روحانی: اگر استقلال و آزادی را از دانشگاه بگیرند دانشگاه می‌میرد/ دانشگاه آزاد اسلامی در جذب استادان ایرانی خارج از کشور پیشگام باشد

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، حجت‌الاسلام حسن روحانی در جریان بازدید و افتتاح پروژه‌های عمرانی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد در سالن همایش شهید مطهری این دانشگاه حضور یافت. او در این همایش اظهار کرد: بسیار خوشحالم که امروز این فرصت فراهم شده است تا من از یک واحد نمونه و بسیار مهم دانشگاه آزاد اسلامی بازدیدی داشته باشم و چند پروژه افتتاح شود که باعث حرکت بهتر این واحد در مسیر توسعه کشور باشد.

وی در این مراسم که صبح امروز - سه‌شنبه - برگزار شد، ادامه داد: دانشگاه آزاد قدم مهمی برای توسعه فضای علم و دانش در کشور بود و آغاز این راه به ۳۳ سال قبل برمی‌گردد.

روحانی با اشاره به مشکلاتی که دانشگاه آزاد در این سال‌ها پشت سر گذاشته است، گفت: در ابتدا این دانشگاه برای تأسیس با مشکلاتی مواجه بود چراکه در آن زمان این شعار در کشور مطرح بود که همه چیز باید دولتی باشد و حتی مجلس نیز این نظر را داشت. بسیار می‌گفتند که آموزش عالی باید رایگان باشد چرا که ما برای همین انقلاب کردیم. اما پیگیری‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و همچنین موافقت حضرت امام(ره) در آن زمان باعث شد که این دانشگاه ایجاد شود و اگر آن پیگیری‌ها و موافقت نبود شاید این کار در آن روزگار انجام نمی‌شد.

رئیس‌جمهوری تصریح کرد: دانشگاه آزاد یک جای غیردولتی است که مسئولیت آموزش را برعهده گرفته است. بزرگانی مانند مقام معظم رهبری و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اقدامات زیادی را برای به سرانجام رسیدن دانشگاه آزاد انجام دادند.

وی در این زمینه به نقش محوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اشاره و خاطرنشان کرد: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از ابتدای انقلاب در کشور فعالیت و حضور چشمگیر داشته‌اند و همچنین از سرداران انقلاب بودند و نقش مؤثری در هماهنگی بین قوا در شرایط حساس سال‌های اولیه انقلاب داشتند. بی‌تردید تأسیس دانشگاه آزاد نیز یکی از برگ‌های زرین تلاش‌های ایشان برای توسعه کشور محسوب می‌شود.

روحانی گفت: تأسیس دانشگاه آزاد و ادامه راهش با مسائل زیادی توأم بود؛ ولی صبر و تحمل و تدبیر باعث شد تا مسیر حضور این دانشگاه هموار شود. ممکن است عده‌ای مخالفت کنند ولی شاید قصد بدی برای مخالفت‌هایشان نداشته باشند، اما تا تفکرات برای حل مسائل در کشور به یک اجماع برسد فاصله داریم.

رئیس‌جمهوری تأکید کرد: دانشگاه آزاد این اصل را ثابت کرد که اگر هر کار فرهنگی، ‌ علمی و آموزشی به مردم واگذار شود، بهتر و سریع‌تر نتیجه‌بخش خواهد بود. دولت هیچ‌گاه نمی‌توانست کاری را که دانشگاه آزاد انجام داده برعهده گیرد؛ چراکه بودجه‌اش را نداشت و همچنین بوروکراسی نمی‌گذاشت در زمان کوتاهی این کار بزرگ صورت گیرد.

روحانی در ادامه افزود: همانطور که رئیس دانشگاه آزاد گفته است یک‌سوم بار آموزش عالی بر دوش دانشگاه آزاد است؛ یعنی یک میلیون و ۷۰۰ هزار دانشجو با 26 هزار استاد دارد و این آمار مهمی است.

وی اضافه کرد: اگر دولت نقش سیاستگذاری، تسهیل‌گری، پشتیبانی و نظارت را داشته باشد و کار را به مردم واگذار کند، بهتر می‌تواند به اهداف برسد.

رئیس‌جمهوری اظهار کرد: در زمانی که دانشگاه آزاد در حال تأسیس بود، عده‌ای از نمایندگان مجلس اول که با لحن تندتری صحبت می‌کردند می‌گفتند این دانشگاه، دانشگاه سرمایه‌داری است؛ آن‌ها معتقد بودند کسانی که پولدار هستند می‌خواهند به این دانشگاه بروند ولی در مقام عمل کسانی که در این دانشگاه درس می‌خوانند این‌گونه نیستند، آنهایی که در این دانشگاه در حال تدریس یا تحقیق یا کارمند هستند، جزو اقشار و طبقات بالا نیستند.

