سناریوهای احتمالی درگیری عربستان و قطر: تشدید محاصره، حمله نظامی و ...

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا از جام جم، همه اینها حکایت از آن دارد که بحران قطر نه تنها حل نشده بلکه رو به وخامت بیشتر می‌رود. در این میان تحلیلگران برای آینده این بحران چند سناریو را در نظر گرفته‌اند. آیا در آخرین دقایق شورای امنیت دخالت خواهد کرد؟

روز گذشته وزارت خارجه عربستان با اشاره به این‌که کاسه صبرش لبریز شده است، تاکید کرد: باید به حمایت قطر از تروریسم و افراط‌گرایی پایان داده شود. این وزارتخانه در بیانیه‌ای آورده است: قطر به تعهدات خود پایبند نیست و تمامی تلاش‌ها در ارتباط با دوحه شکست خورده است. این کشور حتی به خواسته‌های مکرر ما که آخرین آنها در سال‌های 2013 و 2014 بود، پایبند نماند. درهمین حال، روزنامه سعودی عکاظ با انتشار اسنادی ادعا کرد: قطر از مخالفان تندروی حکومت سعودی مقیم انگلیس حمایت کرده است. به نوشته این روزنامه سعودی، نوارهای صوتی گفت‌وگوی حمد بن خلیفه آل‌ثانی امیر سابق قطر و معمر قذافی رهبر سابق لیبی و تصاویر چک‌های صادر شده از سوی دیوان پادشاهی قطر برای سعد الفقیه مخالف سعودی مقیم لندن این حمایت را آشکار می‌سازد. عکاظ با اشاره به محاکمه برخی عناصر القاعده در عربستان مدعی شد سعد الفقیه با این شبکه و اعضای آن از جمله عبدالعزیز الطویلعی، یکی از عناصر القاعده در این کشور که به همراه 47 تروریست دیگر در سال 2016 اعدام شد، در ارتباط بوده و کمک‌های مالی برای ترور ملک عبدالله بن عبدالعزیز، نایف بن عبدالعزیز و محمد بن نایف به الطویلعی پرداخت کرده است. بنابر ادعای روزنامه سعودی، در جریان محاکمه الطویلعی مشخص شد که فقیه از حکومت قطر برای اجرای عملیات تروریستی در داخل عربستان و ضربه زدن به وحدت ملی آن پول دریافت کرده بود.

عربستان، امارات، بحرین و مصر یک ماه پیش با متهم کردن دوحه به حمایت از سازمان‌های تروریستی، روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند.کویت در راستای میانجیگری برای حل این بحران، هفته گذشته فهرستی از خواسته‌های کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و مصر را که حاوی 13ماده از جمله توقف حمایت از تروریسم، کاهش روابط دیپلماتیک با ایران و تعطیلی شبکه الجزیره است به قطر تحویل داد. چهار کشور مصر، عربستان، بحرین و امارات ده روز به قطر مهلت دادند تا به این خواسته‌ها عمل کند. این مهلت فردا به اتمام خواهد رسید.

اعلام جنگ

دولت قطر نیز با تشدید لحن دیپلماتیک خود محاصره اعمال شده از سوی کشورهای عربی را نوعی اعلان جنگی خونین توصیف کرده و می‌گوید نمی‌تواند به هیچ یک از این خواسته‌ها عمل کند. به گزارش ایسنا و به نقل از خبرگزاری آنادولو، خالد بن محمد العطیه، وزیر مشاور در امور دفاعی قطر هنگام دیدار با فکری ایشیک، وزیر دفاع ترکیه گفت: فهرست درخواست‌ها از قطر قابل مذاکره نیست، زیرا استقلال و حاکمیت ما را به چالش می‌کشد. وی افزود: پاسخ قطر حساب شده، هدفمندانه و شفاف بوده است. ما حاضریم درباره هرگونه ادعاهای مشروع همسایگانمان با آنها مذاکره کنیم اما ما بر سر حاکمیت و استقلال خود هیچ مذاکره‌ای نمی‌کنیم. وزیر دفاع ترکیه نیز گفت: مسائل کنونی میان کشورهای حوزه خلیج‌فارس که با یکدیگر برادر هستند باید بزودی بر مبنای مذاکرات صادقانه و احترام به حقوق قطر حل شود. در همین حال خالدالعطیه محاصره به وجود آمده توسط چند کشور عربی علیه کشورش را یک اعلام جنگ خونین توصیف کرد.

