه‌رو و جمهوری‌خواده سنای آمریکا، تصریح می‌کند: ما نیاز به هیچ‌گونه رابطه پارلمانی بین مجلس شورای اسلامی و سنا یا کنگره آمریکا نداریم.

نماینده رشت در مجلس به آنا می‌گوید: آمریکا دشمن جمهوری اسلامی ایران است و ما نیز برای برطرف کردن مشکلاتی که دولت آمریکا برای ایران ایجاد کرده‌ است، حاضر به مذاکره و شفاف‌سازی فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای شده‌ایم تا حقانیت جمهوری اسلامی ایران را ثابت کنیم.

وی می افزاید: ما غیر موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌هایی که آمریکا و شورای امنیت علیه ایران وضع کرده است، با آمریکا هیچ گفت‌وگو و مذاکره‌ دیگری نداریم و هیچ نیازی به مذاکرات ایران و نمایندگان آمریکا در سطح روابط پارلمانی نیست.

جعفرزاده در این حال اظهار می‌دارد که اگر نمایندگان آمریکا درخواست مذاکره یا ایجاد رابطه با مجلس شورای اسلامی را داشته باشند، این درخواست می‌تواند بررسی شود؛ اما ما هیچ درخواستی در این خصوص نداریم.