وی تصریح کرد: امروز مشخص شده که آن تصور یک تصور نادرست بود که این دانشگاه متعلق به یک طبقه خاص است. امروز دانشگاه آزاد در سراسر کشور حضور پیدا کرده و این حضور فرهنگی باعث نشاط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی شده است. همچنین دانشگاه آزاد حضور عمرانی خوبی در کشور دارد.

روحانی با بیان اینکه «باید فرهنگ علم و دانش و هویت ملی را در کشور تعمیق بخشیم»، گفت: حضور فرد در دانشگاه تأثیر اجتماعی زیادی دارد و به دانشجویان شخصیت اجتماعی می‌دهد و نشاط روحی به وجود می‌آورد.

وی تأکید کرد: دانشگاه باید محیط آزاد علمی، نقد و اعتراض باشد، هنوز حوزه‌های علمیه در این زمینه از دانشگاه‌ها جلوترند؛ چراکه شاگردان به راحتی می‌توانند در برابر اساتید خود بایستند و حرف بزنند؛ آن هم اساتید بلندپایه و گرانقدر که حتی رتبه مرجعیت را نیز دارند. شاید در دانشگاه‌ها هنوز این‌گونه نباشد و اگر دانشجویان در مقابل اساتید سخن خود را بگویند ممکن است تأثیر بد داشته باشد و در نمرات امتحانی آن‌ها مؤثر باشد.

روحانی ادامه داد: مثلا در حوزه علمیه نجف در درس امام(ره) شاگردان ایراد می‌گرفتند و تا جایی مباحثه می‌کردند که اساتید نظرات شاگردان را می‌پذیرفتند. یکی از امتیازات دانشگاه این است که باید استقلال و آزادی داشته باشد. اگر استقلال و آزادی را از دانشگاه بگیرید، دیگر دانشگاه می‌میرد؛ البته اخلاق و هویت ملی و دینی نیز باید در دانشگاه و همه امور مهم باشد.

اساتید بهتر می‌دانند که در دانشگاه‌ها چه خبر است

رئیس‌جمهوری اضافه کرد: آزادی علمی و استقلال باید در دانشگاه‌ها حاکم باشد؛ جاهایی که دیگران می‌خواهند دخالت کنند باید به حداقل کاهش پیدا کند. من بار‌ها در شورای عالی انقلاب فرهنگی گفته‌ام که با محدود کردن سیاست‌های دانشگاه‌ها مخالفم. کاری که مربوط به دانشگاه آزاد است باید دانشگاه انجام دهد نه وزارت علوم. اساتید بهتر می‌دانند که در دانشگاه‌ها چه خبر است، آن‌ها دلسوز هستند و بهتر می‌توانند برای دانشجویان تصمیم گیری کنند.

رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه «باید فضای رقابتی آزاد و سالم به وجود آوریم»، ادامه داد: در مرحله اول باید با دانشگاه‌های منطقه و بعد با دیگر دانشگاه‌های جهان رقابت کنیم. در سفری که به نیویورک داشتم و با دانشجویان دکتری آمریکا دیدار کردم، دیدم که آن‌ها بسیار علاقه‌مندند که به ایران سفر کنند. باید فضا را فراهم کنیم که علاقه‌مندان به ایران نه برای همیشه بلکه برای مدتی کوتاه در ایران باشند؛ مثلا یک هفته، یک ماه یا برای یک ترم در دانشگاه‌ها حضور یابند و سمینار برگزار شود و اطلاعات مبادله شود؛ این‌ها بسیار مطلوب است.

رئیس‌جمهوری با انتقاد از برخی برخورد‌ها با افرادی که به ایران وارد می‌شوند، گفت: از یک نفر به دلایل واهی در فرودگاه سؤال می‌کنند؛ کافی است سؤال کنند، تمام شد، مرغ از قفس پرید؛ سرمایه فرّار است. نمی‌شود این‌گونه برخورد کرد، باید با احترام برخورد شود بزرگان پول نمی‌خواهند منزلت اجتماعی می‌خواهند باید با احترام با آن‌ها برخورد شود.

دانشگاه آزاد در پذیرش اندیشمندان ایرانی خارج از کشور پیشگام باشد

وی اضافه کرد: کسانی که می‌خواهند به ایران بیایند مخصوصا آنهایی که ایرانی هستند حقشان است که بیایند و بروند، شما چه کاره هستید که این گونه برخورد می‌کنید، چرا برخی مأموران به خودشان اجازه می‌دهند و برای خود حق قائل‌اند که با این‌ها این‌گونه برخود کنند. استاد، سرمایه ماندنی است نباید سرمایه‌ها را هدر داد. ایران از آنِ تمام ایرانیان جهان است.

