جشن بازگشت به فطرت

یک ماه با معبود بودن گذشت، یک ماه بندگی و عبادت، یک ماه روزه داری و امساک از خوردن تمام آنهایی که او حرام می داند و بد؛ اکنون رخصت داده شده تا روزه داران روزه خود را بشکنند و افطار کنند، دیگر امساک از خوردن و آشامیدن برداشته شد. عید سعید فطر آمده، جشن بازگشت به فطرت، عید آسودگی از آتش غفلت و رهیدگی از زنجیر نفس.

زمزمه «اللهم اهل الکبریاء والعظمه و اهل الجود و الجبروت..»شان تا آسمان‌ها اوج می‌گیرد، دست‌های نیاز به سمت آسمان بلند می‌شوند، روزه‌داران شانه به شانه صف می‌کشند و یکصدا معبود را صدا می‌زنند.

در قنوت نمازشان ندا سر می‌دهند که؛ بارالها! به حق این روز که آن را برای مسلمانان عید و برای محمد صلی الله و علیه و آله ذخیره و شرافت و کرامت و فضیلت قرار دادی، از تو می خواهیم که بر محمد و آل محمد درود فرستی و ما را در هر خیری وارد کنی که محمد و آل محمد را در آن وارد کردی و از هر بدی که محمد و آل محمد را خارج ساختی، ما را نیز از آن خارج ساز، درود و صلوات تو بر او و آنها. خداوندا! از تو می‌طلبیم، هر آنچه را که بندگان شایسته‌ات از تو خواستند و به تو پناه می‌بریم از هر آنچه که بندگان خالصت به تو پناه بردند‌.

قلب های پاکی که در آسمان رمضان به پرواز درآمده بودند اکنون از معبود خود می‌خواهند که «و اعوذ بک ممااستعاذ منه عبادک الصالحون».

احساس شان، احساسی زیباست، انتظار برای پاداش یک ماه روزه داری خالصانه، پاداشی که برای متقین است و نصیب مومنین حقیقی می شود، دهانت را شیرین می کنی و به خاطر می سپاری که مابقی ایام سال نیز باید به شیرینی ها، خوبی ها و خلوص رمضان وفادار بمانی و اجازه ندهی که تلخی گناهان ریز و درشت دامانت را بگیرد و بدانی که خوب بودن فقط برای یک ماه نیست و باید در سراسر زندگی خوبی ها را به همراه داشته باشی حتی در ثانیه ها.

روزه داران واقعی و آشنا با ماه مبارک رمضان که این ماه را با روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشامیدن و بسیارى از کارهاى دیگر امتناع ورزیده اند، حالا پس از گذشت یک ماه در نخستین روز از ماه شوال، اجر و پاداش خود را از خداوند می ‏طلبند، «اللهم انی اسئلک خیر ما سئلک منه عبادک الصالحون» اجر و پاداشى که خود خداوند به آنان وعده داده است.

روزه‌داران به فرموده مولای و مقتدایشان امیرالمؤمنینحضرت على علیه السلام دل خوش می دارند که: اى مردم! این روز شما روزى است که نیکوکاران در آن پاداش می ‏گیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مأیوس و ناامید می‌شوند و این شباهتى زیاد به روز قیامت‌تان دارد، پس با خارج شدن از منازل و رهسپار جایگاه نماز عید شدن، به یاد آورید خروجتان از قبرها و رفتنتان را به سوى پروردگار و با ایستادن در جایگاه نماز به یاد آورید ایستادن در برابر پروردگارتان را و با بازگشت ‏به سوى منازل خود، متذکر شوید بازگشتتان را به سوى منازلتان در بهشت‏ برین، اى بندگان خدا، کمترین چیزى که به زنان و مردان روزه ‏دار داده می‏ شود، این است که فرشته ‏اى در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا می دهد و می گوید: هان! بشارتتان باد، اى بندگان خدا که گناهان گذشته‏ تان آمرزیده شد، پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید.

آری عید آمد، عید سعید فطر، همان عیدی که روزه‌داران در فضای خلوص، تسلیم و تقوا سیر می‌کنند، گرد هم آمده اند تا در برابر خداوند به خاطر منت ها و نعمت هایش به تمجید و تعظیم بپردازند، آخر، روز عید و تجمع آنهاست، روز زکات و رغبت و روز نیایش شان است.از سخنان معصومین علیهم السلام چنین برداشت می شود که روز عید فطر، روز گرفتن مزد است بنابراین در این روز مستحب است که انسان بسیار دعا کند و به یاد خدا باشد و روز خود را به بطالت و تنبلی نگذراند و خیر دنیا و آخرت را بطلبد.

«عید» در لغت از ماده «عود» به معنی بازگشت است، بنابراین روزهایی را که مشکلات مردمی برطرف می شود و به پیروزی ها و راحتی های نخستین باز می گردند، عید می نامند، مانند عید فطر و قربان، به مناسبت اینکه در پرتو اطاعت یکماهه رمضان یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکی فطری نخستین به روح و جان، باز می‌گردد و آلودگی هایی که بر خلاف فطرت است، از میان می رود.

مناسبت های مختلف اسلامی، زمینه توجه به خدای متعال و زنده کننده یاد او در زندگی و فکر مسلمانان است و برای بسیاری از این مناسبت ها، اعمال و دعاهای ویژه ای از جمله «نماز» بیان شده است. بر خلاف اغلب جشن ها و اعیاد که آمیخته به غفلت ها، هوسرانی ها و شهوات است، اعیاد اسلامی، همراه با نماز، دعا، انفاق، صدقه، غسل، طهارت و ... است.

در حدیث شریفی از امام رضا علیه السلام آمده است: خداوند، روز فطر را بدین سبب «عید فطر» قرار داد تا مسلمانان، اجتماع و مجمعی داشته باشند که در آن روز، گردهم آیند و در برابر خداوند، به خاطر منت ها و نعمت هایش، به تمجید و تعظیم بپردازند، پس آن روز، روز عید و تجمع، روز زکات و رغبت و روز نیایش است و این عیدِ کسی است که آمرزیده شده است.

عید سعید فطر از بزرگترین اعیاد اسلامی بوده و اعمال فراوانی در شب و روز آن وارد شده که با رجوع به مفاتیح الجنان می توان به اطلاعات کافی دست یافت. از جمله این اعمال این است که شب عید فطر از جمله لیالی شریفه است و در فضیلت و ثواب عبادت و احیای آن احادیث بسیاری وارد شده و روایت شده که آن شب کمتر از شب قدر نیست و از برای آن چند عمل است که اول آنها غسل و دوم احیا و به نماز و دعا و استغفار ایستادن است و .... همچنان اعمال بسیاری در روز عید فطر وارد شده که نماز عید از جمله آنهاست.