گزارش‌های موجود نشان می‌دهد رایزنی‌های روسای جمهور ترکیه و آمریکا نیز نتوانسته است راهی برای برون رفت از این بحران پیدا کند. در بیانیه کاخ سفید پس از گفت‌وگوی تلفنی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و رجب طیب‌اردوغان همتای ترکیه‌ای خود آمده است که رهبران دو کشور بر اهمیت فعالیت و همکاری همه کشورها در زمینه توقف حمایت از تروریسم و مبارزه با تفکر افراط‌گری تاکید کردند.

بسیاری از ناظران سردرگمی آمریکا در بحران قطر را یکی از دلایل کشدار شدن این بحران می‌دانند. برخی نیز بر این باورند که آمریکا و اسرائیل نه تنها قصد حل این بحران را ندارند بلکه سعی می‌کنند با اتخاذ مواضع دو پهلو هرچه بیشتر بحران را تشدید کرده و در مجموع منطقه را نا امن سازند، زیرا این نبود امنیت در جهت اهداف و منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی خواهد بود.

سناریوهای احتمالی

با تشدید بحران در روابط کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس، ناظران سه سناریو را قابل پیش‌بینی می‌دانند:

سناریوی اول: تشدید محاصره و تحریم‌های جدید. این سناریو هرچند تا به حال ادامه داشته است، اما به نوشته روزنامه الرای الیوم انتظار می‌رود در آینده بیشتر تشدید شود.

سناریوی دوم: حمله نظامی. ورود ترکیه به این بحران و انتقال نیروهای نظامی خود به دوحه احتمال وقوع این سناریو را بیشتر کرده است. همچنین گفته می‌شود مصر و عربستان نیز در نظر دارند نیروهای خود را به پایگاهی در بحرین منتقل کنند.

سناریوی سوم: رسیدن به توافق برای حل بحران؛ گزینه‌ای که تاکنون اتفاق نیفتاده و در کوتاه‌‌مدت نیز چشم‌انداز روشنی برای آن یافت نمی‌شود. مگر این‌که با دخالت طرف‌های قوی‌تر از جمله شورای امنیت سازمان ملل متحد طرف‌های متخاصم حاضر به عقب‌نشینی از بعضی خواسته‌های خود باشند.

سکوت شورای امنیت در قبال بحران قطر

دولت قطر سعی می‌کند با بردن موضوع اختلافات به شورای امنیت، طرف‌های بین‌المللی را بر آن دارد تا فشارهای بیشتری را بر طرف سعودی‌ وارد کنند. وزیر خارجه قطر با نمایندگان کشورهای عضو غیردائم شورای امنیت بجز مصر دیدار و درباره بحران دیپلماتیک اخیر میان کشورش با کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس گفت‌وگو کرد. محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر با 9 کشور عضو غیردائم شورای امنیت گفت‌وگو و در پایان سعی کرد چراغ سبز آمریکا را برای طرح موضوع در شورای امنیت به‌دست آورد. وزیر خارجه قطر از اعضای غیردائم شورای امنیت خواست برای پایان دادن به محاصره این کشور از سوی عربستان و هم‌پیمانانش وارد عمل شوند. هنوز شورای امنیت دراین باره موضعی اتخاذ نکرده است. پیشتر‌ دبیرکل سازمان ملل متحد از طرف‌های درگیر در بحران قطر خواسته بود از طریق گفت‌وگوهای سیاسی و دیپلماتیک اختلافات شان را حل کنند.