وی افزود: همه ایرانیان مالک این کشور هستند و در این کشور سهم دارند، کسی نمی‌تواند با کسی برخورد کند، قانون باید برخورد کند، باید با ایرانیان اندیشمند و باسواد که به ایران علاقه‌مندند با احترام برخورد شود. کسی که در ایران است مانند ماهی در آب می‌ماند و خیلی قدر کشور را نمی‌داند ولی کسی که دور می‌شود عشقش شعله‌ور می‌شود و با همه وجود ایران را می‌خواهد.

رئیس‌جمهوری تأکید کرد: دانشگاه آزاد در این زمینه می‌تواند فعال و پیشگام باشد؛ چرا که دستش باز‌تر است و می‌تواند میزبان خوبی باشد. مثلا واحد علوم و تحقیقات که یک واحد نمونه است سالی ۵۰ نفر مهمان داشته باشد این امر باعث می‌شود که فضای علم و دانش رشد کند؛ چرا که حضور صاحب‌نظران در دانشگاه فراهم شده است.

روحانی با تمجید از اقدامات دانشگاه آزاد برای جذب اساتید گفت: با یک استاد به دلایل درست یا نادرست برخورد می‌شود در صورتی که باید در مقابل اساتید سعه صدر داشته باشیم؛ گاهی در دانشگاه‌های دولتی تنگ‌نظری‌هایی می‌شود و استاد را نمی‌تواند نگه دارد. خوشبختانه دانشگاه آزاد فضای حضور اساتید را فراهم کرده است اگر دانشگاه آزاد نبود، آن استاد‌‌ رها می‌کرد و به خارج می‌رفت.

باید به روزی برسیم که در کنار دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهشگاه دانشگاه آزاد را هم داشته باشیم

روحانی گفت: افتخار دانشجو نه به ساختمان و نه به نام دانشگاه است؛ بلکه به استادش است. در حوزه‌های علمیه بسیاری از اساتید در مساجد پرزرق و برق حضور داشتند ولی هیچ اقبالی از آن‌ها صورت نمی‌گرفت ولی برخی اساتید که در مساجد کوچه پس کوچه بودند، مورد اقبال فراوان قرار می‌گرفتند و همه به آنجا می‌رفتند. اینکه یک طلبه در کدام حوزه علمیه درس خوانده باشد مهم نیست، اینکه چه استادی داشته باشد مهم است. اینکه می‌گویند من شاگرد امامم؛ این مهم است. آن استاد جایگاهش بالاست و باعث می‌شود که جایگاه شاگردش هم بالا برود. مثلا کسی که می‌خواهد در بانکی استخدام شود نباید از او بپرسند که در کدام دانشگاه درس خوانده‌ای، باید از او بپرسند که استادت که بوده است، در بسیاری از کشورهای خارجی اینگونه است و اساتید ملاک هستند چراکه اساتید جایگاه اول را در عمل دارند.

رئیس‌جمهوری تأکید کرد: باید به روزی برسیم که در کنار دانشگاه آزاد اسلامی، پژوهشگاه دانشگاه آزاد اسلامی را هم داشته باشیم. وزن آموزشی این دانشگاه بالاست، این دانشگاه جوان است و باید از لحاظ کیفیت نیز رشد کند. البته در کمیت کار بزرگی انجام داده است؛ ولی با این وجود پژوهش نیز باید در کنار آموزش قرار گیرد.

وی افزود: همچنین باید دانشگاه آزاد با مراکز تولید اتصال بیشتری پیدا کند، دانشگاه‌های فنی با مراکز صنعتی، دانشگاه‌های پزشکی با مراکز پزشکی، دانشکده‌های کشاورزی با حوزه کشاورزی باید ارتباط بیشتری برقرار کنند.

رئیس‌جمهوری همچنین تأکید کرد: دانشگاه آزاد باید به موضوع آمایش نیز توجه ویژه‌ای داشته باشد، من در شورای عالی انقلاب فرهنگی این موضوع را مورد تأکید قرار داده‌ام و تاکنون بخش سلامت برنامه‌ریزی آمایش خود را به شورا ارائه داده است و آیین‌نامه‌های آن نیز اکنون ابلاغ شده است؛ از این رو دانشگاه آزاد و وزارت علوم نیز برنامه‌ریزی‌های لازم را باید انجام دهند.

وی گفت: همه باید درس بخوانیم که کشور را جلو ببریم. دانشگاه آرام و ساکت و ناظر بد‌ترین حالت است؛ زمانی قبل از انقلاب برخی اساتید می‌گفتند چه بگوییم، در این شرایط نمی‌توان صحبت کرد، این سخنان مربوط به آن زمان بود. اساتید باید نقد کنند، حداقل از دولت نقد کنند؛ ممکن است از قوه قضائیه بترسید یا ملاحظه مجلس را کنید ولی از دولت انتقاد کنید. دولت باید بپذیرد که عالمان و اندیشمندان می‌توانند باعث پیشرفت شوند و کشوری پیشرفت می‌کند که پرچمش دست اندیشمندانش باشد.